كوز قاراس مادەنيەت ساياسات سۇحباتتار
البەتتە، بۇل – جۋرناليستيكا ستاندارتتارىنا ساي، شىنايى، ناعىز سۇحبات ەمەس. كونستيتۋتسيالىق قۇقىعى تەڭ، ەكى سانالى ازاماتتىڭ ءوزارا پىكىرلەسكەن، ەمەنجارقىن اڭگىمەسى ەمەس. بۇل – سوۆەتتىك ءھام نازارباەۆتىق كەزەڭنەن قالعان، جۋرناليستيكانى جاعىمپاز قولبالا، شاۋىپكەل قۇرال دەڭگەيىنە تۇسىرگەن شەنەۋنىكتىك شتامپوۆكا. پالەنباي ادام تۇزەپ-كۇزەگەن، انانى دا، مىنانى قامتۋعا تىرىسقان، اياعىندا جانى جوق ماتىندەر جيىنتىعى تۋعان. توقاەۆ اينالاسىنداعىلارعا: “وسىنشالىق جاساندى كەيىپپەن حالىق الدىندا كورىنۋىم ۇيات بولادى، قويىڭدار، اينالايىندار، قاتەلەسسەم دە ءوز بولمىسىممەن شىعام” دەۋگە تۇسىنىگى جەتپەگەنى وكىنىشتى.
بىلتىر “ەگەمەندە” “سۇحباتتاسقان” ديحان قامزابەك تە، بيىل “انا تىلىندە” “اڭگىمەلەسكەن” ەرلان ءجۇنىس تە، كەشىرىڭىزدەر، ەشقانداي دا ينتەرۆيۋەر ەمەس. ءيا، بىرەۋى تەرەڭ عالىم، ەكىنشىسى تاماشا اقىن، بىراق، ومىرىندە ءبىر رەت تە جۋرناليستيكا دەگەن كۇردەلى ماماندىقتا، سۇحبات دەگەن ءتىرى جانردا وزا شاۋىپ كورىنە الماعان جاندار. بۇلاردىڭ وسالدىعى، وسى “رولگە” تاڭدالعان ساتتە: “توقتاڭدار-ەۋ، مەن بۇعان لايىق كەلمەيمىن، باسقاعا قولقا سالىڭدار، شىن ونەرىممەن – اقىندىعىممەن /عالىمدىعىممەن/ قالايىنشى” دەپ تابانداپ تۇرا الماۋىندا.
پرەزيدەنت ءسوز سوڭىندا “سۇحبات” ءۇشىن ءباسپاسوزدى تاڭداۋىن تۇسىندىرۋگە تىرىسىپتى. بىراق ونىسى دا اقتالۋ ەكەنى بايقالىپ قالعان. سەبەبى، الەمدە بىردە ءبىر مەملەكەت باسشىسى انا تىلىندە، مەملەكەت تىلىندە حالقىمەن بەينەسىن اشىپ كەزدەسىپ، ۆيدەوكوممۋنيكاتسيا جاساۋدان وسىنشالىقتى قورىقپايدى. ەلدىڭ شىن ليدەرى كوپشىلىك الدىنا بۇقپانتايلاماي، ءار سۇراققا تياناقتى جاۋاپپەن، تابيعات بەرگەن قارىم-قابىلەت، بەت-بەينەسىمەن شىعادى. ءسويتىپ سەنىم ءۇشىن كۇرەسەدى، جۇرتتى ەرتۋگە قاقىسى بارىن دالەلدەيدى.
ەندى نە ىستەمەك كەرەك؟
الدىمەن، مۇنداي جاساندى ويىندى توقتاتۋ كەرەك. ءوزى دە، اينالاسى دا. توقاەۆتىڭ قازاق ءتىلىن ەمىن-ەركىن بىلمەيتىنىن، كەيبىر ءسوز قولدانىسى مەن جۇرناق-جالعاۋدا قاتەلەسۋى مۇمكىن ەكەنىن مويىنداعانى ءجون. جانە سول قالپىندا، انا ءتىلىن وتە قاراپايىم قولدانىسپەن سويلەي الاتىن قالپىندا ەل الدىنا بەينەسۇحباتقا /سۋفلەرسىز/, پرەسس-كونفەرەنتسياعا شىققانى دۇرىس. ءالى دە كەش ەمەس. ونىڭ قازاقشا كوسىلتىپ، ەركىن سويلەي المايتىنىن كوپشىلىك جاقسى بىلەدى. كەشىرۋى دە مۇمكىن. ال جاساندىلىقتى، قۇراستىرىلعان، كەيىننەن كىرىكتىرىلگەن سپيچرايتەرلەردىڭ سۇپ-سۇر رەداكتسيالانعان ءماتىنىن سۇحبات دەپ ۇسىنۋ – حالىقتى اداستىرۋ عانا.
پىكىر قالدىرۋ