Resey qazağı: Balalarımız ana tilin pän retinde oqidı
kerey.kz
Reseydiñ Astrahan' oblısında twratın etnikalıq qazaq Balswlu Qisımetqızı sol aymaqtağı qandastarınıñ mädeni-äleumettik ahualı jayın «Azattıq» tilşisine äñgimelep berdi.
Astrahan'dağı qazaqtardıñ «Joldastıq» mädeni qoğamınıñ müşesi Balswlu Qisımetqızı Atırau oblısında tuğan. Ol Almatıdağı Jürgenov atındağı öner akademiyasın bitirip, 1990 jılı Astrahan' oblısı Volodar audanına jwmısqa barıp, sol jaqta twraqtap qalğan.
– Astrahan'ğa barğan kezde äueli audandıq orta mektepte qazaq tilinen sabaq bergen ekensiz. Keyin qanday käsip atqardıñız?
– 1990 jılı Astrahan' qazaqtarınıñ mädenieti men dästürin damıtu maqsatında «Joldastıq» qoğamı qwrılğan edi. Odan keyin bir jıldan soñ «Şalqıma» attı qazaq wlttıq aspaptar ansambl' qwrılğanda sonda bişi bolıp jwmıs jasadım. Keyin sol qoğamnıñ janında «Atameken» attı telebağdarlama aşılıp, sonı jürgizdim. 1995 jılı Volodarda eki tilde habar taratatın audandıq telearna aşılğanda sonda qazaqşa bağdarlama jürgizdim. Audandıq «Aq arna» gazetiniñ janınan aşılğan telearna keyin licenziyalıq bağıtına baylanıstı toqtap qaldı. Al gazet äli künge deyin şığıp keledi. Qazir Astrahan' qazaqtarı qazaqşa habarlardı Qazaqstannan taratılatın «Otau-TV» sputniktik telarnasınan köredi.
– Astrahan' qazaqtarınıñ «Joldastıq» qoğamına 25 jıl tolğanın ayttıñız. Bwl qoğam şirek ğasırda qanday jwmıstar atqardı?
– 25 jılda öte köp jwmıstar atqardıq. «Joldastıq» qoğamınıñ wyıtqı boluımen Qwrmanğazı Sağırbaywlına kesene salındı. Keyin küyşiniñ atındağı muzey, ortalıq, saz mektebi aşıldı. Odan basqa oblıstıq pedagogikalıq kolledjde qazaq tili bölimi aşıldı. Auıldıq jerlerdegi orta mektepterde de qazaq sınıptarı twraqtı jwmıs istep keledi. Mektepterde dombıra üyirmeleri jwmıs isteydi. Sonday-aq, qazaq tilinen oblıstıq, audandıq olimpiyadalar ötkizilip twradı. Mwnıñ bäri – osı «Joldastıq» qoğamınıñ tındırıp jatqan jwmıstarı.
– Astrahan'da qazir qanşa qazaq twradı? Olardıñ äleumettik jäne mädeni ahualdarı qanday?
– 2012 jılğı sanaq boyınşa, Astrahan'da 170 mıñday qazaq bar. Olardıñ arasında Qazaqstanğa oralıp jwmıs istegisi keletinder de, köşip jatqandarı da bar. Ondağı qazaqtardıñ äleumettik jağdayı jaqsı. Studentter oquın oqıp, [jwmısı barlar] jwmıstarın jasap, jwmıssızdar birja arqılı jwmıs tauıp, ärkim öziniñ äleumettik jağdayın ärtürli şeşip jatır.
Astrahan'da oquşılar bastauış sınıptan bastap 9-sınıpqa deyin qazaq tilin pän retinde oqidı. Ärine, balalar qazaq tiliniñ keremet mamanı bolıp şıqpasa da, ana tilderin jaqsı körip, merekelerde än salıp, bi bileytin deñgeyleri bar.
– Tarihi otanıñızdan şette jürgenniñ kesirinen orındalmay qalğan armandarıñız bar ma?
Balswlu Qisımetqızı: – Mamandığım akterlik edi. Astrahan'da qazaq teatrı bolmağandıqtan aktrisa bolsam degen armanım orındalmay qaldı. Indira men El'mira esimdi egiz qızdarımnan keyin tuğan Mahambet esimdi önerge jaqın wlım bar. Özi Almatıdağı öner akademiyasında oqığısı keledi. Bolaşaqta meniñ orındalmağan armanımdı sol balam orındauı mümkin. Qazir «Astrahan'da qazaq teatrın aşsam» degen maqsatım bar. Ol josparım uaqıtında iske asa jatar.
– Swhbatıñızğa rahmet.
Pikir qaldıru