Jügirtpeler
 |  | 

Tarih

ÖLKE TARIHI

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  May 5, 2020

95917074_1697840697046177_3003242249501802496_n

Mingo jılnamasınıñ 37- jılı 1-qañtarda jarıq körgen.
(bizdiñ jılnama boyınşa, 1-qañtar, 1948.j)

Kitap avtorı: Polat Qadiri

Kitaptı şığaruşı baspa: “Altay” baspa üyi

Polat Qadiri (Bolat Qadir) 1919-jılı Şıñjañ ölkesi Qwtıbi audanında düniege kelgen. 1949-jılı Ündistanğa, 1957-jılı Türkiyağa qonıs audarğan. 1940-jılı Şıñjañ institutınıñ (qazirgi Şıñjañ univesiteti) til-ädebiet bölimin bitirgen. 1940-1941-1945 jıldarı ölkelik ükimettiñ organ gazeti “Şıñjañ gazetiniñ” wyğır-qazaq bölimderinde jwmıs istegen. 1944-jıldıñ kökteminde qamauğa alınğan, 1945-jılı “Han Täñiri” jurnalında, 1946-1949 jıldar arasında “Altay” baspa üyinde, 1947-1948 jıldarı “Şıñjañ gazetiniñ” wyğır-qazaq bölimderinde jäne 1947-1949 jıldarı “Altay” baspa üyi jağınan şığarılğan “Erik” gazetinde jwmıs istegen.

“Ölke tarihı” kitabı eki bölimnen twradı:

Birinşi bölimde, Şıñjañ ölkesiniñ erte zamanğı tarihı, şaruaşılığı, mädenieti, türkilerdiñ tarihı, nanım-senimi tb tarihi, mädeni äm sayasi oqiğalardıñ jalpı tarihı bayandaladı. 96411128_1697840730379507_2106510755212820480_n

Erte zamanğı ğwn, türik, qarahan, moğol, joñğar jäne majurlar tarihı;
Manjur ükimetiniñ qwlauı, Sun' YAtsen jäne YAñ Zıñşin ükimeti kezeñi;

Ekinşi bölimde, ülke jaqtan:
1912-1928 jıldar arasında Şıñjañ ölkesinde üstemdik qwrğan YAñ Zıñşin ükimeti kezindegi sayasi oqiğalar;
1928-1933 jıldar arasındağı sayasi oqiğalar, Jin Şur'n kezeñi, Qwmıl jäne Altay töñkerisi, Qaşqarda qwrılğan Şarqi Türkistan ükimeti turalı bayandaladı;
1933-1944 jıldar arasındağı Şıñ Şısay ükimeti kezindegi mädeni, sayasi jañğırular bayandaladı. Sonımen birge Altay töñkerisi, Qazaq wlt-azattıq köterilisi turalı bayandaladı;
1944-1946 jıldar arasındağı ötpeli sayasi kezeñde payda bolğan sayasi töñkerister, WU Jungşin ükimeti kezeñi, Altay, İle töñkerisi kezeñi jäne Qwljada qwrılğan Şarqi Türkistan respubilikası turalı bayandaladı;
1946-1949 jıldar arasında ölkede qwrılğan koaliciyalıq ükimet kezeñi, İle ükimeti men Ürimji arasındağı sayasi oqiğalar jäne 1946-1947-1948 jj arasında orın alğan Şıñjañ ölkesi men Nan' Kindegi gomin'dañ ükimeti arasındağı sayasi kelissözder, pikir-talastar men wsınıstar bayandaladı;

1946-1949 jj arasında Ölke ortalığı Ürimji qalasında orın aoğan sayasi, mädeni qaqtığıstar turalı, beybit şeru, narazılıq mitingileri turalı bayandaladı;

Derekköz:
Kitaptıñ esi nwsqası jeke mwrağatımda saqtaulı

Related Articles

  • OA qorğanısqa qarjını ne sebepti arttırdı? Kaspiyden Ukrainağa zımıran wşırğan Resey sudı lastap jatır ma?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan, Qırğızstan, Täjikstan, Özbekstan jäne Äzerbayjan äskeri birigip ötkizgen «Birlestik-2024» jattığuı. Mañğıstau oblısı, şilde 2024 jıl. Qazaqstan qorğanıs ministrligi taratqan suret.  Ortalıq Aziya elderi qorğanıs şığının arttırdı, mwnıñ astarında ne jatır? «Qazaqstan auıl şaruaşılığı önimderin eki ese köp öndirudi josparlap otır, alayda ükimet bwl salada jwmıs küşiniñ azayğanın esepke almağan». «Kaspiy teñizinen Ukrainağa zımıran wşırıp jatqan Resey teñizdiñ ekologiyalıq ahualın uşıqtırıp jatır». Batıs basılımdarı bwl aptada osı taqırıptarğa keñirek toqtaldı. ORTALIQ AZIYA QORĞANIS ŞIĞININ ARTTIRDI. MWNIÑ ASTARINDA NE JATIR? AQŞ-tağı «Amerika dauısı» saytı Ukrainadağı soğıs tärizdi aymaqtağı qaqtığıstar küşeygen twsta Ortalıq Aziya elderi qorğanıs salasına jwmsaytın aqşanı arttırğanına nazar audardı. Biraq sarapşılar mwnday şığın twraqtılıqqa septesetinine kümän keltirdi. Stokgol'mdegi beybitşilikti

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

  • Demografiyalıq saraptama

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

  • Baqsılar institutı

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Saraptama (oqısañız ökinbeysiz) Birinşi, ilkide Türki balasında arnayı qağan qwzireti üşin jwmıs isteytin köripkel baqsılar institutı bolğan. Atı baqsı bolğanımen hannıñ qırıq kisilik aqılşısı edi. Köripkel baqsılar han keñesi kezinde aldağı qandayda bir sayasi oqiğa men situaciyanı küni bwrtın boljap, döp basıp taldap häm saraptap bere alatın sonı qabilettiñ iesi-tin. Olardı sayasi köripkelder dep atasa da boladı. Han ekinşi bir eldi jeñu üşin bilek küşinen bölek köripkel baqsılardıñ strategiyalıq boljauına da jüginetin. Qarsılas eldiñ köripkel baqsıları da oñay emes ärine. Ekinşi, uaqıt öte kele sayasi köripkel baqsılar türkilik bolmıstağı strategiyalıq mektep qalıptastırdı. Türki baqsıları qıtay, ündi, parsı, wrım elderin jaulap aluda mañızdı röl atqardı. Ol kezdegi jahandıq jaulasular jer, su,

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: