5 aqpanda Almatıda Erbolat Dosaevtıñ qala äkimi retinde tağayındaluına qarsı rwqsat etilgen miting ötti. Akciya qarsañında äleumettik jelide “Dosaev özine qarsı mitingige özi rwqsat etti” degen qaljıñ da aytıldı. Qazaqstandıq şeneunikterge mwnday qılıq tän emestey körindi, sol sebepti qoldanuşılar: Dosaev ne osınday “standarttı emes jolmen” azamattar arasındağı öziniñ tanımaldığın arttıruğa tırısıp jatır nemese joğarı jaqtan mitingige rwqsat etu turalı bwyrıq alğan boluı mümkin dep boljadı. Qalay bolğan künde miting ötti, eşkim wstalğan joq jäne qanday da bir arandatu äreketteri de bayqalmadı.
5 aqpanda Ğılım akademiyası ğimaratınıñ aldına aqparat qwraldarı men policiya qızmetkerlerin eseptemegende jüzden astam adam jinaldı. Jwrt Erbolat Dosaevtıñ otstavkasın talap etip, äkimderdi tikeley saylau qajettigin ayttı. Qazir respublikalıq mañızı bar qalalar, astana men oblıs basşıların prezident tağayındaydı.
Rwqsat etilgen akciya bolsa da, onda bilikke köp sın aytıldı: jwrt qañtar oqiğasın talqılap, qwrbandardı eske aldı, wstalğandardı bosatudı talap etti, “Şal ket!” dep ayqayladı.
Keybiri qañtar qantögisine prezident Qasım-Jomart Toqaevtı kinälap, otstavkasın talap etti. Tärtipsizdik kezinde Toqaev tötenşe jağday rejimin jariyalap, “eskertusiz oq atuğa” bwyrıq berdi. “Şetelde dayındıqtan ötken terroristerdiñ” şabuılı turalı ayttı. “Memlekettik töñkeris” jasamaq bolğanın jetkizdi. Biraq oğan eş dälel keltirgen joq.
Policeyler mitingini sırttan baqılap twrdı jäne oqiğanıñ barısına kedergi keltirgen joq. Jwrt arasında azamattıq kiim kigen küştik qwrılım ökilderi köp boldı. Olar ädettegidey minberge şıqqan azamattardı tıñdap, oqiğanı smartfonğa jäne şağın videokameralarına tüsirdi.
Minberge Liberty qoğamdıq qorınıñ jetekşisi, qwqıq qorğauşı Ğalım Ağeleuov şıqtı. Ol bilikten qañtar oqiğası kezinde qaza bolğan azamattardıñ barlığınıñ atı-jönin jariyalauğa şaqırdı. Prokuratura qaza bolğandardıñ keybiriniñ ğana atı-jönin atağan. Resmi mälimet boyınşa, keminde 227 adam qaza bolğan. Qanşa beybit twrğınnıñ qaza bolğanı belgisiz.
—Barlıq qaza bolğandardıñ atı-jönin atau kerek. Tek sol kezde ğana memorial keşenin twrğızuğa boladı. Bizge ädil saylau kerek, bizge jergilikti özin-özi basqaru, jımqırmaytın, azaptamaytın äkimder kerek. Bilik beybit mitingini qalıptı azamattıq akciya retinde qabıldauı tiis. Oğan rwqsat qajet bolmauı tiis, tek eskertse ğana jetkilikti boluı kerek. Sol kezde ğana Qazaqstan erkin el atanadı, – dedi Ğalım Ağeleuov.
Mitingide söylegisi kelgender köp, biraq reglament boyınşa şekteu boldı. Äytpese miting qas qarayğanğa deyin jalğasar edi. Biraq qatısuşılar qarası köbeymedi.
Mitingige äyelder qwqığı men genderlik teñdik mäselelerin köterip jürgen “Feminita” bastama tobınıñ müşeleri keldi. Olar da äkimdi tikeley saylau qajettigin ayttı.
—Tağayındaulardan, onıñ üstine bedeline nwqsan kelgen eski qalıptağı er adamdardan şarşağannan keyin osında keldik. Bizdiñ äkimderdi saylauğa qwqığımız bar. Bizge äyel äkim kerek! Bärimiz özgeriske qol jetkize alamız dep senemin. Ol üşin qañtar oqiğasınan qorıqpay, köşege şığu kerek. Sebebi bilik qan tökpeui tiis. Olar bizdi qorqıtpaq boldı. Öz basım 20 mıñ terrorist degenge senbeymin. Arandatqandardıñ barlığı WQK “şäkirtteri”. Al biz, azamattar, köşege şığıp, öz qwqıqtarımızdıñ saqtaluın talap etuge tiispiz, – dedi belsendi Janar Sekerbaeva.
Mitingige şıqqandar äkimder saylauın ğana emes, jalpı demokratiyalıq özgeristerdi de talap etti. Jwrt “Şal ket!” dep ayqaylap, joğarı bilikte otırğandar otstavkağa ketui tiis dedi. 2016 jılğı jer mitingilerin meñzep, Erbolat Dosaevtı “bülikşi” dep atadı. Bes jıl bwrın Dosaev jetekşilik etken ekonomika ministrligi auıl şaruaşılıq jerlerin aukcionğa qoyıp, satu turalı bastama kötergen. Qazaqstannıñ barlıq öñirin qamtığan jer mitingilerinen keyin bilik bwl özgeristerge uaqıtşa moratoriy jariyalağan.
Juırda “Nwr Otan” partiyasınan şıqqan ekonomist Raqım Oşaqbaev demokratiyalıq özgerister qajettigin alğa tarttı.
—Meniñ oyımşa, 21 ğasırda halıqqa äkimdi saylau qwqığı berilui tiis jäne sol üşin mitingige şığuğa tiispiz. Bizdi “äzirge erte” dep bos uädelermen toydıradı. Qalayşa erte? Qala, oblıs äkimderin saylau – bizdiñ ajıramas qwqığımız. Bizge özimiz senetin saylau jüyesi kerek. Özderiñiz biletindey, men ekonomistpin. Al ekonomikada sayasattan ülken problema joq. Qazir şeşim qabıldaytın twlğalar saylauşılarğa täueldi bolmağandıqtan oligarhattıñ müddesine qaray şeşim qabıldap jatır, – dedi ol.
Äkimder saylauın talap etken miting şamamen üş sağatqa sozılıp, beybit türde ayaqtaldı. Tüsten keyin jwrt tarqadı. Köbi bilik halıqtıñ talap-tilegin eskerip, äkimderdi saylauğa mümkindik berer degen ümitpen taradı.
Azat Europa / Azattıq radiosı
Pikir qaldıru