|  | 

Көз қарас

Қазақ елдігін сақтау үшін көніп отыр…

Қарағанды оқиғасының түп-төркіні де әлеуметтік теңсіздікке тірелгендей: этникалық топ – бай, жер иесі – кедей, олар моралдық тұрғда басым, бұлар қорланып жүр. Марқұм 23 жасар баланың қазасы осы қыжыл шоғына май құйғандай әсер етті. Рақымжанның жоғын жоқтағандарды, қазақ бірігуі керек дегендерді ұлтшылға, фашистке теңеу өз арамызда үдеп тұр, тіпті, Қазақстаннан түңілдім, қазақтар қорқынышты боп барады, деген қазақтарды байқадым. Ойдан оза шабуға асықпасақ. Рас, қазақ өз жерінде, елінде күшті болуы керек, ол – білек пен жұдырықтың күші емес, заң күші болуы тиіс. Араб әмірліктерінде жергілікті халық – арабтар 20 пайызға жетпейді, қалғаны – түрлі этникалық топтар. Соның бәрі жаңағы 20 пайызға қызмет етеді, әлеуметтік артықшылықтың бәрі арабқа: жаңа туған араб баласының есепшотына мемлекет 40 000 доллар салады, ел егесіне қара жұмыс істетпейді, т.б. Тай елінде бизнес ашып байуға болады, бірақ, кәсібіңді тайлыққа тірке?! Анау дамыды деген Еуропаның өзінде “еуропалық құндылықтар” деген ұғым бар, мысалы, ағылшынның тіл, дін, дәстүріне менсінбей қарағанды мемлекеттен қуып шығады, кеудемсоқ болсаң еліңе бара ғой. Бұл көп ел даму кезеңінде өткен сүрлеу. Үй иесі шаңырағын тіктеп, керегесін бекітіп алса қонақтарға да жайлы болады. Біз болсақ тілі көп, саясты көп, қожайыны көп…көп…көп жолға түсіп алдық. Мұнай қытайлық СНПС-ке өтіп жатыр, жанармайдың жартысы Ресей еншісінде, уран да сода, алтын-күміс жөйітте, көмір үндісте… Үндіс демекші бар игілігінен жұрдай болған жұмыр жердің бетінде “қызыл терілер” ғана шығар, резервациядан ұзамады байғұстар. Бізді ондай тағдырдан құдай сақтасын, деседе, қалың байлық қайнаған қазаннан қаспақ қыруға хақысы жоқ қазақтың шырылы әр жерден шығады, ал бір қазақ шырқыраса мың қазақтың сүйегі сырқырайды. Соны ұқпай өз ұлтыңнан бүлікші іздеу, ұлы өркениетке жалғыз өзіңнің өрең жеткендей ділмарсу аса ақылды іс емес. Қазақ елдігін сақтау үшін көніп отыр, сол көнбістіктің түбі оны сабауға апарса – мемлекет иесінің тіптен сорлағаны. Өзгенің өті жарылып кетсе де жер – қазақтың байырғы жері, жалғыз Отаны. Үйіңде отырған қонақтарда отағасынан имену, құрметтеу, сөзін тыңдау дегендей сезім болады, біздегі сүйексіз саясаттың кесірінен сол түйсік жойылды. Бұл – қазақ қазақты кекететін, тілдейтін мәселе емес, ел болып толғайтын күрделі түйін.
Қақаған аязда табандап тұрып, сөзге ермей, сауатты талап қойған азаматтар жарады!

Serik Abikenuly

Facebook парақшасынан алынды

Related Articles

  • Қазіргі заңнама аясында мемлекеттік тілді қалай дамытуға болады?

    Қазіргі заңнама аясында мемлекеттік тілді қалай дамытуға болады?

    Zhalgas Yertay         Қазақстан билігі мемлекеттік тілді дамыту үшін қатаң шешімдерге барғысы келмейді дейік. Бірақ қазіргі заңнама аясында мемлекеттік тілді қалай дамытуға болады? Соны ойланып көрейік. Қазақ тілін дамыту жайын айтқан кезде Қазақстан билігі қоғамды екіге бөледі. Бірі – тілді дамытудың радикал шешімдерін ұстанады, екінші жағы – қазіргі статус-квоны сақтағысы келеді, яғни ештеңе өзгертпей-ақ қояйық дейді. Бірақ екі жолды да таңдамай, ортасымен жүруді ұсынып көрсек қайтеді!? Батыл қадамдарға барайық, бірақ ол радикал жол болмасын. Қазақ тілін күшпен емес, ортаны дамыту арқылы күшейтсек болады. Яғни адамдар тілді үйреніп әуре болмай-ақ, халық жай ғана қазақ тілі аясында өмір сүруді үйренсін. Негізгі ой осы. Біз осы уақытқа дейін адамдар ортаны

  • Елдес Орда, тарихшы: «Түркістан» атауын қолдану – аймақтағы жұмсақ күш позициясын нығайту тәсілі

    Елдес Орда, тарихшы: «Түркістан» атауын қолдану – аймақтағы жұмсақ күш позициясын нығайту тәсілі

