Kommunistik kämpeskige deyin qıtay qazaqtarınıñ burjuaziyalıq önerkäsiptenu belsendi körinis taptı.
kerey.kz
Bwl sügiret 1946-jılı Nan' Kin (南京) qalasındağı bir toqıma fabrikasında tüsirilgen. Sügirettegi kisi Ürimji ualayatınıñ äkimi Qaduan Mamırbekqızı jäne ölkelik koaliciya ükimettiñ törağa orınbasarı Aqmetjan Qasmi.
Kommunistik kämpeskige deyin (1951-1958′ge deyin) qıtay qazaqtarınıñ burjuaziyalıq sipattağı önerkäsiptenu qabileti birşama belsendi körinis taptı. Qazaq SSR-da sociyaistik josparlı şaruaşılıq erte jürgizilgendikten (1922-25) kapitalistik sipattağı narıqqa tikeley öte almadı. Tipti soraqısı elde taptıq küres orın alıp ketti, iri burjuaz küşter tübegeyli kämpeskige wşıradı, mal düniesi taran-tarajığa tap boldı. Al, qıtayda kommunistik josparlı şaruaşılıq formatı 1951′den soñ bastaldı. Sol sebepti 1912-1951 arasında qıtay qazaqtarı kapitalistik sipattağı narıqtıñ dämin birşama tatıp ülgirdi.
1912- jılğı qıtay revolyuciyasınan soñ elde kapitalistik narıq ülgisi jappay ornay bastadı. Osı jıldıñ revolyuciyasınan soñ qıtay qazaqtarı otırıqşı twrmısqa köşip, tıñ igerip, toğan qazıp, jün fabrikası, wn zavodı nemese teri öñdeu cehi qatarlı şağın jäne orta biznes oşaqtarın qwrıa bastadı, söytip bir jağı patşalıq reseydiñ “sauda soğısına” baylanıstı el-elde, jer-jerde burjuaziyalıq narıqqa negizdelgen “önerkäsip töñkerisin” bastap ketti.
Qısqa uaqıttan soñ Altay, Tarbağatay jäne İle ualayaattarındağı qazaqtar birşama jiı ornalasqan audandarda kapitalistik formattağı öndiris, sauda oşaqtarı payda boldı. Qazaq şonjarları eki salada basa dami tüsti. Olar: Malşaruaşılığı; Auılşaruaşılığı;
Malşaruaşılığına baylanıstı teri öñdeu, jün mänerleu cehteri payda boldı. Tipti mal twqımın asıldandıru täjiribesi 1912-jıldan soñ qarqındı jwmıs istedi.
Auılşaruaşılığına baylanıstı tıñ igeru, suarmalı egis alañdarın aşu, wn fabrikasın qwru, şetelden soqa saymandarın aldırıp öndiriske reforma jasau, tb şağın öndiris orındarın aştı.
20- ğasırdıñ 20-30-40 jıldarında bwl öndiris orındarı İle men Tarbağatay ualayatı qazaqtarında birşama äktip (aktiv) jwmıs jasadı. bir jağı jergilikti äkimşilik te müddeli boldı, aymaqtıq önimderdi qarjılay qoldap patşalıq resey men sovet odağınıñ sauda-biznes ıqpalın azaytpaq boldı.
20- ğasırdıñ 40- jıldarınan bastap ölkeniñ sayasi, mädeni ortalığı Ürimji qalasında da qazaqtar zamanaui öndiris oşaqtarın qwrıp, iri käsiporındardıñ käperetibin (kooperativ) alğaşqı qadamda aşa bastadı. Biraq, qazaqtar ölkedegi azamattıq soğısqa belsendi qatısuına baylanıstı, şağın jäne orta önerkäsip birjolata qwldıray bastadı. Bwrın şağın zavod qwrıp, ceh aşqan adamdar jeke bastıñ amandığı men rulı eldiñ tınıştığı üşin köp auğındıqqa wşırap, jer audarıp ketti.
Pikir qaldıru