رەسەيدىڭ جالعان ساراپشىلارى
ءوزى اقىن، ءوزى بلوگشى ەدۋارد چەسنوكوۆ رەسەيلىك «يزۆەستيا» باسىلىمىنا ءجيى كوممەنتاري بەرەتىن بەساسپاپ «ساراپشىعا» اينالدى.
كەي كەزدەرى ول جاي «كىشى عىلىمي قىزمەتكەر» بولا قالادى. سونىمەن بىرگە، كەرەك كەزىندە ادەبي سىنشى دا، ونەر سىنشىسى دا، جۋرناليست تە، بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيا بويىنشا مامان دا بولا الاتىن بەساسپاپ جىگىت.
كرەملدى جاقتايتىن «يزۆەستيا» گازەتىنە قانداي «ساراپشى» قاجەت بولسا، ەدۋارد چەسنوكوۆ سول ماماننىڭ كەيپىنە ەنە قالاتىن سياقتى. ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ تۇلەگى چەسنوكوۆتىڭ اتى-ءجونىن ينتەرنەتتەن تەرىپ، ونىڭ سوڭعى ءبىر جىل ىشىندە جازعاندارىن سۇزگىدەن وتكىزىپ شىقساڭىز، بۇل جىگىتتىڭ وزگەرمەيتىن ءبىر عانا قاسيەتىن بايقايسىز: ول وكىمەتكە جان-تانىمەن سەنەدى.
«اقپاراتتىق كوممۋنيكاتسيا جونىندەگى ساراپشى» رولىنە كىرگەن ول مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر الەۋمەتتىك جەلىدەگى ءوز اككاۋنتىندا جارناما بەرمەۋى كەرەك دەگەن ۇسىنىستى قولداپ:
– شەنەۋنىك – ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىك جۇگى بار ادام، ول سايلاۋشى مەن مەملەكەتتىڭ وزىنە ارتقان سەنىمىن اقتاپ، ەشكىمدى الداماۋى كەرەك، – دەگەن پىكىر بىلدىرگەن.
ەندى بىردە «ادەبيەت سىنشىسىنا» اينالعان ول قالاداعى ەلەكتريچكالارعا پۋشكين شىعارمالارىنىڭ جەلىسىمەن گراففيتي سالۋ تۋرالى ۇسىنىسقا بايلانىستى پىكىر ايتادى.
– مامانداردىڭ سالاتىن سۋرەتتەرى الدىن-الا ماقۇلداۋدان ءوتۋى كەرەك، – دەيدى چەسنوكوۆ.
تاعى بىردە «ونەر سىنشىسى» رەتىندە پىكىر ايتقان جىگىتىمىز گالەرەيالار مەن كورمەلەردەگى ەكسترەميزمنىڭ ناسيحاتىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىس بىلدىرەدى. «ەڭ باستىسى – ونەر رەسەيدىڭ ادامگەرشىلىك قاعيدالارىن بۇزباۋى كەرەك. «ونەردىڭ تاۋەلسىزدىگى» دەگەن ۇرانمەن ەكسترەميزمدى ناسيحاتتاپ جۇرگەندەر – ەكىجۇزدى ادامدار، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، مۇنداي بەلسەندىلەر نەمتسوۆتىڭ قۋىرشاق ءمۇسىنىن ورتەمەيدى، امەريكا جالاۋىن ەتتارتقىشتان وتكىزبەيدى» دەيدى ول. مۇندا چەسنوكوۆ «راديكال سۋرەتشىلەر، ونەر ادامدارى تەك بيلىكتى سىناۋعا ءازىر، ەسەسىنە وپپوزيتسياعا مۇلدە تيىسپەيدى» دەگەندى مەڭزەپ تۇرسا كەرەك.
وسى اپتادا مەملەكەتتىك اكادەميالىق گۋمانيتارلىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ كىشى عىلىم قىزمەتكەرى رەتىندە ءسوز العان ەدۋارد چەسنوكوۆ رەسەيلىك ەكونوميست سەرگەي گۋريەۆتى يۋسايد-ءتىڭ قاراجاتىنا ديسسەرتاتسيا جازعانى ءۇشىن سىنعا الدى.
– گۋريەۆ اسىرەسە «ءبىزدىڭ ەكونوميكامىز قۇردىمعا كەتەدى» دەگەن مازمۇنداعى ماقالالارىن جازعاندا قانشالىق تاۋەلسىز وي قوزعايدى؟ پروفەسسوردىڭ تەرەڭ عىلىمي «تۇجىرىمدارىن» اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ الدەبىر قىزمەتكەرى اۋزىنا سالىپ بەرىپ تۇرعان جوق پا؟ – دەگەن ساۋال تاستايدى چەسنوكوۆ.
رەسەي ءباسپاسوزى كرەملدىڭ ساياساتىن قولپاشتاۋ ءۇشىن ويدان شىعارىلعان «ساراپشىلاردىڭ» كومەگىنە جۇگىنىپ تۇرادى.
بىلتىر ازاتتىق راديوسى تاسس اگەنتتىگىنىڭ ءبىر وتىرىگىن اشكەرەلەگەن ەدى. رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيندى ماقتاپ، رەسەيدىڭ ۋكرايناداعى ارەكەتتەرىن جاقتاپ پىكىر بىلدىرگەن گەرمانيالىق «پروفەسسور» لورەنتس حااگتىڭ شىن مانىسىندە اكادەميالىق عىلىمي دارەجەسى جوق بولىپ شىقتى. ال ول قىزمەت ىستەيدى دەگەن «عالامدىق كوممۋنيكاتسيا اگەنتتىگى» دۇنيەدە مۇلدە بولماعان.
نيك ششەتكونىڭ ماتەريالى اعىلشىن تىلىنەن اۋدارىلدى.
ازاتتىق راديوسى
پىكىر قالدىرۋ