    Фото ашық дереккөздерден алында Өткен аптада Түркияның ұлттық білім министрлігі мектеп бағдарламасына «Түркістан» деген терминді енгізген еді. Шетел басылымдарының жазуынша, бұл атау енді «Орталық Азия» ұғымының орнына қолданылмақ. Білім министрі Юсуф Текин жаңа атау түркі әлемінің бірлігін қамтамасыз етуге бағытталғанын айтады. Оның сөзінше, үкімет оқу бағдарламасынан империялық мағынасы бар географиялық атауларды алып тастамақшы. Ең қызығы, «Түркістан» аумағына Қазақстаннан бөлек, Қырғызстан, Өзбекстан, Түркіменстан мен Тәжікстан жатады екен. Сондай-ақ кейбір басылымдар бұл терминнің Қытайдың батысында орналасқан Шыңжан өлкесіне қатысы барын да атап өтті.  Кейбір ғалымдар «Орталық Азия» термині колониализмнен қалғанын жиі атап жүр. ХХ ғасырдағы әлемдік академиялық ғылымды сол кездегі ірі империялар қалыптастырғандықтан, бүгінде мұндай терминдер мен атаулар халық санасына әбден сіңіп

  • АБАҚ АНА ЖӘНЕ ТАСБИКЕ АНА

    АБАҚ АНА ЖӘНЕ ТАСБИКЕ АНА

    Мәми би Жұртбайұлының шежіресінде айтылуынша Керей ұлысының арғы тегі – Шеп, Сеп, Байлау, Қойлау, Елдей, Көлдей, Изен, Жусан секілді тайпалардан таралады екен. Аталған тайпалардың біразы ескі тарих беттерінен кездессе, енді бір бөлімі қазірге дейін Керей руындағы аталардың есімі ретінде аталып келеді. Мұның бір себебін арғы тарихтағы аталардың аты өшпесін деп кейінгі ұрпақтарының аталар атын қайта жаңғыртып қойған дәстүрінен қарау керек. Абақ атауына келсек, арыда Керей ханзадалары мен ханышаларының арасында Абақ, Абақберді, Абахан, Абақтай, Абақай, Абақ бике сынды есімдер болған. Сол ата-апаларының жолын жалғаған, тозып кеткен Керей елінің басын қосып, оған әз ана болған Абақ есімді қасиетті ана өмірде болған адам. Қазақ тарихында ру атына айналған әз аналар аз болмаған. Көрнекті жазушы,

  • ТАРИХ ҒЫЛЫМЫ ҚАЗІР ЭЗОТЕРИКАЛЫҚ ТОПТАРДЫҢ  МЕНШІГІНДЕ

    ТАРИХ ҒЫЛЫМЫ ҚАЗІР ЭЗОТЕРИКАЛЫҚ ТОПТАРДЫҢ  МЕНШІГІНДЕ

         Шығыстанушы-тарихшы Өмір Тұяқбайдың бұрында да «Қазаққа қандай тарих керек? Тәуелсіздік кезеңінде жасалған тарихи мистификациялар хроникасы» деп аталатын мақаласын  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) оқып ем. Риза болғам. Жақында Ө. Тұяқбайдың «Қазақстанда тарихи бұрмалаулар мен мифтерге тосқауыл қоюдың жолдары» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) атты тағы бір мақаласымен және таныстық. Өте өзекті мәселені көтеріпті. Тарихта орын алып жүрген жағымсыз жайттар турасында ой толғапты. Журналистерді, блогерлерді айыптапты. Тарихтан арнайы кәсіби дайындығы жоқ, бәрін бүлдіріп болды деп.  Келеңсіздікті тоқтатудың нақты жолдарын ұсыныпты. Бұған да көңіліміз бек толды. Әйтсе де тарихты бұрмалауға, өз өтіріктерін насихаттауға тек журналистер мен блогерлер ғана емес, «арнайы кәсіби дайындығы бар» «тарихшылардың» да «зор үлес» қосып жатқанын баяндап, айтылған пікірді одан әрі өрбітіп, жалғастырайық.

  • ЖАЛБЫРҰЛЫ ҚОЙБАС ЖАЙЫНДАҒЫ КҮМӘНДІ КӨҢІРСІК ӘҢГІМЕЛЕР

    ЖАЛБЫРҰЛЫ ҚОЙБАС ЖАЙЫНДАҒЫ КҮМӘНДІ КӨҢІРСІК ӘҢГІМЕЛЕР

                          1. АМАНДЫҚ КӨМЕКОВТІҢ АЙТЫП ЖҮРГЕНІ – АЙҒАҚСЫЗ БОС СӨЗДЕР        Қазақстанның батыс аймағында ғұмыр кешкен өнерпаздың бірі – Жалбырұлы Қожантай  жайлы соңғы кезде қисыны келіспейтін неше түрлі әңгімелер өріп жүр. Мұның басында тұрғандардың бірі – Амандық Көмеков. Бұрында да оның, басқа да кісілердің елді адастыратын негізсіз сөздеріне байланысты нақты дәлелдер келтіріп, «Құлан құдыққа құласа, құрбақа құлағында ойнайды» деген атаумен түзген сын мақаламызды республикалық «Түркістан» газеті (28.09. 2023 жыл) арқылы жұрт назарға ұсынғанбыз-ды. Әлеуметтік желіде Азамат Битан есімді блогердің жуырда жариялаған видео-түсірілімінде А. Көмеков өзінің сол баяғы «әләуләйіне» қайта басыпты. Сөзін ықшамдап берейік, былай дейді ол: «1934 әлде 1936 жылы (?) Мәскеуде өткізілетін

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: