Säl bwrın, Qayrolla Mwhammedwlınıñ «Nwqtıñ kemesi» attı şığarması jaylı añdatpa aqparat bergenbiz. Endi avtordıñ özine birneşe swraq qoyudıñ säti tüsti.

– Qayrolla, aldımen öziñiz jaylı aytsañız. Qayda tuıp-östiñiz?
– Men 1982 jılı Istambwl qalasında ömirge keldim. Altaydan Anatolığa jetken qazaqtardıñ bir wrpağımın. Özim bala kezden suret saluğa qwmar boldım. Mektep bitirgen soñ, Istambwldağı «Märmära universitetiniñ» Öner fakultetine oquğa tüstim. Negizi, üydin kenjesi, qara şañırqatıñ iesimin. Äkeden törteumiz. Üş ağam bar. Olar da Öner fakul'tetiniñ tülekteri. Meniñ negizgi mamandığım – sän jäne moda dizayneri.

– «Nwqtın kemesi» kitabınan basqa şığarmalarıñız bar ma?
– Iä, bar. Oğan deyin «Qorqıt Ata – Derse Han wlı Bwqaş jırı» attı eñbegim jarıq kördi. Kitap bıltır basılıp, bir jıl işinde şamamen 25 mıñ danası satıldı. Ol – grafikamen bezengen Europada «art book» dep atalatın suretti kitap. Qorqıt ata jırların halıqqa tüsinikti, jeñil tilde surettermen beyneleydi. Aldağı uaqıtta osı bağıttı jalğastırsaq deymin.

– «Nwqtıñ kemesi» kitabında ne aytılğan? Erekşeligi nede?
– Soñğı jıldarı älem boyınşa ülkenderge arnalğan boyau kitaptarı trendke aynaluda. Bwl kitap ta sol bağıtta jasaldı. Secret Garden attı kitaptıñ 8 millionnan asa danası satılğan soñ, köptegen baspalar osınday joba şığaruğa kiristi. Zeyinin şoğırlandıra almaytın adamdarğa da därigerler osınday ädebietti köruge keñes berude. Al, meniñ şığarmamda Nwq payğambar qwtqarıp qalğan januarlar beynelengen. Oqırman sonı qalauınşa boyap, öz nwsqasın äleumettik jelilerde bölisedi.

– Qazaqstanğa kelip kördiñiz be?
– Bir ret barıp qaytqanmın. Bolaşaqta köşip baru oyda bar.

Kelesi kezekte, Batır Hamzawlına da saualımızdı qoydıq. Ol qazir Qayrolla ekeui «Qorqıt ata» jobası boyınşa birge jwmıs istep jür eken. Özi bwrın Almatıda 6 jılday twrıp, qızmet istepti.

– Batır, siz de Istambwldıñ tumasısız ba?
– Joq. Meniñ tuğan jerim Izmir qalası. Jeti jasıma deyin Altay qazaq auılında östim. Istambwlğa keyin keldik. Qayrolla ekeumiz Öner fakul'tetinde birge bilim alğan dostarmız.
– Qayrolla Qorqıt ata jobası boyınşa, kitaptı jalğastıru oyı barın ayttı. Qazir jwmıs qalay jürip jatır?
– Negizi, men bwl jobağa keyin qosıldım. Suretterge kömektesip mätinderin tüzeuge qol wşın bergenimmen, qalğan barlıq jwmıstı Qayrolla özi istedi. Soñdıqtan birinşi kitapqp eñbegim siñgen joq. Al, qazirgi küni ekinşi kitaptı jasaudı qolğa aldım.
Qorqıt atanın jalpı 12 jırı bar. Alğaşqı qadamdağı maqsatımız – sonıñ bärin jeke kitap retinde şığaru, sosın olardı toptap kollekciya jasau. Keyin mult'fil'mge aynaldırıp, 70 tilde sayt aşıp, mobile app jäne tağı basqa mul'timediyalıq jwmıstarğa köşsek dep otırmız.

– Qorqıt ata mwrasınıñ qay nwsqasımen jwmıs istep jatırsızdar?
– Qorqıt Ata turalı tanımal türkolog, filolog ğalım, professor Muharrem Ergin bir şama eñbek jazğan. Bwqaş twralı jırdı sol wstazdıñ kitaptarınan köşirdiq. Kitabımızdı türik tilinde şığarudamız. Sebebi, qazaqşa jeñil tilge dwrıstap audarılmağan. Ekinşiden, Türkiyada osınday jobalarğa qoldau jaqsı.

– Qanday qoldau jasaldı?
– «Türik Til Koğamı» kelesi jobağa kömektesuge uäde berdi. Birinşi kitaptıñ balalarğa arnalğan jeñil türi jasaldı. Türkiya qosımşa bilim beru ortalığı birazın satıp alıp, mektep kitaphanalarına tarattı. Al, birinşi eñbekke qarjını özimiz şığardıq. Taratu, satu jäne jarnamalaudı baspa üyi moynına aldı.

– Oqırmandardıñ qızığuı qanday?
– Jastardıñ swranısı jaqsı. Äsirese, patriottıq sezimi joğarı jigitter qattı wnattı. Kitap amazon.com saytında da satuğa şıqtı. Europadağı özimizdiñ qazaq jastarı, balaları da qızığıp jatır.

– Basqa tilge audarılsa, mul'tfil'm jasalsa ötimdi boladı dep oylaysız ba?
– Ärine. Qazir Amerika kino jäne mul'tfil'm industriyası fantaziyalık derek közin tauıstı. Sondıqtan, «Berserk» siyaqtı añızdarğa bwrıldı. Mısalı, bir türik dosımız Mahmwt Kaşqari jaylı komiks jasap, «Marvel komikske» jwmısqa twrdı.
Bizge keñes bergen adamdardıñ ortaq pikiri boyınşa, Batısta fantaziya sarqılıp bara jatır. Bwrın estip körmegen añızdar men scenariylerge mwqtaj. Japon mult'fil'mderiniñ köterilu sebebi de sol. Vikingterden qalğan «Berserk» sekildi añızğa talay joba jasaldı. Japondardıñ özi sol Berserkke eki kino jäne mul'tfil'm serialın tüsirdi. «Beowulf», «47 ronin» siyaqtı neşe türlisi tağı bar.
Olardıñ qasında Qorqıt ata äli de jarıq körmegen jaqwttay kömilip jatır deuge boladı.

– Osınıñ bärin jasauğa mümkindikteriñiz jete me?
– Iä, şama bar, barlığın jasağımız keledi. Biraq oñay jwmıs emes. Bir kitapqa 2 jılday uaqıt jwmsadıq. Şığarmaşılıq top qwrmasaq, 12 kitapqa ğwmırımız jetpeytin sekildi…

– Jobalarıñız jaylı Qazaqstandağı qwzırlı orındar bile me?
– Bwyırtsa, Naurızda kelip, ministrlikke kirip şığamız. Jobanı tanıstıramız. Eger olar qoldasa, akademiyalıq top kwrastırıp, är türli stilde 12 kitaptı jasap şığu oyımızda bar. Negizi, kitaptardı Qazaqstanda basıp şığu bizdin bastı maqsatımız bolıp otır. Öytkeni, Qorqıt ata jalğız qazaqtarğa ğana emes, barşa türki halıqtarına ortaq wlı oyşıl, jırau, qobızşı. Osı wlı wzanımız turalı basqa elder ne biledi? Nemese şet memleketterde ösip kele jatqan qazaq wrpağı babamız jaylı qanşalıqtı aqparatqa ie? Osını oylay kele biz Qorqıt atamızdı älemge tanıstırudı özimizge maqsat ettik.

– Äñgimeleriñizge rahmet!
Äñgimelesken: Mwrat Almasbekwlı

baq.kz