Еуразиядағы түркі халықтарының бәрі ақ нәсілдіге жатады

Euraziyadağı türki halıqtarınıñ bäri aq näsildige jatadı

| Nov 26, 2016

Bir qızıq aytayın. Batısta oqıp jürgenimde, keyin qızmet istey bastağanımda türli anketa toltıru barısında bir mäselege qatıstı ünemi daulasıp, äli jeñe almay kelem. “Näsiliñiz” degen twsta “Aziyalıq” dep belgilesem, qay jerde bolsın, onımdı öşirip, “Aq näsildi” degen kategoriyağa jatqızıp qoyadı. “Nege?” dep baj ete qalam. Är jolı estitin jauabım bireu-aq: “Euraziyadağı türki halıqtarınıñ bäri aq näsildige jatadı”. Soñğı märte anketa qabıldap otırğan qızmetkerge ata-babamnıñ moñğol jılqısına minip, Qaraqorımnan qazirgi Euraziya dalasına tarihi tüsinikpen alğanda küni keşe ğana kelgenin aytıp ötken şaqqa ekskursiya jasap körip em, bolmadı. “Aziya Qıtaydan bastalıp, Oñtüstik-Şığıs Aziyamen ayaqtaladı. Al Euraziya dalasındağı türki halıqtarı – aq näsildi. Nwsqaulıqta solay jazılğan. Keşiriñiz” dep twrıp aldı. Sosın erinbey Batıstıñ qazirgi antropologtarı men etnograftarınıñ jazbaların aqtarıp, forumdarın tekserip körip em, Qwdaydıñ qwdıreti, siz ben biz siyaqtı Euraziya tumaların tügel aq näsildige äldeqaşan jatqızıp qoyıptı. Eş swramastan:) Oylap köriñizderşi, men tuğan auıl Alaköldiñ jağasında Qıtay şekarasınan on şaqtı şaqırım jerde twr. Mına qisınğa salsa, älgi şekaranıñ bergi tübindegi men “aq näsildige” jatam da, arğı tübindegi jwrt “aziyalıq” bolıp ketedi. Osı mäsele oyıma tüsken sayın jelkemdi qasimın

Ğalım BOQAŞTIÑ facebook paraqşasınan alındı

Amangeldi Aytalı: Quanış Swltanovtı sıylaymın da, ayaymın da

TARIH ĞILIMI QAZİR EZOTERIKALIQ TOPTARDIÑ MENŞİGİNDE

kerey.kz

Şığıstanuşı-tarihşı Ömir Twyaqbaydıñ bwrında da «Qazaqqa qanday tarih kerek? Täuelsizdik kezeñinde jasalğan tarihi mistifikaciyalar hronikası» dep atalatın maqalasın (22.05. 2025. Zhasalash.kz) oqıp em. Riza bolğam. Jaqında Ö. Twyaqbaydıñ «Qazaqstanda tarihi bwrmalaular men mifterge tosqauıl qoyudıñ joldarı» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) attı tağı bir maqalasımen jäne tanıstıq. Öte özekti mäseleni köteripti. Tarihta orın alıp jürgen jağımsız jayttar turasında oy tolğaptı. Jurnalisterdi, blogerlerdi ayıptaptı. Tarihtan arnayı käsibi dayındığı joq, bärin büldirip boldı dep. Keleñsizdikti toqtatudıñ naqtı joldarın wsınıptı. Bwğan da köñilimiz bek toldı. Äytse de tarihtı bwrmalauğa, öz ötirikterin nasihattauğa tek jurnalister men blogerler ğana emes, «arnayı käsibi dayındığı bar» «tarihşılardıñ» da «zor üles» qosıp jatqanın bayandap, aytılğan pikirdi odan äri örbitip, jalğastırayıq.
JALBIRWLI QOYBAS JAYINDAĞI KÜMÄNDİ KÖÑİRSİK ÄÑGİMELER

kerey.kz

1. AMANDIQ KÖMEKOVTİÑ AYTIP JÜRGENİ – AYĞAQSIZ BOS SÖZDER Qazaqstannıñ batıs aymağında ğwmır keşken önerpazdıñ biri – Jalbırwlı Qojantay jaylı soñğı kezde qisını kelispeytin neşe türli äñgimeler örip jür. Mwnıñ basında twrğandardıñ biri – Amandıq Kömekov. Bwrında da onıñ, basqa da kisilerdiñ eldi adastıratın negizsiz sözderine baylanıstı naqtı dälelder keltirip, «Qwlan qwdıqqa qwlasa, qwrbaqa qwlağında oynaydı» degen ataumen tüzgen sın maqalamızdı respublikalıq «Türkistan» gazeti (28.09. 2023 jıl) arqılı jwrt nazarğa wsınğanbız-dı. Äleumettik jelide Azamat Bitan esimdi blogerdiñ juırda jariyalağan video-tüsiriliminde A. Kömekov öziniñ sol bayağı «äläuläyine» qayta basıptı. Sözin ıqşamdap bereyik, bılay deydi ol: «1934 älde 1936 jılı (?) Mäskeude ötkiziletin
JARAYSIÑDAR, ÄZERBAYJAN

kerey.kz

Olar QR Wlttıq qorğanıs universitetinde orıs tilinde oqudan bas tartqan. Nege solay ? Öytkeni olar qazaq tilin tañdağan! Qazir universitette qazaq tili kurstarı aşılıp jatır. Aytqanday, Äzerbayjandarğa tilimizdi qoldağanı üşin qwrmet pen qwrmet. Olar nağız bauırlas halıq ekenin körsetti. Biraq qazir bizdiñ qorğanıs ministrligine swraqtar tuındaydı. Bwğan deyin barlıq şeteldikterdi orısşa üyretip pe edi? Bireu ne swraydı? Äyteuir, bilim – qazaq tilin nasihattaudıñ eñ jaqsı täsili. Al nege orıs tilinde oqıtadı? Al kim üşin? Eñ qızığı, osınıñ bärin tek Äzerbayjandardıñ arqasında ğana biletin bolamız. Al nege bwrın qazaqşa oqıtpağan, eñ bolmasa keybir elderde. Nege sol qıtay tilin orısşa üyretedi? Ruslan Tusupbekov
Ukraina(SBU) «Pautina» strategiyalıq operaciyası

kerey.kz

Bügin Ukraina qauipsizdik qızmeti (SBU) «Pautina» dep atalatın strategiyalıq operaciyasın jüzege asırıp, Reseydiñ äskeri aviaciyasın nısanağa aldı. Ukraiana tarabı operaciya barısında Reseydiñ 41 soğıs wşağı joyılğan alğa tarttı. Olar Reseydiñ A-50, Tu-95MS jäne Tu-22M3 sındı strategiyalıq bombalauşı wşaqtarın isten şığarıp, 2 milliard dollar şığınğa batırğan. Ukrainanıñ arnayı qızmeti operaciyanı jüzege asıruğa bir jarım jıl boyı dayındalıptı. Operaciya barısın Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiydiñ özi baqılağan, al onıñ orındaluın SBU basşısı Vasiliy Malyuk pen arnayı jasaqtardıñ üylestirilgen wjımı atqarğan. Ukraina tarabı aldımen FPV-drondardı Reseyge kontrabandalıq jolmen jetkizedi. Artınşa – ağaştan jasalğan şağın üyler jiberedi. Drondar sol üylerdiñ şatırınıñ astına tığılğan. Keyin bwl üyler jük kölikterge tielip, Reseydiñ işki aumaqtarına jetkiziledi. Däl sät
Til jöninde talay jazıldı ğoy…

kerey.kz

Biraq bwrınnan aytılatın eki princip sol bayağı özgermeydi. Sebebi onı uaqıt jäne özge elderdiñ täjiribesi däleldedi: 1. Zañ, jarlıq, ereje, şeşimdermen tilge swranıs tuğızu. Onsız til eşkimge kerek emes. Til aqşa tabuğa, bilim aluğa, özgemen baylanısqa tüsuge qajet bolğanda ğana swranısqa ie boladı, sonda ğana adamdar mäjbürli türde üyrenedi. Şetelde oqığıñ kele me, IELTS, TOEFL tapsır. Ol üşin ağılşın oqı. Halıqaralıq kompaniyada istep, köp jalaqı alğıñ kele me, aldıñğı söylemde jazılğan şarttardı orında. Swranıs tuğızu mehanizmi osılay jwmıs isteydi. 2. Til iesi sanalatın wlt ökilderiniñ principşildik tanıtuı. YAğni, tiliñ keñ tarasın deseñ, onı keñ qoldan. Üyde, tüzde, basqa jaqta. Angliyada türiktiñ kafesine kirseñ, özara türikşe söylesetin. Astanada üy jöndeymiz dep