Reseydiñ belgili zañgeri Fedor Plevako Orta jüz qazaqtarınıñ Qarabalıq qıpşaqtarı jerinde Alaş jwrtı Mwnanay ne Mağınay degen ataumen belgili qazirgi Reseydiñ Çelyabi oblısınıñ Troick qalasında düniege kelgen. Qala qazaq şekarasınan 6 şaqırım qaşıqtıqta ğana twr. Biraq, taqırıp qala turalı emes, tipti, Fedor Plevako jöninde de emes, özgeniñ twtqınına tüsip, jastayınan qiınşılıq körgen qazaq qızı Alma (Ölmesek) Aldarqızı turalı bolmaq.

Alma Aldarqızı Torğay oblısı Qostanay üyeziniñ Şwbar bolısınıñ 7-şi auılında düniege kelgen dep esepteledi, äkesi Aldar bay häm batır bolğan kisi desedi. Emis-emis esinde qalğan öz ömiri turalı Alma qartayğan şağında bılay dep aytadı eken: «Biz kiiz üyde twrğan edik, Troickige jaqın mañda ömir sürdik. Äke-şeşem baquattı adamdar bolatın, kiiz üyimizdiñ işi sän-saltanattı edi. Üyimizde qılış, mıltıq bolatın. Al, özim ülde men büldege bölengen edim».

Mine, tarihtıñ tälkegimen saharada erkin ömir sürgen qazaq qızı jaugerşilik zamanda jau qolına tüsedi. Bir aqparatta onıñ (Almanıñ) äke-şeşesi (auılı) jaudan qaşqan kezde kiiz üyden (bälkim arbadan) tüsip qalğanı turalı aytıladı. Meniñşe, onıñ auılınıñ şekara boyında ornalasqanın eskerip, qanday da bir sebeptermen kişkentay kezinen Troick qalasında küñdikte jürgenin köremiz. Meniñşe onıñ sebebi 1737 jılı orıstıñ qatın patşası Anna Ioanovna qazaq balaların qwldıqqa satuğa rwqsat berip, orıs kazaktarınıñ irgedegi qazaq auıldarına şabuıl jasaularınan dep oylaymın. Tipti, bwl dästür odan äri jalğasıp, 1808 jılı Aleksandr Birinşi patşa atalğan jarlıqtı zañdastıradı. Al, Reseyde krepostnoylıq (basıbaylıq) qwldıqtıñ 1861 jılı ğana joyılğanı belgili.

Ekinşi, onıñ esimi Alma boldı dep oylaymın. Al, Ölmesek esiminiñ şığuına baylanıstı eki nwsqa bar. Birinşi, talay qiın-qıstau zamandı, qiınşılıqtı körip, esimi Ölmesek (Ölmes) ataluı mümkin. Ekinşi nwsqa, onıñ otbasında (Aldar äuletinde) wl bala bolmay, ırımdap, Ölmesek qoyıluı mümkin.

Qalay desek te keyin onıñ (küşpen) şoqındırılıp, Ekaterina Stepanovna bolğanı, sol esim-soyımen tarihta Fedor Plevakonıñ anası ekendigi hattalıp qaladı.

1842 jılı Fedor Plevakonı tuğan bolsa, onıñ jas şamasın bağalay beruge boladı. YAğni, derekterge jüginsek, Almanıñ şamamen 1816 jılı tuıp, 1883 jılı qaytıs bolğanın köremiz. Alma Aldarqızı bes bala tuıp, onıñ üşeui şetineydi. Ormanday orıs arasında nebir qorlıqtı, kemsituşilikti (Fedor Plevako da jastayınan nebir zäbirlerdi köredi) körgen ol ızadan, amalsızdan jas säbiin suğa laqtırıp jibermekşi boladı. Sonda, şaqalaq Fedor jılağanda dauısı atırapqa estilipti desedi. Qorğansızdıñ künin körgen Alma Aldarqızı (Ekaterina Stepanovna) eri Vasiliy Ivanoviç Plevakpen zañdı nekede bolmaydı. Bir jağınan Plevaktıñ özi de qorlıq-zorlıq körgen Pol'şa azamatı bolsa kerek, onıñ Troickige qalay jäne qaşan kelgeni belgisiz. Degenmen, mwñdastar bir-birip tapqan siyaqtı. Alayda, krepostnoylıq (basıbaylıq) qwldıq qoğamğa säykes Alma men Vasiliydiñ balaları zañsız (nekesiz) tuğan dep sanalıp, Dormidonttıñ (Alma men Vasiliydiñ ülken balası) kindik äkesi Nikifordıñ esimi Dormidont pen Fedordıñ äkesiniñ esimi bolıp, al, Nikifordıñ tegi Nikolaev eki wldıñ tegi bolıp tirkeldi. Degenmen, keyin olardıñ Plevak, dwrısı Plevako bolıp jazılğanın köremiz.

1851 jılı Alma Aldarqızınıñ küyeui Vasiliy Ivanoviçtiñ doğarısqa ketuinen keyin olar (Plevako) otbası Mäskeuge köşip keledi. Almanıñ jäne onıñ balalarınıñ bala jastan körgen qorlıqtarı mwnda da qaytalanadı. Alma men Vasiliydiñ wldarınıñ türinen nağaşı jwrtına tartqanı bilinip twratın. Degenmen, mwnda da özi de balaları da nebir qorlıq pen zäbirdi, kemsituşilikti körgenine qaramastan, ol küyeui Vasiliy Ivanoviçke süyeu bola bildi. Alma Aldarqızınıñ Troick meşankası, al 1863 jıldan Mäskeu meşankası jäne Mäskeu köpestigine tirkelgenin, sonday-aq, 3-şi köpes gil'diyası boyınşa esepte twrğanın köremiz.

Alma Aldarqızı turalı qısqaşa derek bergendegi maqsat, onıñ qiın da kürdeli ömirin körsetu, otarlıq jüyeniñ kezindegi qazaqtıñ bir qızınıñ tağdırı turalı jetkizu ğana!