| مۇحتار ماعاۋين
  • ادەبي الەم

    مۇحتار ماعاۋين. “مەنىڭ ءتۇرلى تۇستەرىم” (اڭگىمە)

    مەنIڭ ءتۇرلI تۇستەرIم كەيiنگi كەزدە بەي-بەرەكەت، سۇرىقسىز تۇستەر كورەم. سۇرىقسىز عانا ەمەس، ءمان-ماعناسىز، كۇلگىن، كۇڭگىرت. الدەبىر بەكەتكە، مەكەنگە جەتە الماي جاتام. پويىزدان، بەلگىلى-بەلگىسىز تاعى ءبىر كولىكتەردەن كەشىگەم. جىلعالى سايدىڭ، كوشەنىڭ، جولدىڭ كوز كورىپ تۇرعان ارعى بەتىنە وتۋگە قانشاما بوگەسىن تابىلادى. كوبىنە-كوپ الدەبىر جالاڭاش قابىرعاعا جاپسارلاس، قيعاش، تار باسپالداقپەن جۇرە الماي، كەيدە ورتان بەلىنەن ۇزىلگەن تۇسىنا تىرەلىپ، ابدىرايمىن. نەمەسە، بارار جولىمدا بىرىنە-ءبىرى جالعاس، كورىكسىز، يەسىز بولمە، دالان، دالىزدەردى اداقتاي كەلە، دەنەم سىيماس تار قۋىسپەن ءوتۋ كەرەك بولادى. داعدارىپ، توقىراپ تۇرام. اقىرى، قينالىپ بارىپ ويانعاندا، وسىنىڭ ءبارى ءتۇس ەكەنىن ءبىلىپ، قۋانباسام دا جەڭىلەيىپ قالام. سودان سوڭ ويلايمىن. بۇل نە پالە. ارينە، جايسىز ۇيقى، سىر بەرە باستاعان دەنساۋلىق. تەك سول عانا ەمەس. جەتە

    1042
  • تاريح

    اباي مەن ءاليحان كەزدەستى مە؟

    بىلتىر الاش ارداقتىسى ءاليحان بوكەيحاننىڭ ءجۇز ەلۋ جىلدىعىن يۋنەسكو كولەمىندە تويلادىق. كىر جۋىپ، كىندىك قانى تامعان اقتوعاي توپىراعىندا دۇركىرەپ توي ءوتتى. سول تويدا ولكەتانۋشى تۇڭعىشباي مۇقان اتتى اعامىز تاماشا دەرەك كەلتىردى: «مىڭ سەگىز ءجۇز وتىز سەگىزىنشى جىلى مەركى مەن شۋدىڭ اراسىنداعى قوسكول دەگەن جەردە الاش ارىسى ءاليحاننىڭ اكەسى نۇرمۇحامەد تۋعان. قورعاشتىڭ قوسكولى دەپ اتالاتىن بۇل جەر – كەرەي مەن جانىبەكتىڭ العاش قازاق حاندىعىن قۇرىپ، تاريح تاڭباسىنا اينالدىرعان ايگىلى قوزىباسىمەن جاپسارلاس ورنالاسقان. ءسويتىپ، حاندار اۋلەتىنىڭ تاعى ءبىر ۇرپاعىنىڭ كىندىك قانى قازاق حاندىعىنىڭ تۋىن تىككەن كيەلى توپىراققا تامعان دەۋگە نەگىز بار»، دەيدى. سول نۇرمۇحامەدتەن تۋعان اتاۋلى حان ءناسىلى ءاليحان وسىدان تۋرا ءجۇز جىل بۇرىن، 1917 جىلى الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ توراعاسى بولىپ سايلانادى. ياعني،

    2178
  • تۇلعالار

    مۇحتار ماعاۋين. ماعجاننىڭ ءانى “بۋراباي”

    عۇمىر بويى جازۋدان باسقا تىرشىلىگىڭ بولماسا دا، جاس ۇلعاي­عان كەزدە ەندىگى شەكتەۋلى ۋاقى­تىڭ­دى مەيلىنشە ۇتىمدى پايدا­لان­عىڭ كەلەدى، ءوزىڭ ماندىرەك سانا­عان تاقىرىپتاردى توڭىرەك­تەپ، كول­دەنەڭگە الاڭداماۋعا تى­رىسا­سىڭ. ايتكەنمەن، كەيبىر رەتتە بۇل قاعيدا بۇزىلادى ەكەن. الدەبىر دەرەك، الدەنەدەي ءتۇيىندى ماسەلە وزىممەن بىرگە كەتپەسىن دەي­سىڭ. ايتۋ، ارىلۋ – پارىز سياقتى. ونىڭ ۇستىنە، كۇمانسىز اقيقات جاعداي بولسا… كەيىندە بۇرمالانىپ، باسقا ءبىر ارناعا ءتۇسىپ كەتكەن سونداي ءبىر انىق – ماعجان ەسىمىمەن بايلانىستى سىرلى ءان ەدى. “بۋراباي” اتالاتىن. الدە “ابىلاي” نەمەسە “كەنەسارى”. ءسىرا، اۋەلگىسى. بۇل عاجايىپ ءاندى العاش رەت ون ءبىر جاسىمدا ەستىپپىن. مەن اۋىلدىق مەكتەپتە 4-كلاستى بىتىرگەندە ءۇي-ىشىندىك شاعىن توي بولدى. 1951 جىل. سول اراق-شاراپ­سىز، ءان-جىر، اڭگىمە-كەڭەستى وتىرىستا ءىلياس داكەباەۆ دەگەن اقساقال دومبىراعا قوسىپ، تولقىتىپ ايتقان

    1940
  • تۇلعالار

    مۇحتار ماعاۋين. ءابىش ەكەۋمىز

    ەستەلىك جازبالار ءابىش – بۇتكىل سانالى عۇمىردى بىرگە وتكەرگەن، جاستىق شاقتاعى ەجەتتەس دوس، قالامگەرلىك عۇمىرداعى قاناتتاس ءابىش كەكىلبايۇلىنىڭ فانيدەن باقيعا وزعانىن مەن ءۇش كۇننەن سوڭ ەستىدىم. جەر-الەمنىڭ ارعى بەتى – سۋبتروپيكالىق فلوريدا، ماياميدە تەڭىزگە شومىلىپ، دەم الىپ جاتىر ەدىم. دەم الىپ ەمەس، تىنىس تاۋىپ، ەس جيىپ. وسىدان ونشاقتى كۇن بۇرىن، شىڭعىس حان ەپوپەياسىنىڭ سوڭعى، ءتورتىنشى كىتابىن تامامداعام. تۋرا جەتى جىلعا سوزىلعان، ۇزاق، اۋىر مارافوننىڭ اقىرى، قاتتى سوعىلىپ، ابدەن قالجاۋراعان ەكەم. ەندى اسسا ءتورت-بەس بەتتىك العىسوز عانا قالعان. بۇرنادا ايتار ەدىم، الامان اسىردا قىرىق شاقىرىم شاۋىپ كەلگەن بايگە ات كەيدە قاراقشىدان وتە بەرە جىعىلادى، ۇلى قاعانىمىز تۋرالى ومىرلىك ەڭبەگىم قاجەتتى مارەسىنە جەتكەن كەزدە ماعان اباي بولىڭدار دەپ. سول ءسوزدىڭ ىقپالى ما،

    1882
  • ادەبي الەم

    ءساتتi كەزدەسۋ

    بيىلعى جىل مەن ءۇشiن وتە ەستە قالارلىق وقيعالارعا تولى بولدى. مامىر ايىنىڭ اياعىندا ينستيتۋت بiتiرگەنiمiزگە قىرىق بەس جىل تولعانىنا بايلانىستى كۋرستاستارىمىزبەن ۇشقان ۇيامىز الماتى زووتەحنيكالىق – مالدارiگەرلiك ينستيتۋتىنىڭ ەسكi عيماراتىندا (قازiرگi قازاقتىڭ ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتiنiڭ تەحنولوگيا جانە بيورەسۋرستار فاكۋلتەتiنiڭ وقۋ كورپۋسى) كەزدەسۋ وتكiزدiك. ودان كەيiن iلە-شالا مەكتەپ بiتiرگەنiمiزگە ەلۋ جىل تولعانىنا ساي سىنىپتاس جولداستارىمىزبەن تۋعان جەرiمiز كۇرەڭبەلدە (كەربۇلاق، قوعالى وڭiرiندە) باس قوستىق. كوڭiلiمiزگە ساعىنىش، شاتتىق پەن قۋانىش ۇيالات­قان سول كەزدەسۋلەردiڭ اياعى چەحيانىڭ كارلوۆى ۆارى كۋرورتىندا ەكi جەتiلiك دەمالىسپەن جالعاستى. سول جەردەگi دەمالىستى پايدالانىپ جۇبايىم گۇلجاماش ەكەۋiمiز ەكi كۇنگە شۆەيتسارياعا دا بارىپ قايتتىق. ايتارى جوق، ءبارi كەرەمەت! كارلوۆى ۆارىنىڭ دەنساۋلىققا شيپالى مينەرالدى سۋى مەن ساف تازا اۋاسى جانىڭا تەك جاقسى سەزiم،

    660
  • تۇلعالار

    عاسىرلار توعىسىنداعى قۇبىلىس

    وتكەن جەكسەنبىدە، انىعىندا 21 ماۋسىم كۇنى كونە قۇرلىق – ەۋروپانىڭ كىندىگىندەگى سوناۋ چەحيانىڭ كارلوۆى ۆارعا تابانىمىز تيگەن ەدى. الىسقا ساپارلاۋعا قازاقتىڭ كلاسسيك جازۋشىسى مۇحتار ماعاۋين سەبەپ بولدى. جازۋشىنىڭ بالالارى بيىل اقپاندا 75-كە تولعان اكەلەرىنىڭ مەرەيتويىن اتاپ وتۋگە ۇيعارىپتى. مۇحتار اعامىز ەڭ جاقىن قۇرداستارىن، ادال دوستارىن، شىنايى شاكىرتتەرىن، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، كوڭىل جەتەر رۋحاني جاقىندارىن شاقىرىپتى. سولاردىڭ ىشىندە مەن دە بولدىم. كارلوۆى ۆارى شيپاجايىنان ءارى ەم الىپ، ءارى جازۋشىمەن ديدارلاستىق. سۋى ەم، اۋاسى ءدارى كۋرورتتا، سونداعى ۇيىندە م.ماعاۋينمەن اڭگىمەلەسىپ، قىسقا قايىرىم سۇحباتتاسۋدىڭ ءساتى تۇسكەن. سونى نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىن. ***                  ***                  *** – مۇحتار اعا، مىڭ سان وقىرماندارىڭىزدىڭ، ونىڭ ىشىندە ءسىزدىڭ شىعارماشىلىعىڭىزعا اسا پەيىلدى قاراعاندىلىق جاناشىرلارىڭىزدىڭ كوكەيىندە ءبىر ساۋال. «شىڭعىسحان» قاشان ءتامامدالادى؟

    794
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: