Jügirtpeler
 |  |  |  | 

Tarih Qazaq handığına 550 jıl Qazaq şejiresi

Qaduan men Sun' Meilin

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Jun 24, 2018

36002418_1107694582727461_32574612520828928_n

 

 

 

 

 

 

 

1944-jılı Şıñ Şısaydıñ onbir jıldıq uaqıtşa ükimeti qwladı. Köp ayaldamay Şıñ işki qıtayğa jötkelip ketti. Şığıs Qazaqiyanıñ tarihında bwrın soñdı bolmağan tarihi özgeris däl sol twsta birinen soñ biri orın alıp jattı. Surettegi aq şılauıştı kisi- Qaduan Mamırbekqızı. Kögeday Han Ordasınıñ soñğı handarınıñ biri Älen Uañnıñ zayıbı. Qasındağı kisi ataqtı sayasatker, diplomat Sun' Meilin. Ol qıtay prezidenti Jañ Qayşınıñ zayıbı. 35924625_1107694989394087_148665963624005632_nZamanında Amerikadan bilim alğan, öte sauattı, mädenietti twlğa. 1944-jılı Nan Kinnen Ürimjige wşıp kelip türmedegi qazaqtardı bosatıp, şet qiırğa bosqan qazaqtardı elge oraltu mäselesin qoldap arnayı komissiya qwrğan jäne onşaqtı qazaqqa joğarı lauazımdı orın tağayındap jwmısqa saylap ketedi. 1946-jılı qazaqtar Nan Kindegi wlttıq kongre men parlamentke depudat bolıp qatısuına türtki bolğan kisi. Bwl surettegi Qaduan hanımmen (aq şılauıştı) bolğan kezdesui Nan Kinde tüsirilgen bolsa kerek. Qaduan Mamırbekqızın öte joğarı bağalağan, tipti 1949-1950 jılları kommunist qıtay Şığıs Qazaqiyağa kirgen twsta ol birtop qazaq ziyalıların (işinde Qaluan hanım da bar) Tayvanğa şaqırğan. Sun' Meilin 1944-1946 jıldarı jeke Qazaq polkın qwru mäselesin quattap onı bekittirip beruge qolwşın beredi jäne Zäkäriya Äşenwlın polk generaldığına deyin köterip, äskeri şen beredi, sonımen birge Qazaq wlttıq polkınıñ künşığıs jeti qazaq audanındağı rayon bölimşelerin aşuına äskeri qarjı bölip, qazaqtardı jappay äskerge aladı. Bwl twsta qıtaydıñ älemdegi tört ülken äskeri ordası “Huanpu Oficerler Mektebin” (黄埔军校) tamamdap kelgen jas qazaq mamandar iske tartıladı. Osı twsta ayta keteyin, Qaduan Mamırbekqızı 1946-jılı Nankinde qazaq depudattarımen birge prezident Jañqayşı men Sun' Meylinniñ qabıldauında bolğan soñ işki qıtayda bilim alıp jatqan qazaq studentterin jiıp şağın qwrıltay aşıp “oqularıñdı bitirgen soñ dereu elge qaytıñbar, Säbettiñ Şarqi Türkistan qwrsauına tüspeñder”dep ügit jürgizgen. Sol twsta işki äskeri tärbie alğan qazaq jastarınıñ Şarqi Türkistannıñ şırğauına tüskenderi kemde kem. 35985868_1107694719394114_8916978231123378176_n
Qaduan Mamırbekqızı, 60-jıldarı qastandıqpen köz jwmdı. Sun' Meilin Tayvanğa ornıqqan elmen birge bertinge deyin wzaq ğwmır keşip 2003-jılı 105 jasında qaytıs boldı. Sun' Meilinniñ mwnşalıq wzaq ğwmır keşkenin keş bilgenime bir esepten ökinemin, ol Qazaqqa qatıstı köp derektiñ tiri kuägeri edi, bir qazaq suırılıp şığıp izdep barmappız, ökiniş emey nemene!

Eldeç Orda

Related Articles

  • SARBAS RUI JÄNE SARTOQAY BATIR

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Tarihtı tügendeu, ötkenniñ şejiresin keyinge jalğau – atadan balağa jalğasqan ejelgi dästür. Şejire, wlt-ru, taypa tarihı – atanı bilu, arğı tarihtı bilu bolıp qalmastan wlttıñ wlt bolıp qalıptasuı jolındağı bastan keşken san qilı oqiğaları men auır tağdırınan da mol derek beredi. Şejire – twtas halıq tarihınıñ irgetası ğana emes, wlt pen wlıs tanudıñ älippesi  sanaladı. «Qazaq halqı 200-den asa rudan qwralsa da är rudıñ öz şejiresi bolğan. Şejireşiler jüz, taypa, ru, ata tarihın tereñ talday bilgen»(1). Patşalıq reseydiñ däureni ayaqtalar twsta qazaqtıñ memlekettigin qalpına keltirudi maqsat twtqan Alaş kösemi Älihan Bökeyhan (1866-1937) alğaşqı bolıp qazaq tarihınıñ qajettiligin alğa tartıp, başqwrttıñ äygili ğalımı Uälidi Toğanmen kezdesipti. Uälidi Toğan öziniñ esteliginde: «Men birneşe

  • OA qorğanısqa qarjını ne sebepti arttırdı? Kaspiyden Ukrainağa zımıran wşırğan Resey sudı lastap jatır ma?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan, Qırğızstan, Täjikstan, Özbekstan jäne Äzerbayjan äskeri birigip ötkizgen «Birlestik-2024» jattığuı. Mañğıstau oblısı, şilde 2024 jıl. Qazaqstan qorğanıs ministrligi taratqan suret.  Ortalıq Aziya elderi qorğanıs şığının arttırdı, mwnıñ astarında ne jatır? «Qazaqstan auıl şaruaşılığı önimderin eki ese köp öndirudi josparlap otır, alayda ükimet bwl salada jwmıs küşiniñ azayğanın esepke almağan». «Kaspiy teñizinen Ukrainağa zımıran wşırıp jatqan Resey teñizdiñ ekologiyalıq ahualın uşıqtırıp jatır». Batıs basılımdarı bwl aptada osı taqırıptarğa keñirek toqtaldı. ORTALIQ AZIYA QORĞANIS ŞIĞININ ARTTIRDI. MWNIÑ ASTARINDA NE JATIR? AQŞ-tağı «Amerika dauısı» saytı Ukrainadağı soğıs tärizdi aymaqtağı qaqtığıstar küşeygen twsta Ortalıq Aziya elderi qorğanıs salasına jwmsaytın aqşanı arttırğanına nazar audardı. Biraq sarapşılar mwnday şığın twraqtılıqqa septesetinine kümän keltirdi. Stokgol'mdegi beybitşilikti

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: