|  | 

Köz qaras

Şabdarbaevtıñ WQK-ni men basqarğanda bäri tamaşa bolsa älgi jihadşılar men dağuatşılardıñ bäri aspannan tüsti me?

Äriptesim Manas Qayırtaywlına Amangeldi Şabdarbaev qısqa swqbat beripti. Köp närse aytıptı,
Köñilime dıq etken twsın jazayın.
Wlttıq qauipsizdik komitetin men basqarğanda (2005-2010 j) köşede saqaldılar, anau-mınau islamister aşıq jürgen joq, bärin qadağalap otırdıq depti.
2013 jıldıñ küzi edi. Tañerteñ jwmısqa kelsek, şamamen onnıñ kezinde, qaru asınğan 30-ğa juıq saqaldı jigittiñ Siriyadan Qazaqstanğa ündeu joldap twrğanın kördik. Qıramız-joyamız degen äñgime.
Bwlar kim dep dereu äleujeliden izdep, Jezqazğan men Sätbaevtan Siriyağa “jihadşılap” ketkender ekenin jobaladıq.
- Barasıñ ba,- dedi redakciya. Ömiri körmegen, eşkimdi tanımaytın jerim.
-Baramın,-dedim. Sol küni tüsten keyin Jezqazğanğa wşıp kettim. Erteñine Jezqazğan bazarına barıp, bireudi köke, bäreudi jäke dep jürip, jiptiñ wşığın taptım. Biraz tarqattım.
Sonda bayqağanım, Jezqazğanda jalğız meşit bar eken. Jwma küni qaladağı “salafiti” bar, basqası bar, sonda jinaladı.
Qalada apta jürip kädimgidey közge tüsip qaldım. Äkimdik “kelgeniñizdi bilip otırmız” dedi. Üş äripti aytqanı. Saqaldılardıñ reakciyası bayqala bastadı.
Jwma küni meşitke bardım. Qolımda şolaq kamera. Meşit aldınan saqalı beline tüsken eñgezerdey 7-8 jigit şığıp, ortağa aldı. Türleri swstı. Saqaldıñ da ses beretini bar degendey. Biraz tergep, doq körsetuge aynalğanda bir jas jigit ortağa kirip keldi de:
- Bwl kiside şarualarıñ bolmasın, özderiñ adasıp jüre beriñder,-dep wrsıp tastadı. Älgiler säl tartınıp qaldı.
Bılay şıqqan soñ, bwlarıñ kim dedim.
- Äkem ğoy,-dep mañdayın tırjittı.
Bwl jas jigitpen aldında tanısqanmın. Meşitke jañadan kelip jatqan imamnıñ aynalasında jüredi eken. Özi qwralpı tağı bes-altı bala bar. Jaña imamdı müftiyat jiberdi, salafittermen küresedi, biz sonı qoldaymız deydi. Äkesi “salafit”, özi dästürli joldağı mümin.
-Ağa, Qazaqstanda Jezqazğan degen jer bar ekenin, onda da meşit bar ekenin, oğan da jöni tüzu imam kerek ekenin ökimet wmıtqalı on şaqtı jıl boldı. Jalğız meşitimiz “salafitterdiñ” ortalığına aynalıp ketken,-dedi.
Sonda bir apta jürip, köp “salafit” kördim. Kädimgi jüyeli jolğa tüsken jämiğatqa aynalıptı. Birneşe kün qiılıp jürip, basşısımen kezdestim. Aqırı tün işinde, qay jerde ekenimdi tüsinbeytindey jağdayda restorannıñ podvalında, oñaşa jerde jolıqtırdı. Tarihtı, mädenietti jaqsı biletin, kezinde täuir qızmette istegen orta jastağı adam eken. Onşa jaqtırmadı, sizderdiñ de sözderiñizdi jazamın degen soñ eptep aşıldı.
- Jastardı Siriyağa jiberip jatqandarıñız qalay?
- Baramın degenderge kömektesemiz, biraq zorlıq joq.
- Sizderge ne kerek?
- Ökimet bizge jeke müftiyat aşıp bersin, tiispesin, bar bolğanı sol,- dedi. Biraz uäjdestik.
Bwl kezde “salafizmdi” Qazaqstannan şıqqan tanımal dağuatşılar kündiz-tüni nasihattap, attarı jer jarıp twrğan edi. Kimder ekenin köpşilik özi de bilse kerek.
Sol ketken jastardıñ deni ölip qaldı. Jüzdegen şiettey bala-şağası sonda tentirep ketti. Qalğan-qwtqanın AQŞ-tıñ aytuımen ökimetimiz “Jusan” degen operaciya jasap äkelgen boldı.
Sıdırtıp ayta salğan oñay, basıñnan ötkizbegen soñ sezbeysiñ. Jüzdegen üyelmen oyran bolıp, şañırağı ortasına tüsti.
Siriyağa ketken jalğız wlın kimnen swrarın bilmey, Jezqazğan meşitine apta sayın kelip, sadaqa berip, dwğa oqıtatın äyeldiñ jalğız ayaq jolmen jalğız özi botaday bozdap, jaulığı süyretilip, eñirep bara jatqanı esimnen ketpeydi.
Onı eşkim jwbata almaytın, jwbatuğa tırıspaytın da. “Är kelgen sayın eñirep ketedi, balası ölip qalğan, senbey jür” deytin imam.
Amangeldi Şabdarbaevtıñ WQK-ni men basqarğanda bäri tamaşa boldı degen sözinen keyin esime tüskeni. Tamaşa bolsa älgi jihadşılar men dağuatşılardıñ bäri aspannan tüsti me?

Related Articles

  • Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

    Zhalgas Yertay         Qazaqstan biligi memlekettik tildi damıtu üşin qatañ şeşimderge barğısı kelmeydi deyik. Biraq qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı? Sonı oylanıp köreyik. Qazaq tilin damıtu jayın aytqan kezde Qazaqstan biligi qoğamdı ekige böledi. Biri – tildi damıtudıñ radikal şeşimderin wstanadı, ekinşi jağı – qazirgi status-kvonı saqtağısı keledi, yağni eşteñe özgertpey-aq qoyayıq deydi. Biraq eki joldı da tañdamay, ortasımen jürudi wsınıp körsek qaytedi!? Batıl qadamdarğa barayıq, biraq ol radikal jol bolmasın. Qazaq tilin küşpen emes, ortanı damıtu arqılı küşeytsek boladı. YAğni adamdar tildi üyrenip äure bolmay-aq, halıq jay ğana qazaq tili ayasında ömir sürudi üyrensin. Negizgi oy osı. Biz osı uaqıtqa deyin adamdar ortanı

  • Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Eldes Orda, tarihşı: «Türkistan» atauın qoldanu – aymaqtağı jwmsaq küş poziciyasın nığaytu täsili

    Foto aşıq derekközderden alında Ötken aptada Türkiyanıñ wlttıq bilim ministrligi mektep bağdarlamasına «Türkistan» degen termindi engizgen edi. Şetel basılımdarınıñ jazuınşa, bwl atau endi «Ortalıq Aziya» wğımınıñ ornına qoldanılmaq. Bilim ministri YUsuf Tekin jaña atau türki äleminiñ birligin qamtamasız etuge bağıttalğanın aytadı. Onıñ sözinşe, ükimet oqu bağdarlamasınan imperiyalıq mağınası bar geografiyalıq ataulardı alıp tastamaqşı. Eñ qızığı, «Türkistan» aumağına Qazaqstannan bölek, Qırğızstan, Özbekstan, Türkimenstan men Täjikstan jatadı eken. Sonday-aq keybir basılımdar bwl terminniñ Qıtaydıñ batısında ornalasqan Şıñjan ölkesine qatısı barın da atap ötti.  Keybir ğalımdar «Ortalıq Aziya» termini kolonializmnen qalğanın jii atap jür. HH ğasırdağı älemdik akademiyalıq ğılımdı sol kezdegi iri imperiyalar qalıptastırğandıqtan, büginde mwnday terminder men ataular halıq sanasına äbden siñip

  • ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    ABAQ ANA JÄNE TASBIKE ANA

    Mämi bi Jwrtbaywlınıñ şejiresinde aytıluınşa Kerey wlısınıñ arğı tegi – Şep, Sep, Baylau, Qoylau, Eldey, Köldey, Izen, Jusan sekildi taypalardan taraladı eken. Atalğan taypalardıñ birazı eski tarih betterinen kezdesse, endi bir bölimi qazirge deyin Kerey ruındağı atalardıñ esimi retinde atalıp keledi. Mwnıñ bir sebebin arğı tarihtağı atalardıñ atı öşpesin dep keyingi wrpaqtarınıñ atalar atın qayta jañğırtıp qoyğan dästürinen qarau kerek. Abaq atauına kelsek, arıda Kerey hanzadaları men hanışalarınıñ arasında Abaq, Abaqberdi, Abahan, Abaqtay, Abaqay, Abaq bike sındı esimder bolğan. Sol ata-apalarınıñ jolın jalğağan, tozıp ketken Kerey eliniñ basın qosıp, oğan äz ana bolğan Abaq esimdi qasietti ana ömirde bolğan adam. Qazaq tarihında ru atına aynalğan äz analar az bolmağan. Körnekti jazuşı,

  • TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

    TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ  MENŞİGİNDE

         Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep.  Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.

  • JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

    JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

                          1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER        Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay  jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: