|  |  |  | 

kerey.kz TV Зуқа батыр 150 жыл Әдеби әлем

Гималай асқан көш куәгері Арыстан қажының өмірі жайлы кітап жарық көрді

WhatsApp Image 2019-03-17 at 11.08.57 PMКеше, 17 наурыз Алматыдағы Manar Palace-та Арыстан қажы Шәдетұлының (Зуқа батырдың немересі) 80 жас мерей тойына орай, той иесінің өмірін арқау еткен, жазушы Байахмет Жұмабайұлының «Аңсаған арман» атты кітабының тұсаукесері өтті. Арыстан қажы туралы деректі филым көрсетілді.WhatsApp Image 2019-03-18 at 10.29.55 PM-2

Мерей той мен ғұмырнамалық еңбектің тұсаукесеріне алыс-жуық шетелдерден және еліміздің әр жерінен ел ағалары, әдебиет пен өнер өкілдері, өзге де сыйлы қонақтар келіп қатысты. Алыс-жуқтан жеткен ағайын.

Аталған кітаптың тұсауын мерей той иесімен бірге Зиябек Қабдылдинов, Досан Баймолда, Әмірхан Меңдеке және Нәбижан Мұхаммедханұлы қатарлы тарихшы, қаламгерлер кесті.WhatsApp-Image-2019-03-18-at-10.35.56-800x480

«Аңсаған арман» кітабы Бұланайды (Гималай) асып, Үндістан мен Пәкістанды басып Алтайдан Анадолыға жетіп, Еуропаны айналып тәуелсіз Қазақ еліне келген Арыстан Шәдетұлының өмірін арқау еткен.

 

Қазақтың «Қара жорға» биін Қазақстанға қайта жаңғыртып әкелген адам – Арыстан қажы Шәдетұлы екенін бүгінде екінің бірі біледі. 1999 жылы осынау ұлттық биді ел алдына, сахнаға алып шыққанда алаш жұрты ақсақалдың қайсарылғымен өнеріне сүйсінді. Руханиятқа қосқан өлшеусіз еңбегі ел ішіне тарап, атағы тек қазақ даласына ғана емес, қазақ баласы мекен еткен әрбір елге тарап жатты. Бүгінде бұл биді баладан бастап, егде тартқан қартта, жасы да, жасамысы да билейді. “Қара жорғаның” әуенін естіген ел ғана емес, билеген бұқараның көңіліне қуаныш ұялатады, рухына күш береді. Алтайдан бастап Анадолы еліне дейін барған бала Арыстанға бұл биді әкесі 7 жасында Шәдет Зуқақажыұлы үйретіпті.
Ел басына күн туып, ерлер етігмен су кешкен Алтайдағы ағайындардың қиын заманы қазақ тарихындағы өшпесте, өкінішті сәттердің бір бөлігі, тармағы. Күші көп жаумен жан кеткенде айқасып, ақыры қасқырдан қашқан қойдай үдере көшкен елдің басындағы ауыр тағдырды Арыстан бала кезінен көрді. Көзбен көрмек түгілі көзге елестетудің өзі ауыр соғатын сонау өткен заманды шақты бүгінгі тірі куәгері де осы Арыстан қажы Шәдетұлы.

7 жасында Қытайдың Гансу өлкесінен бастап Гималайдың құзды тауларын асудағы азапты күндердіде басынан өткерді. Үндістан, Пәкістанға жаяу барғанда, жат жерде жұртына азық тауып, тағдырдың тәлкегіне түскен халқының көңіліне медеу болғанда, тірлігене қажетті дүниені тауып берген адамдардың бірі де осы Арыстан қажы. Өжет, қай іске болсада белсенді жас Арыстан жат жердің белгілі, ел бастаған адамдарымен де тез тіл табысып, қалайда еңіреген елін қиын сәттерден алып шығып отырды.
Ол жат жұртта жұртының намысын жаныды, бөтен елде бөлінбей, біріге жүруге барын салды. Түркияға тұрақтаған қазақтарға ғана емес, тұрғылықты тұрғындарға да табанды еңбек етумен табысқа жетуге болатынын дәлеледі. Түркия, кейін Германияда 40 жыл ғұмырын өткізгенде де қазақтың қайсар халық екенін дәлелдеді.

Қазақтың тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтің еуропа келген сәттерінде бірнеше рет жолығып, елдік жолындағы жұмыстарды талқылады. Көші-қон жолын жандандыруға жол ашты. Өзі ғана емес Еуропа елдеріне тарыдай шашылып кеткен қазақтарды да Елбасымен кездестіріп, еңселерін көтерді.

Арыстан қажы үшін 1995 жылы Атамекен Қазақстанға қоныс аударған жыл бақты күндердің бастау әлған сәттері боп саналады. Еңсесін енді тіккен еліне қолғабыс етуден де қарап қалған жоқ. Халықтың басын біріктіріп, жұртын жинап, жұмыла жүріп мешіт салғызды.

Ежелгі мекен Алтайғада бірнеше рет барып, арманда кеткен ерлердің, аруақтардың басына құран бағыштап қайтты. Тәуелсіз елде түтін түтетіп отырған абыз ақсақал көпке үлгі боларлық істерден қашанда қалыс қалған емес. Елін жаудан арашалауда атой салған батыр бабалар рухына да бірнеше рет ас берді. Жиындар өткізді. Тарихи кітаптардың шығуына жәрдем қылды.
Тағдырдың қилы, ірелең жолдарынан именбеген абыз ақсақал туралы айтар аңызда, аталы сөзде әлі талай томадарға арқау болары сөзсіз. Сексеннің сеңгіріне шықан Арыстан қажы Шәдетұлы бүгінде тек өз ұрпақтарының ғана емес, күллі қазақтың мақтанышы
болып қала бермек.

Тұсаукесерден кейін Бұланай асқан көш туралы талқы кеңес өткізіліп, шараның соңғы Арыстан қажының 80 жас мерей тойының дастарханына ұласты.

Жұмабай Мәдібайұлы

Kerey.kz

 

Related Articles

  • АЛАШ ЗИЯЛЫЛАРЫНЫҢ ҮРІМШІДЕН ҚАЙТЫП КЕЛЕ ЖАТҚАНДА

    Болған оқиға ізімен Болған оқиғаның ізімеН…   Алаш жұртының бір емес, бірнеше съезі өтіп, Әлиханның Колчактан беті қайтып, “Енді қайтып тәуелсіз ел боламыз” деп жүрген кез еді. Семй Алаш қайраткерлерінің ордасы еді. Семейде жүрген Ахмет Байтұрсынов бастаған бір топ алашордашылар Қытай шекарасындағы Үрімші қаласына барып, ондағы қазақ жұртының хал жағдайын біліп қайтуға жолға шыққөан. Ол кезде Үрімшінің көбі қазақ еді Үйлері негізінен саздан құйылған. Орта Азияның көп қалаларын еске салғандай. Біраз үлкен кісілер мен жастар Ахаңның төте әліпбиімен кітап газет оқиды. екен. Ахаңды бұрын көрген адамдар да кездесті. Дегенмен, Ахаң Үрімші қазақтарының тәелсіз автономия құру туралы ойлары да жоқтығын байқаған. Соныменг, Үрімші қазағының және Қытайға жақын басқа ұлттардың басты тұрмысы

  • БІР АУЫЛДАҒЫ  ЕКЕУДІҢ ТАҒДЫРЫ

      Жұмат  ӘНЕСҰЛЫ   ( Махаббат туралы әңгіме) “МЕН СЕНЕН БАСҚАНЫ ӨЛГЕНШЕ  КӨРМЕЙМІН ДЕП СЕРТ БЕРІП ЕДІМ ӨЗІМЕ” “ДЕДІ БУЫНЫП ӨЛЕЙІН ДЕП ЖАТҚАН МАЙСА ДЕГЕН ҚЫЗ.. Бұл БАЙТӨБЕ деп аталатын ауыл. БҰРЫН ҮЛКЕН ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫ БОЛҒАН.ОҚУ АЯҚТАЛЫП, МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕР МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ АЛМА БАҒЫНДА МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕРДІҢ ТОЙЫ МЕН  СЫНЫПТАС ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ТОЙЫ БІРГЕ ӨТЕІЗІЛЕТІН БОЛҒАН. ЖАРАСТЫҢ ƏКЕСІ ФЕРМЕР, АЗДАП ЕГІСТІГІ БАР. Ал Жараспен біргн оқыған Əміренің əкесі əкімшілікте қызмет жасайды, əрі жеміс өсіреді. БҰЛ ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ҮЙЛЕНУ ТОЙЫ БАСТАЛАЙЫН ДЕП ЖАТҚАНДА БОЛҒАН ТРАГЕДИЯ. ЖАРАС ПЕН МАЙСА МЕКТЕП БІТІРІП,, ӨЗ СЫНЫПТАСТАРЫМЕН МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ ҮЛКЕН БАҚТА ҮЙЛЕНУ ТОЙЛАРЫН МЕКТЕП БІТІРУ ТОЙЫМЕН ЖАЛ,ҒАСТЫРМАҚШЫ ЕДІ. МЕКТЕПТІҢ БАҒЫ АЛҚЫЗЫЛ ГҮЛМЕН ЖАЙНАП ТҰР. оҒАН ТҮРЛІ ТҮСТІ ЛАМПАЛАР ҚОСЫЛҒАН. сЫРТЫНАН

  • МӘҢГІ ҚАЗАҚ(ертегі фэнтези) 

    ҚАЗАҚТАРҒА ЖАСАлып жатқан  ҚИЯНАТ КӨП БОЛҒАСЫН, « Мәңгі қазақ» атты әңгіме жазсам деп жүретін едім. Осыдан бір күн бұрын сол әңгіменің сюжетіне келетін түс көржім. Кешеден бері жазуға кіріссем бе деп жүр едім, сәті бұгін түскен сияқты. ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ Өте ертеде емес, бүгінде емес, ғылым докторлары Санжар мен Балжан институтта қызмет ететін.Өздерінің лауазымдарына қарай қарапайым екі қатарлы жақсы салынған коттеджде тұрды.Интеллигент адамдар өмірдің қиындықтарына көп мін бере қоймайды ғой, Өмірлері мәнді, жайлы өтіп жатты. Жақсылықта көп күттірген жоқ, Санжар мен Балжан ұлды болып, коттеджде шағын той өтті. Неге екенін қайдам, әке шешелері ақылдасып, ұлдарыныі есімін Аңсар деп атаған. Аңсар ертедегідей тез де өскен жоқ, кеш те өскен жоқ. Тәрбиелі жігіт болып

  • СУ ІШКЕНДЕ ҚҰДЫҚ ҚАЗЫУШЫНЫ ҰМЫТПА

    (23 – әңгіме) БАЙАХМЕТ ЖҰМАБАЙҰЛЫ — Біздің заманда сендерше киімнен-киім таңдайтын жағдай қайда, жамап-жасқап, тон, шалбар кисек те жететін. Сөйтіп жүріп аянбай еңбек еттік. Бүгінгі күн басатын жолды ол кезде айлап жүрдік, тіпті бүгінгідей дүниенің төрт бұрышынан хабар тауып отыратын жағдай қайда? — деген қария немересінің жұмыстың қырын білмей, тік қасық болып өсіп келе жатқанына наразы бейнесін аңғартып, өз өмір кешірмесінен кеңестер қозғаған. Немересі: — Ата, сол дәуірде туған өздеріңіздің сорлы болған тәлейлеріңізден көрмейсіз бе? Оларыңызды бізге айтпаңыз, —демей ме. Ашудан жарыларман болған қария: — Е, ондай болғанда «Ұрпақ үшін бақыт-байлық жаратсам» деп тер төгіп, жан қиып, азып-тозған ата-бабаларың сендерге айыпты болғаны ғой. «Теңдік үшін» деп әкем оққа ұшты. Ал

  • Мұхтар Мағауин: ОРАЛХАНДЫ ДА, ҚҰДАЙЫҢДЫ ДА ҰМЫТҚАН ЕКЕНСІҢ…

    яғни, Д.Исабековты тәубаға түсіру рәсімі Республика президентінің қолынан биік марапат алып, желі көтеріліп тұрған Д.Исабеков, мына біз сияқты пендесіне көңіл бөліп, «Мұхтар Мағауиннің бүкіл позициясы маған ұнамайды» деген түйінді тақырыппен сұхбат беріпті – Nege.kz, 10.ХІ.2022. Бір заманда таныған, білген, енді көзден таса, көңілден өшкен жазарманның, тәрізі, қырық-елу жыл бойы іште булыққан жүрекжарды толғамы. Жарыққа шыққан кезде біз тарихи-танымдық «Алтын Орда» кітабын дендеп, қажетті тынысқа Эрнест Хемингуэйдің ескі жұрты – жылы теңізге бет түзеген едік. Енді міне, екі аптадан асқанда қайрылып соғуға мүмкіндік таптық. Артықша қажеттіліктен емес, әлдебір әуесқой ағайындар дүдәмалда қалмасын деп. Алдымен, айқайлы сұхбатты оқымаған бүгінгі жұртшылық үшін, ең бастысы – Д.Исабеков бауырымыздың мүбәрак есімін кейінгі заманға ұмыттырмай жеткеру

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: