|  | 

كوز قاراس

شەشەننىڭ سنايپەر قىزى: «قادىروۆتى كاددافي سەكىلدى يت ءولىم كۇتىپ تۇر» (فوتو)

شەشەندەردىڭ بارلىعى رەسەيدى جاقتايدى دەپ ويلايسىز با؟ Politolog.net cايتىنىڭ جازۋىنشا ازىرگى كۇنى ۋكراينا اسكەرىنىڭ ساپىندا رەسەيگە قارسى جۇزدەگەن شەشەن سوعىسىپ ءجۇر-  دەپ    حابارلايدى 365info.kz.

امينا
امينا وكۋەۆا

سونىڭ ءبىرى امينا وكۋەۆا. شەشەن قىزى. ءوزى سنايپەر. «كيەۆ» پولكىنىڭ قۇرامىندا. وسىندا ءوز ەركىمەن كەلگەن دجوحار دۋداەۆ باتالونىنىڭ بەلدى مۇشەسى. ال ۋكرايناعا قارسى سوعىسىپ جۇرگەن شەشەننىڭ جاۋىنگەرلەرىن امينا «قادىروۆشىلار» دەپ اتايدى ەكەن.

– امينا، ايتشى ۋكراينا اسكەرىنىڭ ساپىندا رەسەيگە قارسى سوعىسىپ جۇرگەن قانشا شەشەن بار؟

– ناقتى سانىن اتاي المايمىن. ەرىكتىلەر كوپ. شامالاپ العاندا قازىر دونباسستا جۇزدەن اسا شەشەن كرەملگە قارسى سوعىسىپ ءجۇر. 

 

– ال رەسەي اسكەرىنىڭ قاتارىندا ۋكرايناعا قارسى سوعىسىپ جاتقان شەشەندەردىڭ سانى قانشا، بىلەسىڭ بە؟ 

– اسا كوپ ەمەس. قادىروۆ وزىنە قاراستى جاۋىنگەرلەردى دونباسستان شىعارىپ اكەتكەنىنە ءبىر جىل تولدى. الايدا «قادىروۆشىلار» تولىق كەتىپ تىنعان جوق. ءالى دە بار. 

– دونباسستاعى قاقتىعىس كەزىندە «قادىروۆشىلارمەن» بەتپە-بەت كەلگەن ساتتەرىڭىز بولدى ما؟ 

— جوق. بىراق، قازىرگى كۇنى ۋكراينا جەرىندە جۇرگەن «قادىروۆشىلار» تۋرالى ءتۇرلى اقپاراتتار جيناۋ  ۇستىندەمىز. ولاردى كەزدەستىرسەك ايامايمىز. بۇلار شەشەن ەمەس، «قادىروۆشىلار».  ولار بىزگە جاۋ. مەنىڭ بىلۋىمشە، بۇلار ادام قانى توگىلەتىن كەسكىلەسكەن ۇرىستارعا قاتىسا بەرمەيدى. ورىستار باسىپ العان دونەتسك، لۋگانسكىدە ۇرلىق-قارلىق، توناۋمەن اينالىسادى. 

– ۋكراينانىڭ جاعىندا سوعىسىپ جۇرگەن شەشەندەر رەسەيلىك باتالوننىڭ تۇتقىنىنا ءتۇسىپ قالعان كەزدەرى بولدى ما؟ 

– ءبىزدىڭ دۋداەۆ باتالونىندا مۇنداي جاعداي بولعان جوق. بولماي-اق قويسىن. 

– قالاي ويلايسىز بۇل سوعىستا كىم جەڭەدى؟

– ماسەلە تەك سوعىستا جاتقان جوق. ديپلوماتيالىق قىسىمدى، سانكتسيانى كۇشەيتە ءتۇسۋ كەرەك. وسىنداعى شەشەندەر ۋكراينانىڭ ساياساتىن جاقتايدى. سول سەبەپتى سىزدەر جاقتا سوعىسىپ ءجۇر. رەسەي اگرەسسور. ول ەشقاشان وزگەرمەيدى. اگرەسسوردى ساباسىنا ءتۇسىرۋ ءۇشىن ونىڭ وزىندەي ارەكەت ەتۋ كەرەك. باسقىنشىلاردىڭ ۋكراينانىڭ ىشىنە قاراي ەنىپ كەتۋىنە جول بەرمەۋ قاجەت.

– ايتىڭىزشى، دونباسستاعى ايقاس الاڭىندا رامزان قادىروۆتى كەزدەستىرىپ قالساڭىز نە ىستەر ەدىڭىز؟ 

– ءاي، بۇل مۇمكىن ەمەس-اۋ. قادىروۆ بۇل جاققا سوعىسۋعا ولسە دە كەلمەيدى. سەبەبى، وتە قورقاق ادام. ونىڭ كورتەجى تۇپ-تۋرا ءجۇز كولىكتەن تۇرادى. قادىروۆ بۇلاردىڭ قايسىسىندا وتىرعانىن اجىراتىپ بولمايسىڭ. ول ءتىپتى شەشەنستاننىڭ ءوز ىشىندە وسىلاي جۇرەدى. ەمىن-ەركىن قوزعالا المايدى. قورقادى. مۇنداي ادامنىڭ ۋكرايناعا كەلۋى مۇمكىن بە؟ جوق، ارينە. 

in_article_56ee66abc2– «قادىروۆ پۋتينگە كەرەك» دەيدى. وسى تۇجىرىممەن كەلىسەسىز بە؟ 

– ءيا، ول پۋتينگە ىنتا-شىنتاسىمەن بەرىلگەن. قادىروۆ اسا قاتىگەز ادام. قاتىگەزدىگى پاتولوگيالىق اۋرۋعا ۇلاسقان.  بىراق پۋتين قادىروۆقا تاۋەلدى ەمەس. پۋتين نە ايتادى، قالاي بۇيىرادى قادىروۆ سولاي جۇرەدى. پۋتين الدىنا قويعان ماقساتىنان ەشقاشان باس تارتپايتىن ادام. مۇنى قادىروۆ ورىنداي الماسا، ەرتەڭ ونىڭ ورنىنا كەلەتىن ادامعا جۇكتەيدى. 

– ال ءپۋتيننىڭ بيلىگى قۇلاسا، قادىروۆ قايتپەك؟

– نە ىستەۋشى ەدى؟ ەشتەڭە دە. ول ءپۋتيننىڭ قولىنداعى قولبالا. ءپۋتينسىز، ءپۋتيننىڭ كومەگىنسىز قادىروۆ ەشكىم ەمەس. ءپۋتيننىڭ بيلىگى قۇلاسا قادىروۆتى يت ءولىم كۇتىپ تۇر. ول كاددافيدىڭ تاعدىرىن قايتالايدى. ءپۋتيننىڭ قولداۋىنان، كرەملدىڭ اقشاسىنان ايىرىلعان قادىروۆ ەكى كۇن دە ءومىر سۇرە المايدى. 

– سوندا قادىروۆتى شەشەن حالقىنىڭ ءوزى ۇناتپاي ما؟

– ۇناتپايدىڭىز ءوز الدىنا، ءيتتىڭ ەتىنەن جەك كورەدى. ارينە، ونىڭ قول استىنداعى ازداعان ادام وعان ادالدىلىعىن ساقتار. بىراق بۇل دا ۋاقىتشا.

–ەگەر بۇگىنگى رەسەي بيلىگىندە پۋتين بولماسا، دونباسستاعى داۋ دا تۋىنداماس ەدى دەپ ويلايسىز با؟ 

– بىلمەيمىن. ءپۋتيندى تۋعىزعان ورىس حالقى. پۋتين بۇگىنگى ورىس حالقىنىڭ شىن كەيپى. باسشىسىنىڭ پيعىلى قانداي بولسا، حالىقتىڭ پايىمى دا سونداي. ءپۋتيندى بيلىككە اكەلگەن ورىس حالقىنىڭ ءوزى. 

ءدال قازىرگى رەسەي ستالين ءداۋىرىن ەلەستەتەدى. 

– ۋكراينا قىرىمدى قايتارا الا ما، قالاي ويلايسىز؟ 

–  بىلمەيمىن. قايتارارىنا سەنىم از. الايدا الەمدەگى ءبىر دە ءبىر مەملەكەتتىڭ قىرىمدى رەسەي جەرى دەپ مويىنداماعانى ءۇمىت وتىن وشىرمەي وتىر. مەنىڭشە رەسەي ءوزىن-ءوزى قۇردىمعا كەتىرەدى. مىنە، سول كەزدە قىرىمدى دا قايتاراسىزدار. بۇدان كەيىن سولتۇستىك كاۆكاز ايماعى دا تاۋەلسىزدىك الادى. 

ال فرەدو

11935077_1000300880020574_5972970111468774817_n

12378088_677068085766953_3345384234680451700_o

12592641_1097132693659046_5186802907283028986_n

12909561_677068845766877_8616667219636838485_o

13332959_1271331532884546_2074703696916675968_n

14068345_743779952429099_6200776799476466376_o

سۋرەتتەر امينا وكۋەۆانىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىنان الىندى. 

365info.kz

Related Articles

  • قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟

    Zhalgas Yertay         قازاقستان بيلىگى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن قاتاڭ شەشىمدەرگە بارعىسى كەلمەيدى دەيىك. بىراق قازىرگى زاڭناما اياسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قالاي دامىتۋعا بولادى؟ سونى ويلانىپ كورەيىك. قازاق ءتىلىن دامىتۋ جايىن ايتقان كەزدە قازاقستان بيلىگى قوعامدى ەكىگە بولەدى. ءبىرى – ءتىلدى دامىتۋدىڭ راديكال شەشىمدەرىن ۇستانادى، ەكىنشى جاعى – قازىرگى ستاتۋس-كۆونى ساقتاعىسى كەلەدى، ياعني ەشتەڭە وزگەرتپەي-اق قويايىق دەيدى. بىراق ەكى جولدى دا تاڭداماي، ورتاسىمەن ءجۇرۋدى ۇسىنىپ كورسەك قايتەدى!؟ باتىل قادامدارعا بارايىق، بىراق ول راديكال جول بولماسىن. قازاق ءتىلىن كۇشپەن ەمەس، ورتانى دامىتۋ ارقىلى كۇشەيتسەك بولادى. ياعني ادامدار ءتىلدى ۇيرەنىپ اۋرە بولماي-اق، حالىق جاي عانا قازاق ءتىلى اياسىندا ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەنسىن. نەگىزگى وي وسى. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ادامدار ورتانى

  • ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    فوتو اشىق دەرەككوزدەردەن الىندا وتكەن اپتادا تۇركيانىڭ ۇلتتىق ءبىلىم مينيسترلىگى مەكتەپ باعدارلاماسىنا «تۇركىستان» دەگەن تەرميندى ەنگىزگەن ەدى. شەتەل باسىلىمدارىنىڭ جازۋىنشا، بۇل اتاۋ ەندى «ورتالىق ازيا» ۇعىمىنىڭ ورنىنا قولدانىلماق. ءبىلىم ءمينيسترى يۋسۋف تەكين جاڭا اتاۋ تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ۇكىمەت وقۋ باعدارلاماسىنان يمپەريالىق ماعىناسى بار گەوگرافيالىق اتاۋلاردى الىپ تاستاماقشى. ەڭ قىزىعى، «تۇركىستان» اۋماعىنا قازاقستاننان بولەك، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان مەن تاجىكستان جاتادى ەكەن. سونداي-اق كەيبىر باسىلىمدار بۇل تەرميننىڭ قىتايدىڭ باتىسىندا ورنالاسقان شىڭجان ولكەسىنە قاتىسى بارىن دا اتاپ ءوتتى.  كەيبىر عالىمدار «ورتالىق ازيا» تەرمينى كولونياليزمنەن قالعانىن ءجيى اتاپ ءجۇر. حح عاسىرداعى الەمدىك اكادەميالىق عىلىمدى سول كەزدەگى ءىرى يمپەريالار قالىپتاستىرعاندىقتان، بۇگىندە مۇنداي تەرميندەر مەن اتاۋلار حالىق ساناسىنا ابدەن ءسىڭىپ

  • اباق انا جانە تاسبيكە انا

    اباق انا جانە تاسبيكە انا

    ءمامي بي جۇرتبايۇلىنىڭ شەجىرەسىندە ايتىلۋىنشا كەرەي ۇلىسىنىڭ ارعى تەگى – شەپ، سەپ، بايلاۋ، قويلاۋ، ەلدەي، كولدەي، يزەن، جۋسان سەكىلدى تايپالاردان تارالادى ەكەن. اتالعان تايپالاردىڭ ءبىرازى ەسكى تاريح بەتتەرىنەن كەزدەسسە، ەندى ءبىر ءبولىمى قازىرگە دەيىن كەرەي رۋىنداعى اتالاردىڭ ەسىمى رەتىندە اتالىپ كەلەدى. مۇنىڭ ءبىر سەبەبىن ارعى تاريحتاعى اتالاردىڭ اتى وشپەسىن دەپ كەيىنگى ۇرپاقتارىنىڭ اتالار اتىن قايتا جاڭعىرتىپ قويعان داستۇرىنەن قاراۋ كەرەك. اباق اتاۋىنا كەلسەك، ارىدا كەرەي حانزادالارى مەن حانىشالارىنىڭ اراسىندا اباق، اباقبەردى، اباحان، اباقتاي، اباقاي، اباق بيكە سىندى ەسىمدەر بولعان. سول اتا-اپالارىنىڭ جولىن جالعاعان، توزىپ كەتكەن كەرەي ەلىنىڭ باسىن قوسىپ، وعان ءاز انا بولعان اباق ەسىمدى قاسيەتتى انا ومىردە بولعان ادام. قازاق تاريحىندا رۋ اتىنا اينالعان ءاز انالار از بولماعان. كورنەكتى جازۋشى،

  • تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ  مەنشىگىندە

    تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ  مەنشىگىندە

         شىعىستانۋشى-تاريحشى ءومىر تۇياقبايدىڭ بۇرىندا دا «قازاققا قانداي تاريح كەرەك؟ تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە جاسالعان تاريحي ميستيفيكاتسيالار حرونيكاسى» دەپ اتالاتىن ماقالاسىن  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) وقىپ ەم. ريزا بولعام. جاقىندا ءو. تۇياقبايدىڭ «قازاقستاندا تاريحي بۇرمالاۋلار مەن ميفتەرگە توسقاۋىل قويۋدىڭ جولدارى» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) اتتى تاعى ءبىر ماقالاسىمەن جانە تانىستىق. وتە وزەكتى ماسەلەنى كوتەرىپتى. تاريحتا ورىن الىپ جۇرگەن جاعىمسىز جايتتار تۋراسىندا وي تولعاپتى. جۋرناليستەردى، بلوگەرلەردى ايىپتاپتى. تاريحتان ارنايى كاسىبي دايىندىعى جوق، ءبارىن ءبۇلدىرىپ بولدى دەپ.  كەلەڭسىزدىكتى توقتاتۋدىڭ ناقتى جولدارىن ۇسىنىپتى. بۇعان دا كوڭىلىمىز بەك تولدى. ايتسە دە تاريحتى بۇرمالاۋعا، ءوز وتىرىكتەرىن ناسيحاتتاۋعا تەك جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەر عانا ەمەس، «ارنايى كاسىبي دايىندىعى بار» «تاريحشىلاردىڭ» دا «زور ۇلەس» قوسىپ جاتقانىن بايانداپ، ايتىلعان پىكىردى ودان ءارى ءوربىتىپ، جالعاستىرايىق.

  • جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

    جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

                          1. اماندىق كومەكوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى – ايعاقسىز بوس سوزدەر        قازاقستاننىڭ باتىس ايماعىندا عۇمىر كەشكەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – جالبىرۇلى قوجانتاي  جايلى سوڭعى كەزدە قيسىنى كەلىسپەيتىن نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر ءورىپ ءجۇر. مۇنىڭ باسىندا تۇرعانداردىڭ ءبىرى – اماندىق كومەكوۆ. بۇرىندا دا ونىڭ، باسقا دا كىسىلەردىڭ ەلدى اداستىراتىن نەگىزسىز سوزدەرىنە بايلانىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىرىپ، «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇرباقا قۇلاعىندا وينايدى» دەگەن اتاۋمەن تۇزگەن سىن ماقالامىزدى رەسپۋبليكالىق «تۇركىستان» گازەتى (28.09. 2023 جىل) ارقىلى جۇرت نازارعا ۇسىنعانبىز-دى. الەۋمەتتىك جەلىدە ازامات بيتان ەسىمدى بلوگەردىڭ جۋىردا جاريالاعان ۆيدەو-تۇسىرىلىمىندە ا. كومەكوۆ ءوزىنىڭ سول باياعى «الاۋلايىنە» قايتا باسىپتى. ءسوزىن ىقشامداپ بەرەيىك، بىلاي دەيدى ول: «1934 الدە 1936 جىلى (؟) ماسكەۋدە وتكىزىلەتىن

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: