|  |  | 

مادەنيەت سۇحباتتار

رينات زايىتوۆ: «مەنىڭ قۇداي بەرگەن جالعىز مەملەكەتىم بار!»

- رينات، بىرىنشىدەن بايگەڭ قۇتتى بولسىن! بۇگىنگى جەڭىسىڭە قۋانىشتىمىز. بۇرىنعى ايتىستارىڭدا ارتىق-كەم ايتىلعان شۋماقتارىڭ عالامتورعا تاراپ كەتكەلى سەن تۋرالى اڭگىمە كوبەيدى. مەملەكەتكە، ەلباسىعا، «نۇر وتانعا» دۇشپان قىلىپ كورسەتكىسى كەلگەندەر دە بولدى. بۇگىن، مىنە، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قولداۋىمەن وتكەن ايتىستىڭ باس جۇلدەسىن يەلەندىڭ. سوندا ارالارىڭدا تاتۋلىق ورنادى ما؟

- ارازدىق بولدى دەۋدىڭ ءوزى ارتىق شىعار. مەن ارتىق-كەم ايقانىممەن جوعارعى بيلىكتىڭ تاراپىنان جاۋاپ رەتىندە ەشتەڭە ايتىلعان دا، جاسالعان دا جوق. ەگەر ناعىز دۇشپان كورىپ، وكپەلى بولسا «جاۋاپ» بەرگىسى كەلسە بيلىكتىڭ كۇشى دە، قاۋقارى دا بار عوي. جوعارى جاقتان «ريناتتى ايتىسقا قاتىستىرماڭدار» دەگەن بۇيرىق كەلدى دەپ ءبىراز ايتىستان شەتتەتكەنى راس. بىراق كىم ءبىلىپ جاتىر، ول بۇيرىقتى كىم بەردى، قايدان بەرىلدى؟ مەن جوعارعى جاقتاعى كىسىلەردىڭ تويلارىندا دا، باسقا جيىندارىندا دا بىرگە بولىپ ءجۇرمىن، بىراق سولاردىڭ بىرەۋى ايتپايدى «رينات، سەنى ءبىز بوگەپ جاتىرمىز» دەپ. بولماسا، جاسىراتىنى جوق، كۇندە بولماسا دا، پرەزيدەنتپەن ايىنا ءبىر رەت كەزدەسەتىن ادامدارمەن دە ارالاسامىن. «سەنى ەلباسى جەك كورەدى» دەپ سولاردىڭ بىرەۋى ايتپايدى. بىراق وسى اڭگىمە قايدان شىعادى؟ قازاق «كۇرىشتىڭ ارقاسىندا كۇرمەك سۋ ىشەدى» دەيدى. بىرەۋدىڭ اتىن، ءىس-ارەكەتىن پايدالانىپ، ءوزىنىڭ زاڭىن ورناتقىسى كەلەتىن ادامدار بار. سونداي ادامدار «جوعارعى جاق ايتتى» دەپ قاراماعىنداعىلارعا بۇيرىق بەرەدى. ول بايقۇستار سوسىن شاپقىلاي جونەلەدى. قىسقاسى، دانەكەر بولۋدىڭ ورنىنا بالەكەر بولىپ وتىر.
مەنىڭ وسى جاۋابىمنىڭ دالەلى بۇگىنگى ايتىستا كورىندى. «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك اعامىزدىڭ ءوزى ايتىپ وتىر عوي «مەن بۇرىن ريناتتى تانىمايدى ەكەنمىن» دەپ. دەمەك، مەنى تانىمايتىن كىسىلەر مەن جايلى بۇيرىق بەرمەيتىنى اقيقات قوي. بۇرىن اتىمدى ەستىگەن شىعار مۇمكىن، بىراق بۇگىن ساحنادا تانىسىپ وتىرمىز. مەن دە اشىعىن ايتتىم، «مەن ەشكىمگە جاۋ ەمەسپىن، ەلگە دۇشپان ەمەسپىن» دەپ. مەنىڭ قۇداي بەرگەن جالعىز مەملەكەتىم بار. ول-قازاقستان!
جالپى، تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران، ەلباسى دەگەن نارسەلەر مەملەكەتتىك سيمۆولدار عوي. ەگەر ءبىز ءوزىمىز تۇرىپ جاتقان ءۇيىمىزدى جاقسى كورەتىن بولساق وسى مەملەكەتتىك سيمۆولداردى سۇيۋگە دە، قۇرمەتتەۋگە دە مىندەتتىمىز! باسقا بىرەۋ بىزگە ءوزىنىڭ جاقسىسىن اكەپ بەرمەيدى.
ەندى بۇعان دەيىن ءبىر-ەكى رەت مەن جايلى تەرىس اقپارات تاراتقانداردىڭ جولى بولعان شىعار، بىراق ارنارسەنىڭ اق-قاراسى اشىلاتىن كەزى بولادى عوي.
بۇگىنگى ايتىس ماعان جۇلدەسىمەن ماڭىزدى ەمەس. مەنىڭ ىشىمدە جاتقان ايتسام دەپ جۇرگەن سوزدەرىمدى ايتقانىممەن جانە سونى ەستىسە ەكەن دەپ جۇرگەن كىسىلەردىڭ ەستىگەنىمەن ماڭىزدى بولدى.

yAmZte_R8ro
- دەگەنمەن، وسى ايتىستا ءتاتتى ايتقاندارىڭ دا، قاتتى ايتقاندارىڭ دا بولدى. «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ وكىلدەرى، دەپۋتاتتار شىمبايىنا باتسا دا تۇسىنىستىكپەن قابىلدادى. سەن دە كوپ نارسەگە ءتۇسىنىپ، ىمىراعا كەلىپ، ىڭعايعا كونگەنىڭ عوي؟
— مەن ايتىسقا كەشە شىعا سالىپ، بۇگىن «جالماۋىز» بوپ كەتكەن جوقپىن. جەمىستىڭ ءوزى كوگەرەتىن ۋاقىتى بولادى، پىسەتىن ۋاقىتى بولادى، سوسىن ءشىريتىن ۋاقىتى بولادى. اقىننىڭ ويى دا سولاي. ءبىر ايتقاندا جەتپەسە، ەكى ايتقاندا جەتپەسە، ىشتە قالاي بولعاندا دا جەتكىزەم دەگەن وي پايدا بولادى. كەلە-كەلە مەندە ءبىر عانا ماقسات پايدا بولدى. ول — مەنىڭ ەشكىمگە جاۋ ەمەس، دۇشپان ەمەس ەكەنىمدى دالەلدەۋ. سول جولدا ايتقان نارسەنى ءبىر ەستىمەگەسىن، قاتتى ايتقىڭ كەلەدى، ەكى ەستىمەگەسىن ودان دا قاتتى ايتقىڭ كەلەدى. بىرەۋگە قاتتى، بىرەۋگە اقىرىن تيەتىنىن ويلامادىم ەمەس، ويلادىم.
ال، قازىر ورتاق مامىلەگە، ورتاق شەشىمگە كەلەتىن ۋاقىتتا مەن ءوز تاراپىمنان كەتكەن قاتەلىكتەر ءۇشىن جانە مەنىڭ سوزدەرىم قاتتى تيگەن كىسىلەردەن قورىققانىمنان ەمەس، جالتاقتاپ، جاعىمپازدانعىندىقتان ەمەس، شىنايى تۇردە پەندەلىگىم پارمەن الىپ كەتكەن ساتتەرىم ءۇشىن كەشىرىم سۇراۋدان قاشپايمىن. «ءسوزىمنىڭ قىل سىيمايدى اراسىنا» دەگەن قۇلمامبەت سياقتى اقىنمىن دەپ ايتا المايمىن. مەنىڭ دە كەم تۇسكەن، ارتىق كەتكەن جەرلەرىم بولعانىن مويىندايمىن.
- سوڭعى سۇراق، بۇگىنگى ايتىستا ەلباسىنىڭ اتىنا، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ اتىنا ءبىراز جاقسى شۋماقتارىڭدى ارنادىڭ. وسىنىڭ بارلىعى ءوزىڭنىڭ جۇرەك ءسوزىڭ بە، جوق الدە ايتۋ كەرەك بولدى ما؟
— مەن بىرەۋدىڭ بۇيرىعىمەن ولەڭ ايتپايمىن. ءوزىمنىڭ تۇرىپ جاتقان ءۇيىمدى مەملەكەتىمنەن، پرەزيدەنتىمنەن ءبولىپ قاراي المايمىن. ولاردىڭ بارلىعى ءبىر-بىرىمەن بايلانىستى نارسە.
ءار بالا ءوزىنىڭ اكەسىنە دە ارىزىن ايتا الادى عوي. جوعارعى بيلىك باسىندا وتىرعان كىسىلەرگە حالىقتىڭ اتىنان وكپە-نازىمدى ايتاتىن بولسام، ول – ءدال سونداي قاراقۇرىم حالىقتىڭ جەتكىزگىسى كەلەتىن ارمانى، نازى. ودان ارتىق ەشتەڭە جوق.

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

 

AITYSKER.COM

Related Articles

  • قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    Zhalgas Yertay         قازاقستان بيلىگى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن قاتاڭ شەشىمدەرگە بارعىسى كەلمەيدى دەيىك. بىراق قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟ سونى ويلانىپ كورەيىك. قازاق ءتىلىن دامىتۋ جايىن ايتقان كەزدە قازاقستان بيلىگى قوعامدى ەكىگە بولەدى. ءبىرى – ءتىلدى دامىتۋدىڭ راديكال شەشىمدەرىن ۇستانادى، ەكىنشى جاعى – قازىرگى ستاتۋس-كۆونى ساقتاعىسى كەلەدى، ياعني ەشتەڭە وزگەرتپەي-اق قويايىق دەيدى. بىراق ەكى جولدى دا تاڭداماي، ورتاسىمەن ءجۇرۋدى ۇسىنىپ كورسەك قايتەدى!؟ باتىل قادامدارعا بارايىق، بىراق ول راديكال جول بولماسىن. قازاق ءتىلىن كۇشپەن ەمەس، ورتانى دامىتۋ ارقىلى كۇشەيتسەك بولادى. ياعني ادامدار ءتىلدى ۇيرەنىپ اۋرە بولماي-اق، حالىق جاي عانا قازاق ءتىلى اياسىندا ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەنسىن. نەگىزگى وي وسى. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ادامدار ورتانى

  • ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    فوتو اشىق دەرەككوزدەردەن الىندا وتكەن اپتادا تۇركيانىڭ ۇلتتىق ءبىلىم مينيسترلىگى مەكتەپ باعدارلاماسىنا «تۇركىستان» دەگەن تەرميندى ەنگىزگەن ەدى. شەتەل باسىلىمدارىنىڭ جازۋىنشا، بۇل اتاۋ ەندى «ورتالىق ازيا» ۇعىمىنىڭ ورنىنا قولدانىلماق. ءبىلىم ءمينيسترى يۋسۋف تەكين جاڭا اتاۋ تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ۇكىمەت وقۋ باعدارلاماسىنان يمپەريالىق ماعىناسى بار گەوگرافيالىق اتاۋلاردى الىپ تاستاماقشى. ەڭ قىزىعى، «تۇركىستان» اۋماعىنا قازاقستاننان بولەك، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان مەن تاجىكستان جاتادى ەكەن. سونداي-اق كەيبىر باسىلىمدار بۇل تەرميننىڭ قىتايدىڭ باتىسىندا ورنالاسقان شىڭجان ولكەسىنە قاتىسى بارىن دا اتاپ ءوتتى.  كەيبىر عالىمدار «ورتالىق ازيا» تەرمينى كولونياليزمنەن قالعانىن ءجيى اتاپ ءجۇر. حح عاسىرداعى الەمدىك اكادەميالىق عىلىمدى سول كەزدەگى ءىرى يمپەريالار قالىپتاستىرعاندىقتان، بۇگىندە مۇنداي تەرميندەر مەن اتاۋلار حالىق ساناسىنا ابدەن ءسىڭىپ

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

  • جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

    جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

                          1. اماندىق كومەكوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى – ايعاقسىز بوس سوزدەر        قازاقستاننىڭ باتىس ايماعىندا عۇمىر كەشكەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – جالبىرۇلى قوجانتاي  جايلى سوڭعى كەزدە قيسىنى كەلىسپەيتىن نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر ءورىپ ءجۇر. مۇنىڭ باسىندا تۇرعانداردىڭ ءبىرى – اماندىق كومەكوۆ. بۇرىندا دا ونىڭ، باسقا دا كىسىلەردىڭ ەلدى اداستىراتىن نەگىزسىز سوزدەرىنە بايلانىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىرىپ، «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇرباقا قۇلاعىندا وينايدى» دەگەن اتاۋمەن تۇزگەن سىن ماقالامىزدى رەسپۋبليكالىق «تۇركىستان» گازەتى (28.09. 2023 جىل) ارقىلى جۇرت نازارعا ۇسىنعانبىز-دى. الەۋمەتتىك جەلىدە ازامات بيتان ەسىمدى بلوگەردىڭ جۋىردا جاريالاعان ۆيدەو-تۇسىرىلىمىندە ا. كومەكوۆ ءوزىنىڭ سول باياعى «الاۋلايىنە» قايتا باسىپتى. ءسوزىن ىقشامداپ بەرەيىك، بىلاي دەيدى ول: «1934 الدە 1936 جىلى (؟) ماسكەۋدە وتكىزىلەتىن

  • شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    ەل اۋزىندا قازاق وقىمىستىلارى ايتتى دەگەن سوزدەر از ەمەس. بەلگىلى عالىم، ەتنوگراف ا. سەيدىمبەك قۇراستىرعان تاريحي تۇلعا، اسقان وقىمىستى شوقان بابامىزدىڭ تاپقىر سوزدەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز. * * * ومبىعا وقۋعا جۇرەر الدىندا بالا شوقان اكەسىنىڭ ەل ءىشى ماسەلەسىن شەشۋدەگى كەيبىر وكتەم، وجار قىلىقتارىنا كوڭىلى تولماي، «وقۋعا بارمايمىن» دەپ قيعىلىق سالسا كەرەك. تىپتەن كونبەي بارا جاتقان بالاسىن قاتال شىڭعىس جاردەمشى جىگىتتەرىنە بايلاتىپ الماققا ىڭعايلانىپ: «شىقپاسا كوتەرىپ اكەلىڭدەر، ارباعا تاڭىپ الامىز!» − دەيدى. سوندا دارمەنى تاۋسىلعان شوقان اكەسىنە: «بايلاتپا! ابىلاي تۇقىمىنان بايلانعاندار مەن ايدالعاندار جەتەرلىك بولعان!» − دەپ ءتىل قاتادى. بالا دا بولسا اقيقات ءسوزدى ايتىپ تۇرعان بالاسىنان توسىلعان اكە دەرەۋ شوقاندى بوساتتىرىپ جىبەرەدى. * * * پەتەربۋرگتە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءبىر

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: