وسپان باتىرعا جاسالعان قاستاندىقتار
تىرلىكتىڭ قيىن سىناعىنداعى وسپان باتىر دا وسىنداي وت پەن سۋدىڭ ورتاسىندا قان كەشتى. جانە دە ءوز اقيقاتىن ولىممەن دالەلدەپ جاۋىنىڭ الدىندا ەڭكەيمەگەن كۇيى كەۋدەسىن وققا توسەدى. ءتىپتى ولەر شاعىندا باسقالارعا كولەڭكە بولارلىق كۇپىر مەن عايباتقا بارماستان بار كىنانى ءوزى كوتەردى.
كەيىنگىلەرگە جۇمباق كۇيىندە قالعان ءاليحان تورەنىڭ وسپانعا جازعان ءبىر حاتى بار. وندا «قورقىت ولىمنەن قانشا قاشسادا قۇتىلماعان، قايدا بارسا دا قورقىتتىڭ كورى بولعان» دەگەن ەكەن دەلىنەدى. ءبىراز شىركىندەر بۇل حاتتىڭ ءمانىن: «بۇل دەگەندىك قىتايمەن كۇرەسىپ جەڭىسكە جەتپەيسىڭ، ءبارى ءبىر ولاردىڭ ءتىس-تىرناعىنان قۇتىلا الماي ءولىم قۇشاسىڭ. سوندىقتان ەرتەرەك بەرىلگەنىڭ ءجون!» دەگەن ءسوز دەپ تۇسپالدايدى.
شىن مانىندە، كەڭەس وداعى 1944-جىلى 12-ساۋىردە ءوزى قۇرعان شىعىس تۇركىستان رەسپۋبليكاسىن قۇلاتۋ شەشىمىن قابىلداعان. 1945-جىلعى 11-اقپانداعى يالتا (كيرەميل تۇبەگى) باس قوسۋىنان كەيىن، ءاليحان ءوز جەتەكشىلىگىندەگى جاس مەملەكەتتى قورعاپ قالۋعا كىرىستى. وسى بارىستا كەزەكتەن تىس قۇرىلتاي شاقىرىپ، وسپان مەن قاليبەكتى وداققا تارتتى. وسپان ءوز وكىلى ءلاتىپ مۇستاپاۇلىن، قاليبەك وكىلى قامزا ءشومشىبايۇلىن قۇرىلتايعا جىبەردى. ءاليحان مەن ءلاتىپ ۇزاق سويلەستى. اتالعان حات وسى جولى ءلاتىپ ارقىلى وسپانعا جولداندى. ونىڭ شىن ءمانىسى: «قىزىل وكىمەت جەر دۇنيەنى جالماپ كەلەدى، كەڭەستىك قىزىلدىڭ يتپەگىمەن قىتايدا سول جولعا بەيىمدەلدى. وعان توتەپ بەرۋ وتە قيىن. سول ءۇشىن بەرىلسەڭدە، بەرىلمەسەڭدە الدىڭدا ءولىم كۇتىپ تۇر. ولاي بولسا قارا تۇياقتان حال كەتكەنشە كۇرەسىپ ولگەنىمىز دۇرىس قوي!» دەگەن ەمەۋرىن ەدى.
ول كەزدە كەڭەس وداعىنىڭ ەلشىلىگى ءۇرىمجى قالاسىندا بولاتىن. ونىڭ ىلە، التاي، تارباعاتايدا بولىمشە كونسۋلدارى بار ەدى. قۇلجا قالاسىنداعى كونسۋلدىق ءاليحاننىڭ قىبىر-جىبىرىن كۇندە باعىپ وتىردى.
ونىڭ ۇستىنە ماسكەۋدەن ستاليندىك ءتالىم العان احمەتجان قاسىمي ۇرىمجىدەگى گومينداڭ ۇكىمەتىمەن كەلىسىم جاساۋعا جىبەرىلگەننەن كەيىن كەڭەستىك «سەناريدى» بۇزا الماي، گومينداڭ وكىلى جاڭ جىجۇڭعا بۇيرەك بۇردى. ءاليحان قات-قابات قاماۋعا قالعانداي جانتالاسىپ جاتقاندا كەڭەستىك قاقپان ونى ءوز ۋىسىنا وڭاي ءتۇسىردى. «1946 جىلدىڭ 17 ماۋسىم كۇنى قۇلجاداعى كەڭەس كونسۋلى ءاليحان تورەگە تەلەفون سوعىپ: قورعاس شەكاراسىندا وزبەكستاننىڭ سول كەزدەگى ءبىرىنشى سەكراتارى وسمان يۋسۇپوۆ كۇتىپ تۇر. سىزبەن اقىلداساتىن ماڭىزدى ماسەلەلەرى بار كورىنەدى. تەز بارىڭىز، – دەيدى» («قازاق ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى» 10 توم، 253 بەت. الىمعازى داۋلەتحان «شىعىس تۇركىستان جۇمقۇريەتى جانە ءاليحان تورە» ماقالاسى. «استانا پوليگرافيا» اق، استانا 2008). ءسويتىپ، ءاليحان تورەنى جاركەنت قالاسىندا ەكى كۇن ۇستاپ تۇرعان سوڭ، الماتى ارقىلى تاشكەنت قالاسىنا ۇشاقپەن اكەتتى.
شىعىس تۇركىستان رەسپۋبليكاسى تاراتىلعاننان كەيىنگى ەندىگى ۇلكەن جاۋ – وسپان باتىر بولدى.
ءاليحاننىڭ جاسىرىن قولعا الىنىپ، كەڭەس وداعىنا اكەتىلۋىمەن بىرگە قالىپتاسقان وسپانعا قارسىلىق يدەيا ءبىر مەزەت احمەتجان قاسىمي، ابدىكەرىم ابباسوۆ، دالەلحان سۇگىرباەۆتى وكىل ەتكەن قىزىلشىل توپتىڭ كۇرەسىن ىقپالدى ورىنعا كوتەرگەندەي كورىندى.
وسپان باتىردىڭ كوزىن قۇرتۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلعان كەڭەستىك قاستاندىقتار موڭعوليا ارقىلى جانە دە شىعىس تۇركىستاننىڭ ورىنىن باسقان قۋىرشاق ۇكىمەت «ءۇش ايماق» ارقىلى ىسكە اسا باستادى.
بۇل تۋرالى قوجاي دوقاسۇلى «وفيتسسەردىڭ قويىن داپتەرىنەن» دەگەن كىتابىنىڭ 120-121-بەتىندە «1946-جىلعى 4-ايدىڭ 15-كۇندەرى دالەلحان سۇگىرباەۆتىڭ بۇيرىعى بويىنشا قوبىق اتتى پولكىنىڭ ءبىر باتاليون اسكەرىنىڭ كومەگىندە وسپان قولىن قۇرتۋ سوعىسىن جۇرگىزگەندىگىن» جازدى. اتالعان ەڭبەكتە ق.دوقاسۇلى دالەلحان سۇگىرباەۆتىڭ بۇيرىعى ارقىلى ەرتىستىڭ ءدوربىلجىن اتالاتىن كەرىشتى جوتاسىنىڭ باۋىرىنداعى بەيۋاز حالىقتىڭ دا كوپ قىرعىنعا ۇشىراعانىن ايتادى.
حاسان ورالتاي ءوزىنىڭ «ەلىم-ايلاپ وتكەن ءومىر» كىتابىنىڭ 46-47-بەتتەرىندە «وسپان باتىرعا موڭعوليا ارقىلى تەسكەنباي، ساعاداي، مارقابا، توتان حاميت ۇلى، تاندىربات سىندى باس كەسەرلەردى بىرىنەن سوڭ ءبىرىن كوزىن قۇرتۋعا جىبەرگەنىن جازعان.
وسىنداي قاستاندىقتار جايىندا جازىلعان تاريحي دەرەكتەر مەن قاريالاردىڭ ايتۋىنا جۇگىنسەك، وسپان استە دالەلحان قولىنا، نەمەسە ول ارقا سۇيەگەن بۇرىنعى شىعىس تۇركىستان رەسپۋبليكاسى ارمياسىنا (قازىرگى «ءۇش ايماققا) تىكەلەي ءتيسىپ كورمەگەن، تەك ءوزىن قۇرتقالى كەلگەن ارمياعا قورعانۋ ماقساتىندا قارۋمەن جاۋاپ بەرىپ وتىرعان. كەرىسىنەشە، وسپاندى جاۋ كورسەتۋ ماقساتىندا قارسى جاعى وسپاندى «جاۋىز»، «باندى»، «قاۋىپتى ادام» رەتىندە كورسەتۋگە تىرىستى.
وسىنداي ۇپاي تۇگەندەسكەن تۇستا كەڭەستىكتەر مەن وسپانعا قارسى وزگە دە توپتار جاسىرىن تۇردە كەرەيشە كيىنگەن جاساقتار دايىنداپ: «ءبىز وسپان ادامىمىز» دەپ بەيۋاز اۋىلداردى دا توناپ شاۋىپ، ادەيى ارانداتۋشىلىقتار تۋدىرعان.
بۇل عانا ەمەس دالەلحان جانە ونىڭ توڭىرەگىندەگىلەر قازاقتار اراسىندا ىرىتكى سالىپ، كەيبىر ەلباسىلارىن وسپانعا قارسى قويۋعا جانىن سالدى. ناتيجەسىندە، وسپان توڭىرەگىندە جۇرگەن ۋاتحان، قالمان، ءنازىر ءتايجى سىندى بەدەلدى كىسىلەر دالەلحاننىڭ تىلىنە ەرىپ، وسپانعا قارسى ءىس-ارەكەتتەرگە قاتىسىپ، ونىسى اشكەرەلەنىپ قالدى. تەك قانا دالەلحانننىڭ تاپسىرماسىمەن وسپاندى ولتىرۋگە نيەتتتەنگەن «يسلام» لاقامدى ادامنىڭ بولعانى دا ايتىلادى.
وسپاننىڭ قاسىندى كەڭەس وداعىنان قاشىپ كەلگەن الاش زيالىلارىنىڭ ۇرپاقتارى، قۋعىنداۋ-تۇتقىنداۋدان قاشقان ۇلت زيالىلارى، ءتىپتى موڭعول، ورىس ۇلتى وكىلدەرىنە دەيىن بولدى. وسپان سولار ارقىلى بۇكىل حالىقارا جاعدايىن بارلاي كەلىپ، كەڭەستىكتەردىڭ قىلمىسىن تولىعىنان تانىپ-جەتتى.
ءبىر جاعىنان موڭعوليانىڭ، ءبىر جاعىنان ىشكى اعايىننىڭ، ەندى ءبىر جاعىنىن كەڭەس وداعىنىڭ قىسىمىنا ۇشىراعان وسپاننىڭ گومينداڭشىلارمەن وداقتاسۋدى تالداۋى وسى كەز. ءارى ءوز تالداۋىن: «كەزىندە ورتاق مۇددە ءۇشىن ءبىر-بىرىنە جاۋ بولعان قارا قىتاي مەن قىزىل قىتاي بىرلەسىپ، جاپونعا قارسى تۇردى. كەڭەس وداعى دا امەريكامەن بىرلەستى. مەن ۋاقىت تالابى بويىنشا گومينداڭ شىلارمەن بىرىگۋ ارقىلى اقش سياقتى سىرت ەلدەرمەن بايلانىسقا شىقسام نە بولىپتى؟! بۇل مەنىڭ كەڭەس قىزىلى مەن قىتاي قىزىلان ساقتانۋىمنىڭ بىردەن-ءبىر جولى! حالقىمنىڭ مۇددەسى ءۇشىن سايتانمەن دە دوس بولۋعا بارمىن»، – دەپ ءتۇسىندىردى.
بۇگىنگى شىندىقتىڭ وسپان جاعىندا ەكەنىن ەسكەرسەك، كەڭەس قۋىرشاعىنا اينالعان شىعىس تۇركىستان ۇكىمەتىنە قارسى شىققاندىعىن دا ابدەن تۇسىنە الامىز. كەيىننەن كەڭەستىكتەر شىعىس تۇركىستاننان بەت بۇرعان تۇستا تالكەككە تۇسكەن تۇركىلەر تاعدىرىنا اشىنعان وسپان ءاليحاننىڭ يدەياسىن قۋاتتاي وتىرىپ، شىعىس تۇركىستاندى قورعاۋعا جانىن سالدى. بىراق كەش بولدى. دوسىنان جاۋى كوبەيدى.
1949 جىلى قىزى ۇكىمەتتىڭ قۋىرشاعىنا اينالعان ءبىر توپ ادام ۇششاقپەن بىرگە كۇلگە اينالدى.
وسپاننىڭ ەندىگى جاۋى قىزىل قىتايلارعا اينالدى. قازاقتى قازاققا سالۋ سىندى ويىن تاعى دا جالعاستى.
جاڭادان كەلگەن قىزىلدار وسپانعا قاراتا ءبىرى ءوز جاعىنا تارتۋعا تىرىسسا، ەكىنشى جاقتان الدامالاي تۇرۋ ساياساتىن قولداندى. ونى تارپا سالۋعا اركەتتەنگەن جوق.
شىن مانىندە قىزىلدار مەن وسپاننىڭ بىرىگىپ كەتۋى كەڭەس وداعىن قۋاتتايتىن توپتار مەن بۇرىنعى «شىعىس تۇركىستان رەسپۋبليكاسىنىڭ» ورنىن يەلەپ وتىرعان «ءۇش ايماقشىلداردى» قاتتى الاڭداتتى. كەڭەس وداعىنىڭ جول-جورىق كورسەتۋىنە جانە ونىڭ يدەياسىنداعى ساياسي-اسكەري توپتارعا ولەردەي قارسى بولعان وسپان باتىردىڭ قىزىلداردىڭ سەنىمىنە بولەنۋى «جالعان توڭكەرىسشىلدەردىڭ» بەت-پەردەسىن ايپاراداي اشىپ قانا قويماي، ولاردىڭ جاۋ ساناعان ادامىن تاريح ساحناسىنا قايتا كوتەرىپ شىعاتىن بولدى. سىرتتا اقش جانە كەڭەس وداعى ءوز ۇپايلارىن تۇگەندەيتىن كۇشتەرگە قولداۋ كورسەتۋگە جانتالاسسا، ىشتەگى ىمىراعا كەلمەس الاۋىز توپتار دا باس پايداسىن ويلاپ، باقاي قۋلىقپەن ارپالىسقا ءتۇستى. ءسويتىپ ەندىگى جەردە باعىنىشتى بولعان شىنجاڭداعى جەرگىلىكتى توپتار ىشىندە قىزىلدارعا كىم بۇرىن جاقسى كورىنىپ قالار ەكەن دەگەن قىزعانىش پەن باقتالاستىق قاتارىنان ءومىر سۇرگەن تايتالاسقان جاعداي قالىپتاستى. ولاردىڭ ىشىندە جاقسى كورىنۋ نيەتىندەگى جاعاتسىعاندار مەن جاۋلىق پيعىل تانىتىپ ۇركە قاراۋشىلار دا بار ەدى.
ەرلىكپەن باستالىپ، ورلىكپەن جالعاسقان ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسىن «بۇلىككە» بالاعان «ءۇش ايماق» وسپانعا بۇدان بۇرىن دا شوشىنا قارايتىن ەدى. بۇل تۋرالى «شىڭجاڭنىڭ ءۇش ايماق توڭكەرىسى تاريحى» («ۇلتتار» باسپاسى، 2000 جىل.) اتتى كىتاپتىڭ 340-بەتىندە: «وسپان، قاليبەك، جاۋجاپ (موڭعول) بۇلىگى ارت-ارتىنان تۋىلعاندىقتان، ءۇش ايماقتىڭ جاعدايى كۇننەن-كۇنگە ۋشىعىپ، مۇشكىل حالگە كىرىپتار بولدى. ۇلتتىق ارميا اسكەري كۇشىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى تۇتاس ءۇش ايماق ۇكىمەتىنە اۋىر قاتەر ءتوندىردى»، – دەپ جازادى.
1949 جىلى 14 تامىزدا قىتاي كومۋنيستىك پارتياسى ءوز وكىلى دىڭ ليچۇندى ماسكەۋدەگى ساپارىنان الماتى ارقىلى قۇلجاعا جىبەردى. ول «ءۇش ايماقتاعى» قىزىل قىتايشىل توپپەن تىعىز قارىم-قاتىناستا بولىپ، از عانا ۋاقىت ىشىندە شىنجاڭ جاعدايى جونىندە قىتاي كومۋنيستىك پارتياسى ورتالىعىنا 85 تەلەگراما جولداعان ەكەن. دەمەك، ءدال وسى كەزدە كەڭەس وداعى مەن قىتاي قىزىل پارتياسىنىڭ مۇلدە قۇپيا، ىشكى ىمىراعا كەلە وتىرىپ، «شىنجاڭ ماسەلەسىن» ءبىرجولا شەشكەنىن انىق اڭعارۋعا بولادى. وسى جىلى 27 تامىزدا «ءۇش ايماق» باسشىلارىنىڭ كەڭەس وداعىنىڭ ۇشاعىنا وتىرىپ، يركۋتسي قالاسىنان ءوتىپ، بايكال كولى ماڭىنا بارعاندا ورتەنىپ كۇلگە اينالۋى سونىڭ ءبىر مىسالى. ءارى وقيعادان 3-4 كۇن وتە سالا، ياعني 2 قىركۇيەك كۇنى ۇرىمجىدەگى كەڭەس ەلشىسىنىڭ ورىنباسارى شۇعىل تۇردە قۇلجاعا بارىپ، دىڭ ليچۇندى ۇرىمجىگە اتتانىپ، بۇرحان شاھيديمەن بىرلىكتە جۇمىس اتقارۋعا شاقىرىپ، كوندىرەدى. دەمەك بۇل «ءۇش ايماقشىلاردىڭ» احمەتجان، ىسقاقبەك، ابباسوۆ، دالەلحان سەكىلدى «كونە» باسشىلارىنىڭ كوزى قۇرتىلعاننان كەيىنگى ءىش پەن سىرتتىڭ سايكەسە وتىرىپ، شىنجاڭ ماسەلەسىن دەرەۋ قولعا الا باستاعان العاشقى ارەكەتى ەدى. (بۇل تۋرالى مالىمەتتەردى «شىڭجاڭنىڭ ءۇش ايماق توڭكەرىسى تاريحى» اتتى كىتاپتىڭ 419-420 بەتتەرىنەن تاباسىز). ال، ۇشاقتان قۇلاعانداردىڭ ءولىمى شىنجاڭ ماسەلەسى ءبىر جاعىنا شىققانشا، جاسىرىن ۇستالىپ، قازاننىڭ ىشىندە عانا جۇرتقا جاريا بولدى. ولاردىڭ «سۇيەگى» اتالعان تانىعىسىز مۇردەلەر 1950 جىلدىڭ 15 ناۋرىزىندا عانا قۇلجاعا جەتكىزىلدى. ەندىگى جەردە كەڭەستىكتەردىڭ كەڭەس ءىن بۇزبايتىن، قىتاي بيلىگىنە باسى بايلاۋلى «قىپ-قىزىل»، جاڭا «ءۇش ايماقشىلار» تاريح ساحناسىنا كوتەرىلدى. ءسويتىپ، قىركۇيەكتىڭ باسىندا «ءۇش ايماق» جاق قىتاي كومۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ جول-جورىق كورسەتۋىنە نەگىزدەلىپ، شىنجاڭ ماسەلەسىن شەشۋدىڭ كوپ ءتۇرلى جولدارىن قاراستىرىپ، قكپ-نا جاۋاپ حات جازدى. اتالعان حاتتىڭ 6 تارماعىندا: «ء…جانىمحان، قادۋان، وسپان، قاليبەك ت.ب كوپ ساياسي جانە اسكەري قىلمىستىلاردى جازالاپ، مال-مۇلكىنە دەيىن ءمۇسادرالاۋدى» سۇرادى. («جۇڭگو شىنجاڭنىڭ تاريحى جانە قازىرگى جاعدايى»، «شىنجاڭ» حالىق باسپاسى، 2006 ج.ءۇرىمجى 313-314 بەتتەر).
1949 جىلى 26 تامىزدا حالىق ازاتتىق ارمياسى لانجۋدى باسىپ الدى.
ەندىگى جەردە ولاردى تاتۋلاستىرۋعا تالپىنۋشىلاردان گورى اجىراتۋعا، ارا جىگىن اشۋعا ۇمتىلعاندار كوپ بولدى. «ءۇش ايماقشىلاردىڭ» بار نيەتى وسپاننىڭ كوزىن قۇرتۋ ەدى.
ءبىر قىزىعى ولاردى قىزىلداردان كورى «شارقي» اتالعان «ءۇش ايماقشىلاردىڭ» وكشەلەي قۋى كوبىرەك بولعان كورىنەدى. بۇل جايىندا نۇرعوجاي باتىر اتالعان ەڭبەگىنىڭ 165-166 بەتتەرىندە ءبىرىنشى رەت: «ءبىز سارقامىستا وتىرعانبىز. ءۇش ايماق اتىن جامىلىپ، ورىس ارمياسى كەلىپ باستى. ولارمەن اياۋسىز سوعىسىپ، كوپ ادامىن قىرىپ تاستادىق. قالعان اسكەرلەرى جەڭىلىپ، نوريعا شەگىنىپ كەتتى» دەسە، ەندى بىردە «وسپان، ءجانىمحاندار تاقىرباستاۋ، سارباستاۋعا بارىپ ورنالاستى. ءبىر جۇمادان كەيىن ورىستاردىڭ جالعان شارقي تۇركىستان اتىنداعى اسكەرلەرى كەلىپ باستى»، – دەگەندى ايتادى. دەمەك وسپانداردىڭ ءالى دە بولسا قىزىلدارمەن ءتىل بىرىكتىرۋىنىڭ مۇمكىندىگىنەن الاڭداعان كەڭەس وداعى ءوز ارمياسىن كىرگىزىپ، «ءۇش ايماقشىلارمەن» سايكەسە وتىرىپ، قىزىلداردان بۇرىن قارمانۋدى ويلاعان سياقتى. ءتىپتى ول كومەكتى «ءۇش ايماقشىلاردىڭ» ادەيى سۇراپ الۋى دا نەمەسە قىزىلدىردىڭ ءتۇرتىپ سالىپ، بىلسە دە بىلمەسكە سالىپ تاسادا تۇرۋى دا ابدەن مۇمكىن ەدى.
وسىلايشا، ونسىز دا ءورىسى وتقا ورانعان وسپاننىڭ بارار جەر باسار تاۋى قالمادى، تىعىرىققا تىرەلدى.
وسپاننىڭ شەتەلگە قاشۋ، قۇتىلىپ كەتۋ ويى بولعان جوق.
گانسۋدە وتىرعاندا شەتكە كەتەتىندەر گاس، تەمىرلىك وڭىرىندە وتىرعان ەلدى بەتكە الىپ، ءتايجىنۇر تاراپقا، وسپاندار التايعا بەتالۋدى ماقسات ەتىپ حايزىعا قاراي كوشەدى. حايزىدان ارى قۇمىل، باركول، بايتىك، قاپتىق ارقىلى التايدىڭ ۇلى تاۋلارىنىڭ كەڭ قويناۋىنا ءىلىنىپ كەتىپ، كۇرەستى جالعاستىرۋدى ارماندايدى. مۇمكىن بولسا كوممۋنيزيمگە جاۋ بولىپ وتىرعان اقش، جاپونيا، گەرمانيا ەلدەرىنەن كومەك السام دەگەندى دە ويلايدى.
بۇل وسپاننىڭ ەشقانداي ءارى-ءسارى بولماستان، ءوز تاعدىرىنىڭ شەشىمىن شىعارىپ، سوڭعى بايلامعا كەلگەن كەزى ەدى.
ەر ايتقانىندا تۇردى. تەك قانا كۇرەسىپ ءولۋدى قالادى. جاستىعىن الا جاتتى. قولدى بولعاننان كەيىنگى كوپ «جارىلقاۋدى» دا قالامادى.
بۇگىندەرى كوزى ءتىرى، وسپاندى تەرگەۋگا قاتىسقان، الماتىدا تۇراتىن قالدىباي قانافين اتامىز وسپان تۋرالى وتكەن كۇندەردى ەسكە العاندا وسى جولداردىڭ اۆتورىنا: «ول شىندىعىندا تۇرىكشىل يسلام ەلىن قۇرۋدى ارمانداعان ناعىز باتىر، ەرجۇرەك، بولەكشە جارالعان جان ەدى» دەپ ەسكە الادى.
وسپان باتىر ءسىلامۇلى 1951 جىلى اقپاننىڭ 19 كۇنى قىتاي قىزىلدارى جاعىنان قولدى بولىپ، 29 ساۋىردە، ءدال بۇگىنگى كۇنى ءۇرىمجى قالاسىندا پانيدەن باقيعا اتتاندى. قاستاندىقتاردىڭ قۇرباندىعىنان قۇتىلا الماي ەرلىكپەن شاھيت بولدى.
جاتقان جەرىڭ جاننات، توپىراعىڭ تورقا بولسىن!
ءجادي شاكەنۇلى, جازۋشى



1 پىكىر
الاش ازاماتى
Armanda ketken Alashting aristari jandaring jannatta bolsin!aspanda kun sonbeyinxe jerde biz sonbeymiz Armandaringizdi biz orindaymiz,kunderding kuni jaudan kek alip ata konistarimizdi kaytarip alatin bolamiz,bul kulli kazakting armani,jane bul orindaladi,uakit emxi.