|  |  | 

Шоу-бизнис Әлеумет

«Корея халқының еңбекққорлығына таң қалдым»


Оңтүстік Кореяның Пусан қаласында тұратын қазақстандық Оразхан Нұрмахан. (Сурет Оразханның рұқсатымен жеке мұрағатынан алынды)

Оңтүстік Кореяның Пусан қаласында тұратын қазақстандық Оразхан Нұрмахан. (Сурет Оразханның рұқсатымен жеке мұрағатынан алынды)

Постсоветтік кезеңде басқа Орталық Азия елдерімен салыстырғанда жақын және алыс шет елдерде қазақстандық еңбек мигранттары азырақ көзге шалынады. Бірақ көбірек табысқа ұмтылған мыңдаған қазақстандық үшін Оңтүстік Корея тартымды еңбек нарығына айналып тұр.

Оңтүстік Қазақстан облысындағы Кентау қаласының 27 жастағы тумасы Оразхан Нұрмахан 2017 жылы желтоқсан айында Оңтүстік Кореяға туристік сапармен барып, қалып қойған. Қазір Пусандағы компаниялардың бірінде күннен қуат өндіретін құрылғыларды орнатушы болып жұмыс істейді.

- Кореядағы жұмыс туралы барып-қайтқандардан естіп жүрдік. Өйткені ол жаққа кеткен таныстарым да, достарым да болды. Осыдан екі жыл бұрын кетуді ойластырған едім. Бірақ сәті өткен жылдың соңында келді, – дейді ол.

Басқалармен салыстырғанда Оразханның жолы болған. Сұранысқа ие техникалық мамандық иесі ретінде Оңтүстік Кореядағы жеке таныс-достарының арқасында тұрақты жұмыс тапқан. Ол Қазақстаннан Оңтүстік Кореяға жоспарсыз түрде жұмыс іздеп барып, Сеул мен Пусанның әуежайынан түсіп, аңырып тұратын отандастары көп екенін айтады.

Оңтүстік Корея астанасы Сеул қаласындағы ескі және жаңа үйлер. (Көрнекі сурет)

Оңтүстік Корея астанасы Сеул қаласындағы ескі және жаңа үйлер. (Көрнекі сурет)

- Жақында бір самолетпен [Қазақстаннан] келген 60 адамды кері қайтарыпты. Ішінде таныстарым да болды. Теледидардағы жаңалықтардан да беріп жатты. Мұнда негізінен қазақтар зауыттарда, үлкен фирмаларда сосын құрылыс компанияларында жұмыс істейді. Бұрын ондай жерлерге орналасу оңай болатын. Қазір тамыр-таныс арқылы кірмесең қиын. Ал тұрақты жұмысқа орналаса алмағандар «құл базарында» (жұмыс берушіні күтіп арнайы алаңдарда немесе жол бойында тұратындар – ред.) отырады. Қазір ол жерде де сұраныс азайып барады. Өйткені маусымдық жұмыстар аяқталып келеді, – дейді Оразхан.

Кентаулық еңбек мигрантының сөзінше, арзан жұмыс күшімен жергілікті жұмыс берушілер ресми келісім-шарт жасаспайды, бірақ еңбек ақысын бермей алдап кету аз.

- «Адам керек» деген кезде тамыр-таныс арқылы бірден кіріп кетесің. Үлкен фирмалар мен зауыттар ақша аударатын карточкаңды жасап береді. Ал шағын зауыт немесе компаниялар қолма-қол төлейді. Тұрақты жалақы екі мың АҚШ долларынан басталады. Ал «құл базарда» отырсаң, айлық табысың мың жарым доллардан болады. Өйткені кей күні жұмыс болады, кей күні болмайды. Жаңбырлы күні демаласың. Күніне 100 доллардан төлейді. Пәтерақың мен ішіп-жеміңе айына шамамен 600-700 доллар кетеді. Жергілікті жұрт жұмысшыларды күріш алқабына жұмыс істетуге алады, – дейді Оразхан.

Оразхан Нұрмахан

Оразхан Нұрмахан

Қазақстанның Ұлттық экономика министрлігінің хабарлауынша, Қазақстандағы орташа айлық жалақы 151 мың теңге, яғни 450 АҚШ долларына жуық болып шығады. Ал жан басына шаққандағы айлық көлемі бұдан екі еседей аз – 81 мың теңге шамасында.

«ҰЙҚЫ ҚАНДЫРУ ДЕГЕН ТҮСІНІК ЖОҚ»

Оразхан Кентау қалалық телеарнасында екі жылдай қызмет істегенін, бірақ тапқаны тұрмысына жетпеген соң шетке кеткенін айтты.

- Корея жұртының мені бір таң қалдырғаны – еңбекқорлығы. «Мен бастықпын» деп қарап тұрмайды. Жұмыс киімін киіп алып, өзіңмен бірге, тіпті өзіңнен де артық жұмыс істейді. Таңғы төртте тұрып теңізге барып балық аулап, алтыдан бастап сарымсақтарын жұлып деген секілді қыбырлай береді. Оларда біз секілді ұйқысын қандыру деген түсінік жоқ. Таныс адамынан ең бірінші сұрайтыны: «Тамақ іштің бе?» Олар үшін тойып тамақ ішу және жұмыс істеу маңызды, – дейді ол.

Бұрынғыдай емес, қазір жиі тексеріп ұстап алып кетеді. Бірақ Қазақстандағыдай айыппұл салмайды.

Қазақстандық мигрантқа Оңтүстік Кореяның ас-суына үйрену қиынға соғыпты. Жергілікті бұрышты тамақтың ащы болып келетінін, кулинариясында күрішті көп қолданатынын айтады. Бидайдың ұны қымбат болған соң Оразхан кейде нанды өзі жабады.

- Кореяда тұратын мигрант қазақтардың кейбірі «G-1» деген визаны (медициналық мекемеде емделушіге, сотқа қатысушыға және саяси баспана сұраушыға беріледі – ред.) ақша беріп жасатады. Ондағылары көші-қон полициясы ұстап алса деген сақтық. Бұрынғыдай емес, қазір жиі тексеріп ұстап алып кетеді. Бірақ Қазақстандағыдай айыппұл салмайды. Өздерінің уақытша ұстайтын орындары бар, сонда апарып қамайды. Қазақстанға билетті өз ақшаңа аласың. Сосын самолетке отырғызып жібереді. Жақында Кореяда жеті жылдан бері тұрып келе жатқан ағаны аялдамада автобус күтіп отырған жерінен ұстап алып кетіпті. Осындағы қазақтардың арасында WhatsApp тобымыз бар. Сонда бір-біріне байқап жүріңдер деп ескертіп жатады, – деді ол Азаттыққа.

«ӨЗ БЕТІҢМЕН ЖҰМЫС ТАБУ – БЕКЕРШІЛІК»

Оразханның сөзінше, Оңтүстік Кореяда жұмыс істеу үшін кейбір қазақстандықтар «F-4» визасын (арғы тегі этникалық корей болған адамдарға арналған – ред.) жасатуға тырысады. Кентаулық жігіт қазақстандықтардан бөлек Египет, Таиланд, Индонезия, Вьетнам, Малайзия мен Ресейден келген гастарбайтерлердің көбейіп кеткенін, сол себепті жұмыс берушілердің азая түскенін айтып мұңын шақты.

- Қазір жергілікті жердің жұмыс берушілеріне ұнау өте қиын. Ұнау үшін өте шапшаң және артық сөз айтпайтын, тек тапсырған істі атқарып жүре беретін адам болуың керек. Егер ондай болмасаң, үш күннен кейін «боссың» дейді. Сондықтан Оңтүстік Кореяға енді келетін немесе келгісі келетіндерге айтарым – егер сенетін жұмыс беруші табылып, «жақсы жұмысқа орналастырамын» деп уәде берсе ғана кел. Ал өз бетіңмен келіп жұмыс тауып алам деу – бекершілік. Далада қалып кетуің мүмкін, – дейді ол.

2017 жылғы желтоқсан айында Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі «Оңтүстік Кореяда жүрген қазақстандық заңсыз мигранттардың саны 6500-ден асқанын» хабарлаған болатын. Сол кезде Сыртқы істер министрлігі Консулдық қызмет департаментінің директоры Ардақ Мәдиев: «Оңтүстік Кореяның ақпараты бойынша, қазір «қара риэлторлар тобы» бар. Олар қазақстандықтарды жинап, Оңтүстік Кореяға заңсыз жұмысқа жіберіп отырады. Ондай адамдар қара жұмыс істеп, жан түршігерлік жағдайда өмір сүреді. Оларда ешқандай еңбек келісім-шарты да, ешқандай медициналық сақтандыру да болмайды. Жарақат алса да, елге оралмайды. Қаңғыбас болып жүре береді» деп мәлімдеген болатын.

Оразхан Нұрмахан Азаттыққа Қазақстанды қатты сағынып жүргенін, бір жарым жылдан соң кері қайтатынын айтты.

Азат Еуропа / Азаттық радиосы

Related Articles

  • Алматыда зілзала болса, ең алдымен қандай үйлер қирауы мүмкін? Сәулетші Айдар Ерғалимен сұхбат

    Пётр ТРОЦЕНКО Алматының жоғарғы жағындағы көпқабатты ғимараттар. 18 шілде, 2022 жыл Қазақстандық сәулетші Айдар Ерғали егер күшті жер сілкінісі болса, сейсмикалық қауіпті аймақта орналасқан Алматы қаласы қандай қиындықпен бетпе-бет келетінін, совет кезінде салынған үйлер қазіргі заманғы көпқабатты ғимараттармен салыстырғанда жер сілкінісіне төтеп беруге неліктен әлсіз екенін айтты. 23 қаңтар күні Алматыда жер әдеттегіден қаттырақ сілкініп, елді дүрліктірді. Бұл оқиға кең ауқымдағы табиғи апатқа қала билігі мен тұрғындар қаншалықты дайын деген әңгімені қайта қоздырды. Жұрт әсіресе төтенше жағдайлар жөніндегі департаменттің ерте хабарлау жүйесі дұрыс жұмыс істемегенін, СМС-хабарламалар дер кезінде түспегенін де сынға алды. Жер бірінші рет сілкінген сәтте Алматы тұрғындары жапа-тармағай үйден сыртқа қарай жүгірді, кейбірі тіпті сырт киімін де кимеген

  • Цифрлі теңге “жаңа экономика” құруға көмектеспек

    Блокчейн технологиялары Қазақстанды жемқорлықтан барынша тазартып шыға алады. Бүгін Мемлекет басшысы бюджет қаражатының жұмсалуын бақылау үшін цифрлық теңгені пайдалана отырып, ақшаны таңбалау кілті туралы айтып өтті. Цифрлі теңгенің ең мықты жері осы. Программаланған токен болғандықтан ақша кімнен кімнің қолына өтті, бақылап отыра аламыз. Мысалы, мемлекеттік тендерлердің барлығын цифрлі теңгеге ауыстырып, осы тендерлік цифрлі теңгені қолма-қол ақша ретінде шешіп алу мүмкін болмайтындай жасап қоюға болады. Сонда біз тендер жеңімпазының ақшаны қалай жұмсағанын, кімнен тауар алғанын, кімдерге қанша айлық төлегенін көріп, содан үлкен BIG Data базасын құраймыз. Дәл осы кезде, мемлекеттік ақшаға мүмкіндігінше қазақстандық тауар алынғандығын бақылап, мәжбүрлеп отыруға мүмкіндік бар. Осы арқылы жемқорлықты атымен жойып, отандық бизнеске мықты қолдау көрсете алмақпыз.

  • Жер сілкінді, ал санамыз сілкіне ме?

    Бірінші, Алматы жер сілкініс белдеуі аймағына жатады, ол ғылымда әлдеқашан дәлелденген, оған құмалақ ашып жаңалық айтудың керегі жоқ. Орталық Азияның қауіпті сілкініс белдеуінің бір жолағы Қазақстанның біраз аймағын қамтып жатыр. Жер кеше сілкінген, бүгін сілкінді, түптің түбінде ертең де сілкінеді және сілкіне береді. Жер- күнәнің көптігі үшін сілкінді деп аңыраған жұртқа құрғақ ақыл айтатын қаймана уағыз қай қоғамда болсын табылады, жер- атеист пен тәңіршілге “Аллаһты еске салды” дейтін міскін ой, асығыс тұспал қай жамағатта болсын табылады, бірақ табылмай тұрғаны ҒЫЛЫМ, мән берілмей тұрғаны да осы. Екінші, жерді кім сілкісе де мейлі, маңыздысы ол емес, онсыз да сілкініс белдеуінде тұрып жатырмыз, “ұйқыдағы” сілкініс пен жанар тау бізде онсыз да баршылық. Мәселе

  • Қазақстан Солтүстік Ирландияны жеңді. Құраманың Еуро-2024 додасына шығуға мүмкіндігі сақтаулы

    Руслан МЕДЕЛБЕК Қазақстан құрамасының ойыншылары жанкүйерлерге алғыс айтып жатыр. Астана, 10 қыркүйек 2023 жыл. Футболдан Қазақстан құрамасы Еуро-2024 турниріне іріктеу аясында Солтүстік Ирландияны жеңді. Астанадағы матчта жеңіс голын “Ақтөбе” шабуылшысы Максим Самородов салды. Қазақстанның келесі жылы Германияда өтетін Еуропа чемпионатына шығуға мүмкіндігі әлі де сақтаулы. Матчтың 27-минутында Абзал Бейсебековтің алаң ортасынан шығарған пасын Максим Самородов әдемі голға айналдыра білді. Максим қатты келген пасты аяғымен тоқтатты да, қарсылас қақпасының сол қапталына бағыттаған. Солтүстік Ирландия қақпашысы Бэйли Пикок-Фаррелл қолын созғанымен жетпеді. Доп қақпада. 30 мың жиналған стадион тулап сала берді. Гол авторы Максим Самородов (10-нөмерде) мен Қазақстан ойыншылары голды тойлап жатыр. Астана, 10 қыркүйек 2023 жыл. Осы голдан кейін Солтүстік Ирландия шабуылды

  • 1 440 000 ТЕҢГЕ, Ұшақ, пойыз, автобус кешіксе өтемақыны қалай алуға болады?

    Самат Мусабаев Жазда қозғалыс көбейеді. Елдің ішіне де, сыртына да саяхат, демалыс, балалардың каникулы деп тыным таппаймыз. Қозғалыс көбейген соң жолаушылар тасымалында қиындық туындап, желіден үнемі реніш пен ашуға толы жазбалар оқып тұрамыз. Ұшақтың кешігуі, пойыздың кестеден қалып қоюы секілді оқиғалардың аптасына әлденешеуі белгілі боп жатады. Менің айтпағым да осы мәселеге қатысты: Жақында әріптес ағам Еділ Жаңбыршин екеуміз ел жаққа бірге ұштық. Маңғыстауда кездесулеріміз жоспарланған еді. Астана әуежайына біз уақтылы келгенімізбен, Air Astanaның ұшағы уақтылы ұша қоймады. Уақтылы дегенде жарты сағат, бір сағат дегенге етіміз әбден үйренді ғой. Енді бұлар екі сағат, үш сағаттап ұшпауды шығарыпты. Біздің ұшағымыз бақандай үш жарым – төрт сағатқа кешігіп ұшты! Отандық әуе компанияларының осы

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: