Жүгіртпелер
 |  |  |  |  | 

Суреттер сөйлейді Тарих Тұлғалар Қазақ шежіресі

Жетісудағы Алаш қозғалысының көрнекті өкілі Ыбырайым Жайнақов

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Feb 3, 2021
Жетісудағы Алаш қозғалысының көрнекті өкілі Ыбырайым (Ибраһим) Жайнақов146036436_1962668283896749_3597363514070360068_n
Бірінші суретте, Ыбырайым Жайнақұлы және зайыбы Гүлсім Дадабаева
145436859_1962668293896748_608201439400528341_nЕкінші сурет, Ыбырайымның зайыбы Гүлсім Дадабаева (әкесі өзбек, шешесі татар)
146452491_1962668333896744_7721869450682464521_nҮшінші сурет, ортада Ыбырайым Жайнақов, Шығыс Түркістан, Құлжа қ. 1930 ж.
Ескерту: тарихи суреттер Альфия Гатиятулинаның жеке архивіне тән. Альфияның ұлы шешесі Мариям Ыбырайымның зайыбы Гүлсім ханымның туған әпкесі.
Ыбырайым Жайнақұлы Жетісудағы белсенді Алаш қайраткерлерімен біруақытта Шығыс Түркістанға өтіп кеткен. Құлжа өлкесіне өткен Жайнақовтар сол жақта совет үкіметі балшабектеріне (большевик) қарсы қарулы ұйымдар ұйымдастырды. 1928′ден кейін басталған кәмпескі кезінде және 1931-33 жылдардағы ашаршылық кезінде қытайға ауған қазақтарды орналастыру қызметтерімен айналысты. 1934 жылдан соң Іле уалаяты қазақ-қырғыз мәдени, ағарту ұйымының жұмыстарымен айналысты. Осыған байланысты Текес және Өртекес аудандарында көп жүрді. 1938 жылдан кейін Шың үкіметі жағынан тұтқындалып Үрімжіде абақтыда жатты. Одан кейінгі өмірі белгісіз. Тарихшы Еркін Рахметолла ағамыздың Жетісу энциклопедиясына сілтеме жасай отырып келтірген еңбегінде әкесі Жайнақовты Үрімжі түрмесінен Семейге алып кеткенін баласы Омарға Ғабди Сайболатұлы айтқан екен.
Деректерге сүйенсек, 1938-1939 жж арасындағы тұтқындау мен тергеу жұмыстарына Қазақстаннан келген НКВД тергеушілері де атсалысқан.
Елдес ОРДА
03.02.2021

Related Articles

  • АХМЕТТАНУШЫ ЖАЗУШЫНЫҢ ЖАҢА КІТАБЫНЫҢ ТҰСАУКЕСЕРІ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Мәдениет жаңалығы Ұлт ұстазы, Алаш көсемдерінің бірі Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 150 жыл Таяуда  Алматыдағы  Ұлттық Академиялық кітапханада  ақын, жазушы Жұмат Әнесұлының «Тарихи хикаяттар» атты кітабының  тұсаукесері өтті. Бұл кітап  қазақ әліпбиі мен грамматикасының, әдебиеттану ғылымдарының негізін қалаған, Алаш көсемдерінің бірі Ахмет БАЙТҰРСЫНҰЛЫНЫҢ  1919-1920- жылдары алғашқы Қырғыз Қазақ автономиялық республикасының құрылуына сіңірген зор қайраткерлік қызметі  баян етілген. Жаңа кітаптың авторы Ұлт ұстазы А.Байтұрсынұлын  үнемі ұлықтауымен оқырмандарға жақсы мәлім. Жұмат ӘНЕСҰЛЫНЫҢ Ахмет Байтұрсынұлының  өмірі мен шығармашылығын, Алаш қозғалысы мен партиясының тарихы баян етілген « Мақтанышы елімнің», Ұлтына ғұмырын арнаған тұлға», «Алаш туын көтергендер атты  тарихи кітаптары Ұлттық кітапхананың  каталогына енген. Жаңа кітаптың тұсаукесеріне  белгілі ақын Аян Нысаналин, белгілі жазушы , «Балбұлақ» журналының

  • Қара теңізде Ресейдің “Мәскеу” крейсері суға батты. Оған не болды?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Марк КРУТОВ “Мәскеу” крейсері Ресейдің Қара теңіздегі әскери флотының флагманы болған. 14 сәуір кешке Ресей қорғаныс министрлігі елдің Қара теңіздегі әскери флотының флагманы – “Мәскеу” крейсері суға батқанын хабарлады. Сарапшылар зымыран қаруы бар крейсерден айырылу Ресей флотына елеулі соққы болып тиетінін айтады. 13 сәуір кешке Украинаның Одесса облыстық әскери әкімшілігінің басшысы, полковник Максим Марченко telegram-каналына Ресейдің Қара теңіз флотының флагманы (жолбасшы кеме) саналатын, зымыранмен жабдықталған “Мәскеу” крейсеріне Украинаның кемеге қарсы екі “Нептун” зымыраны тигенін жазды. Бірнеше сағаттан кейін Ресей қорғаныс министрлігі ТАСС агенттігіне кемеде өрт болғанын растады. Әскери ведомство “Өрт салдарынан “Мәскеу” зымыран крейсерінде оқ-дәрі қоры жарылды. Кемеге едәуір зақым келді. Экипаж толықтай эвакуацияланды” деп мәлімдеп, өрттің шығу себебі анықталып жатқанын айтқан.

