|  |  |  |  | 

كوز قاراس مادەنيەت ساياسات سۇحباتتار

بۇل – سوۆەتتىك ءھام نازارباەۆتىق كەزەڭنەن قالعان، جۋرناليستيكانى جاعىمپاز قولبالا، شاۋىپكەل قۇرال دەڭگەيىنە تۇسىرگەن شەنەۋنىكتىك شتامپوۆكا.

04230000-0aff-0242-73dc-08daadae5177_w1597_n_r1_st_s“سۇحباتتى” ەندى عانا وقىپ شىقتىم. ازىرگە، سيپاتى تۋرالى از ءسوز:
البەتتە، بۇل – جۋرناليستيكا ستاندارتتارىنا ساي، شىنايى، ناعىز سۇحبات ەمەس. كونستيتۋتسيالىق قۇقىعى تەڭ، ەكى سانالى ازاماتتىڭ ءوزارا پىكىرلەسكەن، ەمەنجارقىن اڭگىمەسى ەمەس. بۇل – سوۆەتتىك ءھام نازارباەۆتىق كەزەڭنەن قالعان، جۋرناليستيكانى جاعىمپاز قولبالا، شاۋىپكەل قۇرال دەڭگەيىنە تۇسىرگەن شەنەۋنىكتىك شتامپوۆكا. پالەنباي ادام تۇزەپ-كۇزەگەن، انانى دا، مىنانى قامتۋعا تىرىسقان، اياعىندا جانى جوق ماتىندەر جيىنتىعى تۋعان. توقاەۆ اينالاسىنداعىلارعا: “وسىنشالىق جاساندى كەيىپپەن حالىق الدىندا كورىنۋىم ۇيات بولادى، قويىڭدار، اينالايىندار، قاتەلەسسەم دە ءوز بولمىسىممەن شىعام” دەۋگە تۇسىنىگى جەتپەگەنى وكىنىشتى.
بىلتىر “ەگەمەندە” “سۇحباتتاسقان” ديحان قامزابەك تە، بيىل “انا تىلىندە” “اڭگىمەلەسكەن” ەرلان ءجۇنىس تە، كەشىرىڭىزدەر، ەشقانداي دا ينتەرۆيۋەر ەمەس. ءيا، بىرەۋى تەرەڭ عالىم، ەكىنشىسى تاماشا اقىن، بىراق، ومىرىندە ءبىر رەت تە جۋرناليستيكا دەگەن كۇردەلى ماماندىقتا، سۇحبات دەگەن ءتىرى جانردا وزا شاۋىپ كورىنە الماعان جاندار. بۇلاردىڭ وسالدىعى، وسى “رولگە” تاڭدالعان ساتتە: “توقتاڭدار-ەۋ، مەن بۇعان لايىق كەلمەيمىن، باسقاعا قولقا سالىڭدار، شىن ونەرىممەن – اقىندىعىممەن /عالىمدىعىممەن/ قالايىنشى” دەپ تابانداپ تۇرا الماۋىندا.
پرەزيدەنت ءسوز سوڭىندا “سۇحبات” ءۇشىن ءباسپاسوزدى تاڭداۋىن تۇسىندىرۋگە تىرىسىپتى. بىراق ونىسى دا اقتالۋ ەكەنى بايقالىپ قالعان. سەبەبى، الەمدە بىردە ءبىر مەملەكەت باسشىسى انا تىلىندە، مەملەكەت تىلىندە حالقىمەن بەينەسىن اشىپ كەزدەسىپ، ۆيدەوكوممۋنيكاتسيا جاساۋدان وسىنشالىقتى قورىقپايدى. ەلدىڭ شىن ليدەرى كوپشىلىك الدىنا بۇقپانتايلاماي، ءار سۇراققا تياناقتى جاۋاپپەن، تابيعات بەرگەن قارىم-قابىلەت، بەت-بەينەسىمەن شىعادى. ءسويتىپ سەنىم ءۇشىن كۇرەسەدى، جۇرتتى ەرتۋگە قاقىسى بارىن دالەلدەيدى.
ەندى نە ىستەمەك كەرەك؟
الدىمەن، مۇنداي جاساندى ويىندى توقتاتۋ كەرەك. ءوزى دە، اينالاسى دا. توقاەۆتىڭ قازاق ءتىلىن ەمىن-ەركىن بىلمەيتىنىن، كەيبىر ءسوز قولدانىسى مەن جۇرناق-جالعاۋدا قاتەلەسۋى مۇمكىن ەكەنىن مويىنداعانى ءجون. جانە سول قالپىندا، انا ءتىلىن وتە قاراپايىم قولدانىسپەن سويلەي الاتىن قالپىندا ەل الدىنا بەينەسۇحباتقا /سۋفلەرسىز/, پرەسس-كونفەرەنتسياعا شىققانى دۇرىس. ءالى دە كەش ەمەس. ونىڭ قازاقشا كوسىلتىپ، ەركىن سويلەي المايتىنىن كوپشىلىك جاقسى بىلەدى. كەشىرۋى دە مۇمكىن. ال جاساندىلىقتى، قۇراستىرىلعان، كەيىننەن كىرىكتىرىلگەن سپيچرايتەرلەردىڭ سۇپ-سۇر رەداكتسيالانعان ءماتىنىن سۇحبات دەپ ۇسىنۋ – حالىقتى اداستىرۋ عانا.

Related Articles

  • 1893 جىلى 25 قاراشادا

    1893 جىلى 25 قاراشادا

    1893 جىلى 25 قاراشادا، دانيالىق عالىم ۆ.تومسەن قۇلپىتاستاعى بىتىك جازۋدىڭ قۇپياسىن اشتى. عىلىمي جاڭالىق ەۋروپا قوعامىن ءدۇر سىلكىندىرەدى. توسمەن العاش «تۇرىك»، «كۇلتەگىن»، «ءتاڭىرى» دەگەن سوزدەردى شەشىپ وقيدى. بىتىكتاستاعى جازۋدىڭ كەلەسى بەتى قىتاي يەروگليفىمەن بادىزدەلگەن-ءدى. تومسەن يەروگليفتەگى ەسىمدەردىڭ رەتتىك (قايتالانۋ) جيلىگىنە قاراپ وتىرىپ كەلەسى بەتىندەگى قۇپيا تاڭبالاردى بىرتىندەپ سويلەتە باستايدى. سول داۋىردە شىعىستانۋ سونىڭ ىشىندە تۇركىتانۋ سالاسى جەكە عىلىم رەتىندە ابرويلى زەرتتەۋ نىسانىنا اينالدى. ۆ.تومسەن تاڭبانى شەشىپ قۇپياسىن اشقانىمەن كونە تۇرىك ءتىلىن بىلمەۋشى ەدى، سول سەبەپتى «بۇل ءماتىندى وقىسا رادلوۆ وقيدى» دەگەن. كوپ وتپەي رادلوۆ، تومسەن شەشكەن تاڭبانىڭ ىزىنشە ءماتىن جولدارىن وقىعان. سونىمەن جۇمباق كۇيدە قالعان تاستاعى بىتىك جازۋى سويلەي باستاعان… 25 قاراشا كۇنى ماڭىزدى كۇن. بىتىك جازۋ كۇنى قۇتتى بولسىن!

  • جۇرتتىڭ بالاسى مەن ونىڭ اقشاسى. تۇراقتىلىق پەن تۇراقسىزدىق قۇنى تۋرالى بىرەر ءسوز

    جۇرتتىڭ بالاسى مەن ونىڭ اقشاسى. تۇراقتىلىق پەن تۇراقسىزدىق قۇنى تۋرالى بىرەر ءسوز

    تۋرا ءبىز سياقتى مۇناي ساتاتىن ءازىربايجان 2015 جىلدان بەرى ءبىر اقش دوللارى 1,7 ماناتقا تەڭ باعامدى ۇستاپ كەلەدى. جانە The Economist Group بولجاۋىنشا وسى پاريتەت 2029 جىلعا دەيىن تۇراقتى ساقتالۋى ءتيىس. ياعني ماناتتىڭ دوللارعا شاققانداعى باعامى 14 جىل بويى وزگەرمەيدى. ەكونوميكا مەن ەكسپورت قۇرىلىمى بىزگە ۇقساس ءازىربايجان قالايشا ۇلتتىق ۆاليۋتا تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتتى؟ جانە وسى تۇراقتىلىقتىڭ باعاسى قانداي؟ تەڭگە نەگە مانات سياقتى بولمادى؟ جانە نەگە بولا المايدى؟ نەگە ءبىزدىڭ تەڭگە كەز-كەلگەن الەمدەگى جاعدايعا تىم سەزىمتال؟ وسىعان اسىقپاي جاۋاپ ىزدەسەك، كوپ پروتسەسس سىزگە تۇسىنىكتى بولا باستايدى. اشىق مويىنداۋ كەرەك، ءوز ۆاليۋتامىزعا قيانات كورسەتكەن كەزدەرىمىز از بولمادى. سوندىقتان بارلىعىن الەمدىك نارىقتار مەن سىرتقى قۇبىلىستارعا عانا بايلانىستىرىپ وقىرماندى الداعىم كەلمەيدى. تەڭگە تامىرىنا جەكە

  • وا قورعانىسقا قارجىنى نە سەبەپتى ارتتىردى؟ كاسپيدەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرعان رەسەي سۋدى لاستاپ جاتىر ما؟

    وا قورعانىسقا قارجىنى نە سەبەپتى ارتتىردى؟ كاسپيدەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرعان رەسەي سۋدى لاستاپ جاتىر ما؟

    ەلنۇر ءالىموۆا قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان جانە ازەربايجان اسكەرى بىرىگىپ وتكىزگەن «بىرلەستىك-2024» جاتتىعۋى. ماڭعىستاۋ وبلىسى، شىلدە 2024 جىل. قازاقستان قورعانىس مينيسترلىگى تاراتقان سۋرەت.  ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى، مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ «قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ەكى ەسە كوپ ءوندىرۋدى جوسپارلاپ وتىر، الايدا ۇكىمەت بۇل سالادا جۇمىس كۇشىنىڭ ازايعانىن ەسەپكە الماعان». «كاسپي تەڭىزىنەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرىپ جاتقان رەسەي تەڭىزدىڭ ەكولوگيالىق احۋالىن ۋشىقتىرىپ جاتىر». باتىس باسىلىمدارى بۇل اپتادا وسى تاقىرىپتارعا كەڭىرەك توقتالدى. ورتالىق ازيا قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى. مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ اقش-تاعى «امەريكا داۋىسى» سايتى ۋكرايناداعى سوعىس ءتارىزدى ايماقتاعى قاقتىعىستار كۇشەيگەن تۇستا ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس سالاسىنا جۇمسايتىن اقشانى ارتتىرعانىنا نازار اۋداردى. بىراق ساراپشىلار مۇنداي شىعىن تۇراقتىلىققا سەپتەسەتىنىنە كۇمان كەلتىردى. ستوكگولمدەگى بەيبىتشىلىكتى

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: