تيمۋر سۇلەيمەنوۆ: قازاقستاندا ۆاليۋتالىق وداق قۇرۋ جونىندەگى مىندەتتەمە بولعان ەمەس
kerey.kz
قازتاگ – جانبولات مامىشەۆ. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق (ەاەو) ەلدەرى ءار ءتۇرلى ماسەلەلەردە ينتەگراتسيانى تەرەڭدەتۋ جولىندا. ءبىزدى زەينەتاقىلىق قامتاماسىز ەتۋ سالاسىندا، تاۋارلاردىڭ جىلجۋى سالاسىندا قانداي وزگەرىستەر كۇتىپ تۇر؟ ءبىرتۇتاس ۆاليۋتا قاشان قولدانىسقا ەنگىزىلۋى مۇمكىن؟ وسى جانە باسقا دا قازتاگ قويعان ساۋالدارعا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيانىڭ (ەەك) ەكونوميكا قارجىلىق ساياسات جونىندەگى كوللەگيا مۇشەسى ء(مينيسترى) تيمۋر سۇلەيمەنوۆ جاۋاپ بەردى.
- ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق ەڭبەككەرلەرىن زەينەتاقىمەن قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى كەلىسىم جوباسىن ازىرلەۋ جۇمىستارى قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟
- ول باستامالار جەكە كەلىسىمدە ىسكە اسىرىلۋى ءتيىستى. بىزدە جۇمىس توبى بار، ولار وسى ماسەلەنى تالقىلاۋدا، جانە ءبىز وسى ماسەلەنى كوشى- قون ساياساتى جونىندەگى كونسۋلتاتيۆتىك كوميتەتتىڭ اياسىندا ۇنەمى تالقىلاپ وتىرامىز. ءبىز استانادا ەكى كۇن بويى وسى كەلىسىمنىڭ نورمالارىن ساراپشىلار دەڭگەيىندە تالقىلادىق. كەيىن، 8 ساۋىردە، وسى ماسەلەنى كوشى-قون ساياساتى جونىندەگى كونسۋلتاتيۆتىك كوميتەتتىڭ وتىرىسىندا تالقىلادىق. كۇردەلى جۇمىس جۇرۋدە، سەبەبى ءبىزدىڭ مەملەكەتتەردىڭ زەينەتاقىلىق جۇيەلەرىندە ۇلكەن ايىرماشىلىق بار. ودان باسقا، وسى سياقتى جاعدايدى رەتتەيتىن بۇرىن قول قويىلعان كوپتەگەن كەلىسىمدەر بار. اتاپ ايتقاندا، تمد اياسىندا جاسالعان جانە ەكىجاقتى كەلىسىمدەر بار. دەمەك، ءبىر ماسەلەگە قاتىستى بىرنەشە كەلىسىمنىڭ ءوزارا ىقپالداستىعىنىڭ زاڭدىق قىرىن ەسكەرە وتىرىپ مازمۇندىق تۇرعىدان قابىلدداۋ كەرەك. بۇل وتە كۇردەلى. جالپى العاندا، ءبىز وسى وتىرىستا جاقسى العا جىلجىپ، ءساۋىردىڭ سوڭىنداعى ۆيتسە-پرەمەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن كوميسسيا كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا تەك ءبىر كەلىسپەۋشىلىك شىعاردىق. ونىڭ ءمانىسى ءبىزدىڭ ەلدەردىڭ زەينەتاقىلىق جۇيەلەرى وزگەرىستەرگە ۇشىراپ جاتقان 1992 جىل مەن 2000-شى جىلدار ارالىعىنداعى ەڭبەك وتىلىنە قاتىستى قارجىلىق جاۋاپكەرشىلىكتى قاي ەل موينىنا الاتىندىعى جايلى. ول كەزەڭدە ءبىز تاۋەلسىز مەملەكەت بولعانبىز. سوندىقتان ول ءوتىلدى كىم ەسكەرۋى جانە تولەۋى كەرەك دەگەن ساۋال تۋىندايدى. ءبىز ازىرگە ول پىكىر الشاقتىعىن جويا المادىق، سوندىقتان ءبىز (ەەك – قازتاگ) سالالىق ۆيتسە- پرەمەرلەرمەن كونسۋلتاتسيالار جۇرگىزۋدەمىز.
- بۇل ماسەلەدە رەسەيلىك تاراپتان باسقا، كونسەنسۋس بار عوي…
- «قولدايتىندار» مەن «قارسى» داۋىستار 50-دە 50 بولىپ ءبولىنىپ تۇر. رەسەي مەن بەلارۋس بۇل ماسەلەنى ەكىجاقتى تۇردە رەتتەپ تە العان – ول كەزەڭ ءۇشىن زەينەتاقىنى سول ازامات ەڭبەك ەتكەن جاق تولەيدى. – ەگەر ەاەك-گە مۇشە مەملەكەتتىڭ ازاماتى وداققا مۇشە باسقا ەلدە ەڭبەك ەتەتىن بولسا، زەينەتاقىنى قايتا ەسەپتەۋ تەتىگى قانداي بولماقشى؟ زەينەتاقىنى قايتا ەسەپتەۋ ءۇشىن ەاەك-تە ەڭبەك ەتۋدىڭ ەڭ تومەنگى مەرزىمى قانداي بولۋى كەرەك؟
- بىرىنشىدەن – ارينە، زەينەتاقىلىق جاسقا تولۋى كەرەك. ءبىز ول ازاماتتىڭ تۇراقتى مەكەن ەتەتىن ەلدەگى زەينەتاقى جاسى دەپ وتىرمىز. ياعني، ەاەك-گە مۇشە ءبىر ەلدىڭ ازاماتى رەسەيگە كەتەتىن بولسا، ونىڭ زەينەتاقىلىق قۇقىعى رەسەيدە قولدانىستاعى زەينەتاقىلىق جاسقا تولۋىمەن باستاپ ىسكە اسىرىلادى. ەكىنشى ماسەلە – ەڭ تومەنگى ەڭبەك ءوتىلىنىڭ قاجەتتىگى تۋرالى، ادام وداقتىڭ ءبىر ەلىندە ەڭبەك قاتىناستارىندا بولىپ، سايكەسىنشە، قانداي دا قوسىمشا قۇن جاساۋعا اتسالىسقان. ەاەك-گە مۇشە كەز كەلگەن ەلدەگى ەڭبەك ءوتىلىن انىقتاۋدا زەينەتاقىلىق قۇقىق الۋ ءۇشىن، ەڭ تومەنگى ەڭبەك ءوتىلى ءبىر جىل دەپ الىپ وتىرمىز. ءار ەلدەردە العان ەڭبەك ءوتىلىن ەسەپكە الۋعا قاتىستى ماسەلەلەر بار. بۇل رەتتە ءار ەلدەردە، ءار كەزەڭدەردە: كەڭەستەر وداعى ىدىراعان 1992-شى جىلعا دەيىن، ۇلتتىق زاڭنامالار كۇيىنە ەنگەنگە دەيىن 1992-شى جىلعا دەيىن. ادەتتە اڭگىمە 1998-2002-ءشى جىلدار جانە ودان كەيىنگى مەرزىم تۋرالى بولىپ وتىر.
- ياعني، 1992 جىلعا دەيىن – پروبلەما جوق، كەڭەستىك ءوتىل ەسكەرىلەدى عوي؟
- كەڭەستىك ءوتىل ەسەپكە الىنادى جانە قابىلدانادى. ول بويىنشا ازامات قازىر تۇراقتى تۇرىپ جاتقان ەل تولەيتىن بولادى.
- جانە ەاەك-گە مۇشە ەلدەردەگى ءوتىل دە ەسكەرىلە مە؟
- ءيا، ارينە. – وسى وزگەرىستەر كۇشىنە ەنگەندە قانداي تاۋارلىق توپتار ەاەك اياسىندا «پاراللەل» يمپورتقا رۇقسات ەتىلەدى؟
- بىرىنشىدەن، قانداي دا تاۋارلىق توپتار بويىنشا «پاراللەل» يمپورتقا رۇقسات ەتۋ تۋرالى شەشىم ءالى قابىلدانعان جوق. دەمەك، ونداي يمپورت قازىر زاڭسىز. زياتكەرلىك قۇقىقتارمەن قورعاۋلى تاۋارلار قۇقىق يەسىنىڭ كەلىسىمىنسىز اكەلىنۋى مۇمكىن ەمەس. ەگەر ەاەك تۋرالى كەلىسىمگە وسىنداي وزگەرىستەر ەنگىزىلەتىن بولسا، وندا، بىزدىڭشە، انتيمونوپولدىق ورگانداردىڭ جۇمىسى، ونەركاسىپ مينيسترلىكتەرىنىڭ جۇمىستارى ءبىرىنشى باستالادى. ولار قانداي تاۋارلىق نارىقتاردا قۇقىقتاردىڭ وڭىرلىك سارقىلۋ ءپرينتسيپىنىڭ نەگىزىندە باسەكەلەستىككە قاتىستى جاعداي بۇرمالانعانىن انىقتاۋ ءۇشىن كەرەك. ناقتى تاۋارلىق نارىقتا ناقتى تالداما جاسالعاندا وسى تاۋارلارعا «پاراللەل» يمپورتقا رۇقسات بەرىلۋى مۇمكىن. قازىر ول تۋرالى ءسوز قوزعاۋعا ءالى ەرتە، سەبەبى ونداي تالداما ازىرگە جاسالعان جوق. فارماتسەۆتيكا سالاسىندا، اۆتوموبيل قوسالقى بولشەكتەرىنە «پاراللەل» يمپورتقا رۇقسات بەرۋ تۋرالى ۇسىنىستار بار، بىراق ولار عىلىمي ىزدەنىستەر اياسىندا عانا.
- ياعني ول تاۋارلىق توپتاردى ەاەك ەلدەرى ۇسىنىپ قويدى ما؟
- ولار ساراپشىلار دەڭگەيىندە ايتىلۋدا. بىراق ءبىز ونداي تالدامالار وداقتىڭ بارلىق نارىعىندا وداقتىڭ قانداي دا ءبىر مەملەكەتىنىڭ جەكە ورگانىمەن ەمەس، ۇلتتىق دەڭگەيدەن جوعارى تۇرعان – ەەك باسشىلىعىمەن جۇرگىزىلۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىز. ارينە، ولاردى ەاەك- ءنىڭ ۇلتتىق ورگاندارىنسىز جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىن ەمەس، ءبىز ولاردى وسى جۇمىسقا تارتپاقشىمىز.
- بۇل جۇمىس بويىنشا قانداي دا ءبىر مەرزىمدەر بار ما؟
- 23 ءساۋىر كۇنى بىزدە زياتكەرلىك مەنشىك نىساندارىنا دەگەن ايرىقشا قۇقىقتى تاۋىسۋ قاعيداتىن ءارى قارايعى قولدانۋعا قاتىستى ۇسىنىستار جاساپ شىعارۋ جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ كەزەكتى وتىرىسى ءوتتى، وندا ەاەو ەلدەرىنىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى مەن بيزنەس- قاۋىمداستىقتارىنىڭ بار وڭىرلىك قاعيداتتان وداققا قاتىسۋشى مەملەكەتتەر اۋماعىندا جەكەلەگەن تاۋار كاتەگوريالارىنا ارنالعان قۇقىقتى تاۋىسۋدى تاركىلەۋ ىقتيمالدىعىنا بايلانىستى پوزيتسياسى تالقىلاندى. وتىرىس قاتىسۋشىلارى اتالعان ماسەلە بويىنشا پوزيتسيالارىن تانىستىردى. بەلارۋس، قازاقستان جانە رەسەي ەەك ۇسىنىسىن قۋاتتادى، ول ەاەو تۋرالى كەلىسىمدە تاۋارلىق بەلگىگە دەگەن قۇقىقتى تاۋىسۋعا دەگەن وڭىرلىك قاعيداتتى بازالىق رەتىندە ساقتاۋعا سايادى، بىراق تاۋارلاردىڭ شەكتەلگەن كاتەگوريالارى بويىنشا تاركىلەۋلەر بەلگىلەۋ ىقتيمالدىعى بولادى. ءوز كەزەگىندە ارمەنيا حالىقارالىق قۇقىقتى تاۋىسۋ قاعيداتىن بىرتىندەپ ەنگىزۋدى جاقتاپ سويلەدى. ەندى ءبىز ەاەو ەلدەرىنىڭ ۇكىمەتتەرىن، ءوزىمىزدىڭ جۇمىس توبى رەتىندە، ۇكىمەتتەر تاپسىرماسى بويىنشا ولارعا ۇسىنىستار ەنگىزەتىنىمىزدەن حاباردار ەتەمىز. ارتىنشا دوپ ۇلتتىق ۇكىمەتتەردىڭ جاعىندا بولادى، ولار جۇمىس توبىنىڭ ۇسىنىستارىن زەرتتەپ شىعىپ، سودان سوڭ ەاەو بويىنشا بارلىق سەرىكتەس ەلدەرگە ارنالعان ءوزارا ءتيىمدى شەشىم تابۋ ءۇشىن ونى كوميسسيا كەڭەسىنە شىعارۋلارى ءتيىس. ەگەر ولار ماقۇلداناتىن بولسا، ەاەو تۋرالى كەلىسىمدەگى وسى بولىكتە ستاندارتتى وزگەرتۋلەر ەنگىزۋ ءراسىمى باستالادى.
- جانە سوندا بىرقاتار تاۋارلاردىڭ قاتارلاس يمپورتىنا دەگەن رۇقساتناما كۇشىنە ەنۋى مۇمكىن بە؟
- بۇل تىم ۇزاق. ول تەتىكتىڭ جۇمىس جاساپ كەتۋى ءۇشىن، ءبىر جىلداۋ قاجەت، ەگەر ول قابىلداناتىن بولسا. – ياعني ەڭ ەرتەسى – ول 2016 جىلدىڭ ورتاسىنان با؟
- ەڭ ەرتەسى – ءيا. بىزدەگى رەگلامەنتتىك مەرزىمدەر ۇلكەن جانە ول سونشالىق وڭاي نارسە ەمەس. قازىرگى تاڭدا حالىقارالىق قۇقىقتى تاۋىسۋ قاعيداتىن ەنگىزۋگە سالماقتى نەگىزدەمە جوق. مۇنىمەن قاتار ءبىز تاركىلەۋگە كىرەتىن تاۋارلار كاتەگورياسىن تاڭداۋ تۋرالى شەشىمدى قابىلداۋ كەزىندە ەاەو دەڭگەيىندەگى بەلگىلى ءبىر ادىستەمەنى جاساپ شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز، وندا سونداي تاۋار كاتەگوريالارىنىڭ ولشەمدەرى مەن ءتارتىبى بولماق. ودان بولەك، ەەك جوسپارىندا – تاۋار نارىقتارىنداعى باسەكەلى جاعدايدى تالداۋدان وتكىزۋ، الەۋمەتتىك ماڭىزدىلىق پەن تاۋارلار تاپشىلىعىنىڭ ىقتيمال تۇردە بار بولۋىن باعالاۋ بار. وسى رەتتە وندىرىستەردىڭ وقشاۋلانۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى تاركىلەۋ قاعيداتى جول بەرگىسىز. وڭىرلىك قۇقىقتى تاۋىسۋ قاعيداتىنان جەكەلەگەن تاۋارلار كاتەگورياسىنا قاتىستى تاركىلەۋلەر تەك قانا وداقتىڭ بۇكىل ەلدەرىنىڭ مۇددەسىندە جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. ەگەر ەەك كەڭەسىنىڭ تاپسىرماسىن مامىردا الساق، وندا اعىمداعى جىلدىڭ قىركۇيەگىنە تامان تاركىلەۋلەر بويىنشا قۇجاتتاردىڭ تولىق قورجىنىن جاساپ قويا الامىز.
- رف پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين رەسەيدىڭ ورتالىق بانكىنە رف ۇكىمەتىمەن بىرلەسىپ ماقساتتىلىعى مەن كەلەشەكتە ۆاليۋتالىق وداق قۇرۋ ىقتيمالدىعىن زەرتتەي وتىرىپ 2015 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنە دەيىن ەاەو اياسىنداعى ۆاليۋتالىق جانە قارجىلىق سالاداعى ينتەگراتسيانىڭ ءارى قارايعى باعىتتارىن تانىستىرۋدى تاپسىردى. بۇعان دەيىن 2025 جىل وسى سالاداعى جۇمىستىڭ باستالۋى رەتىندە مالىمدەلگەن. ياعني اتالمىش ۇدەرىستەردى ءبىز ۇدەتەمىز بە؟
- بىرىنشىدەن، ءسىز دۇرىس اتاپ ءوتتىڭىز، ءبارى ايتىپ جۇرگەن تاپسىرما ول – رەسەي فەدەراتسياسى پرەزيدەنتىنىڭ رف ورتالىق بانكىنە جانە رف ۇكىمەتىنە ءبىزدىڭ ينتەگراتسيالىق ءوزارا قارىم-قاتىناستىڭ دامۋ مۇمكىندىگى مەن ماقساتتىلىعىن ۆاليۋتالىق وداق كەزەڭىنە دەيىن قاراستىرىپ، 1 قىركۇيەككە دەيىن ۇسىنىستار ەنگىزۋ جايىنداعى تاپسىرماسى. بىراق بۇل شەشىم قابىلداندى دەگەن ءسوز ەمەس. بۇل وسى ماسەلە بويىنشا رەسەيلىك تاراپتىڭ ۇستانىمى قالىپتاستى دەگەندى بىلدىرمەيدى. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، وداق اياسىندا شەشۋشى شەشىمدەر ىمىرالاستىقپەن قابىلدانادى، ياعني ءالى كۇنگە دەيىن، بارلىق تاراپتار «ءيا» دەپ ايتپايىنشا، شەشىم قابىلدانبايدى. بۇل البەتتە بارشا ماسەلەلەر بويىنشا تاپ وسىلاي. سول سەبەپتى وسى ماسەلە بويىنشا ەشقانداي شەشىم، ارينە، جوق. ءبىز رەسەيلىك جاقتان ونىڭ ۇسىنىستارىن كۇتەتىن بولامىز، ال كەيىن ونى زەرتتەيمىز. ەگەر تاراپتار ونى ءجونسىز دەپ تاپسا، ياعني ولار «جوق» دەسە، تيىسىنشە، ول ۇسىنىستار ىلگەرى باسا المايدى. سوندىقتان دا رەسەيلىك ارىپتەستەردىڭ نە ۇسىناتىنىن توسىپ كورەيىك. بالكىم، ولار مۇلدە ەشتەڭە ۇسىنبايتىن دا شىعار. مۇمكىن، ولار ءوز باسشىلارىنا بارىپ، بارلىق «ءيا» مەن «قارسى» دەگەندەردى پىسىقتاپ شىققاندارىن جانە قازىرگى ساتتە الدەبىر ورتا مەرزىمدىك نەمەسە ۇزاقمەرزىمدىك پەرسپەكتيۆادا ۆاليۋتالىق وداق باعىتىنا قوزعالۋدا ماقساتتىلىقتىڭ جوق ەكەنىن ايتاتىن شىعار. مۇندا ايقىندىلىق قاجەت-اق. بىزدە 2025 جىلعا قاراي ۆاليۋتالىق وداق قۇرۋ جونىندە مىندەتتەمەلەر ەشقاشان بولعان ەمەس. ءبىز 2025 جىلعا تامان ۇيلەستىرىلگەن زاڭناما، اكىمشىلىك ىنتىماقتاستىق بازاسىندا قارجى نارىعىن رەتتەيتىن شاعىن ۇلتتىق ورگان قۇرۋعا ءتيىسپىز. ول ورتالىق بانك ەمەس، ونىڭ اقشالاي-نەسيەلىك ساياسات فۋنكتسياسى دەگەن بولمايدى. بۇل قارجى نارىعىن رەتتەۋشى. ءسىزدىڭ ەسىڭىزدە بولار، قازاقستاندا بۇرىن قارجى نارىعى مەن قارجىلىق ۇيىمداردى رەتتەۋ جانە قاداعالاۋ اگەنتتىگى (ققا) بولعان ەدى. ول اقشا ساياساتىمەن ەمەس، ساقتاندىرۋ ۇيىمدارىن، قۇندى قاعازدار، بانك نارىعىن رەتتەۋمەن اينالىستى. مىنە ءبىز سول ورگان تۋرالى ايتقان كەزدە، ءبىز قارجىلىق قاداعالاۋ اگەنتتىگىنىڭ شاعىن ۇلتتىق انالوگىن ەسكە الامىز.
- بىراق ەۋروپا مىسالى بويىنشا ماكروكورسەتكىشتەردى، زاڭنامانى، ۆاليۋتالىق باقىلاۋدى جانە ت.ب. ۇيلەستىرىپ الىپ، ەندىگى كەلەسى قادامدا بىرىڭعاي ۆاليۋتانى ەنگىزۋدى جوسپارلاۋ تولىقتاي قيسىندى. ال ەاەو بىرىڭعاي ۆاليۋتاسى قاشان پايدا بولۋى مۇمكىن – 2025 جىلدان كەيىن بە؟
- ەگەر ءسىز ەۋروپالىق وداق تۋرالى ايتىپ وتىرساڭىز، وندا ەو-عا قاجەت بولعان مەرزىمدەرگە زەر سالىڭىز. مەن ءبىز تەزىرەك قيمىلداي الامىز دەپ ويلامايمىن. ءبىزدىڭ قوزعالىسىمىز جامان ەمەس، بىراق قانداي جاعدايدا دا ۆاليۋتالىق وداق قۇرۋ ءۇشىن ايتارلىقتاي ۇلكەن مەرزىمدى بەلگىلەپ قويۋ كەرەك. الدىمەن ءبىز وزىمىزگە ەاەو اياسىندا تاۋارلاردىڭ، قىزمەتتەردىڭ، كاپيتالدىڭ، جۇمىس كۇشىنىڭ ەركىن قوزعالۋىن بەرەتىن الەۋەتتى تۇگەلدەي ىسكە جاراتىپ الۋعا ءتيىسپىز، سودان كەيىن بىزگە ۆاليۋتالىق وداق جاعىنا قاراي قانداي دا ءبىر ىلگەرى قوزعالىس قاجەت ەكەنىن ءتۇيسىنىپ بارىپ قانا ول جايىندا شەشىم قابىلداۋ كەرەك. قازىر ازىرشە ءبىز باستاپقى كەزەڭدە جاتىرمىز. بىزدە ءالى وسى ءتورت ەركىندىكتىڭ تولىق جۇزەگە اسىرىلۋى جوق. نە ايتۋعا بولادى؟ قولدا باردى ىسكە اسىرىپ بولماي، العا شاۋىپ نە كەرەك؟
- سىزدەر قازىرگى تاڭدا قارجىلىق نارىقتار بويىنشا الدەنەندەي ستراتەگيانى جاساپ جاتسىزدار ما؟
- ءبىز قارجىلىق نارىقتاردى رەتتەۋ نارىعىندا بەلسەندى جۇمىس جاساۋدامىز، بىراق بۇل دەگەنىمىز ۆاليۋتالىق وداق بولىگىندەگى ۇسىنىستاردى جاساپ شىعارۋعا قاراعاندا مۇلدەم بوتەن نارسە. ۆاليۋتالىق وداق بويىنشا ەەك ەشقانداي جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقان جوق، ويتكەنى بۇل ماسەلە شاعىن ۇلتتىق ورگان رەتىندە كوميسسيانىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرعان جوق. بىزگە تاپسىرمانى تەك حابارلاي وتىرىپ ءىس قىلعان، كونسەنسۋسپەن شەشىم شىعارعان ەلدەر عانا بەرە الادى. ەلدەردىڭ ەشقايسى كوميسسياعا جەكە تاپسىرمالارىن بەرە المايدى. ەاەو ەلدەرىنىڭ ۆاليۋتالىق وداق قۇرۋ جونىندەگى ونداي شەشىمى ازىرگە قابىلدانا قويمادى. سوندىقتان ەەك بولجال، كەڭەستەمەلەر رەجىمىندە تۇر، بىراق بۇل باعىتتا ءبىزدىڭ تاراپتان ەشقانداي ءىس-ارەكەت قابىلدانىپ جاتقان جوق.
- سۇحباتىڭىز ءۇشىن العىس ايتامىن!
kaztag.info
پىكىر قالدىرۋ