  • ИТЕЛ(АТИЛ, ИТЕЛ, ИДЕЛ, ЕДІЛ) ҚАҒАН

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    ИТЕЛ(АТИЛ, ИТЕЛ, ИДЕЛ, ЕДІЛ) ҚАҒАН Ител қаған Көкбөрғ аталған тұста, Көкбөрғ аты Көкбұлақ болып таралған тұста… Еуропаға Абақ таңба көтеріп барған ұлы Абақты атанып, Кейін келе ұрпағы Ақбақты боп есте қалатын. Ақбақтыдан Есен туды да, Есен-Абақты делінген, Есен-Абақты Есенбақты болып Карпаттың иығына көмілген…. Ителдердің жартысы Орал тауда тұрады, Ителдердің жартысы Алтайда ішіп бұлағын… Бірі башқорт ішінде, Бірі қазақтың қоңыр түсінде, Улап-шулап шығады… Қурайдан тартып қоңыр күй, Тарқатып ішіп құмарын… Еділден алақанымен көсіп ішкен кездерін еске ап, Селкілдеп билер “Жорғаға” Қозғалтып абақ тұмарын… Міне, осылай орман елінен тараған сұлу тарих, Ител қағанның аттары дала кілемін тұяғымен сырғытып ағылып… Көкбөрі Мүбарак Қизатұлы

  • ИТЕЛІ – КЕРЕЙ МЕН УАҚТЫҢ ЕҢ ЕСКІ РУЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Өткенде «”В”дыбысының өмірі» атты мақаламызда ителі, молқы атауларының бөрі ұғымымен тығыз қатыстылығы туралы мәнді де,мағыналы әңгіме айтқанбыз. Соны қайыра ұсынамыз. Кок-волк(көк бөрі) атауы уақыт өте келе Көкбұлақ болып айтылып, ителі шежіресінің негізгі атауын тұлғаландырған. Көк бөрі сөзінен шыққан Көкбұлақты көшпенді өмірдегі бөрінің атын тіке атамайтын әдет бойынша, Көкбұлақтың тұқымдарын “ит елі” атап кеткен. Енді осы Ақмерген(Күйік), Ақбақты, Ақмалай(Тыныбек) деп танылған үш ителінің атасы болған Көкбұлақтың Ахметәлі, Ақберді деген екі ұлының ішінде, Ахметәліден үшеуі тарайды. Көкбұлақтың келесі бір ұлы болған Ақберді атауына келсек, Ах-бөрт(Ақбөрі) деген сөздің кеңітіп айтылуынан келіп шыққан. Қазақтың Алаша руы Ақберлі, Тоқберлі деген екі үлкен тармаққа бөлінеді. Яғни, ақ бөрілі, тоқ бөрілі деген мағыналарда. Осы Тоқбөрліден Бөріше тұқымы

  • БӨРІНІҢ АТЫН АЛҒАН ИТЕЛІ МЕН МОЛҚЫ

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    («”В”дыбысының өмірі» мақаласынан үзінді) Ворг(ворк). Бұл кәдімгі көк түсті және осыған байланысты бөріні білдірді. Бөрі деген сөздің өзі көк түсті ұғындырады. Ворг(ворк) сөзі В дыбысының “ұб, об, аб, ба, бо, бұ, ұ, у” болып түрленуіне сай, бурғ, ворғ, буры, влуе, бөрі, бөрік, волк сөздерін тудырды. Волк – өлекшін. Влуе(бөре, бөле) – ағылшын тіліне көк түсті білдіретін атау ретінде ғұндар жағынан енді. Волф(бөріп) сөзі оларда бөріні білдіреді. Бурыл түс те көк түсті негіз етеді. Қазақта “бөріктіріп қырады” деген сөз бар. Бұл біріктіріп қырады деген мағынаны береді. Қазақтың бірігу деген сөзінің әубаста туылуына да бөрілердің азығын ұстаудағы ұйымшаң әрекеті әсер еткен. Волк(бөрғ) – Шығыс Еуропа жерінде бөріні білдірді. Волк сөзі болғ, болқы

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: