|  | 

Әдеби әлем

Нұрлы жол

Sagat Zahanqizi

 

Нұрлы жол

Сөзі мен әнін жазған Сағат Заханқызы

Желбіреген көк туы күн астында

Еркін самғап қыраны шың басында

Айқындап болашақтың нұрлы жолын

Елбасы жол тартады нұрлы асуға

Қайырмасы

Жайқалған атырабы

Есілдің шалқып әні

Ақорда жарқырайды

Паш етіп ел еңсесін бар әлемге

Нұрлы жол шақырады

Қосылғанда елге ел құт келеді

Егемендік елітеді ескен желі

Алтайдың аржағынан бастау алған

Төгіліп төрт бұрыштан көш еледі

Қайырмасы

……………………………………………………………………….

Қайыңды арал

Сөзі мен әнін жазған  Сағат Заханқызы

 

Ойға оралды махаббаттың көктемі

Нәзік сезім әз жүрекке төккен нұр

Арасынан арман қуған жастардың

Жарқыраған асыл бейнең тек сенің

Қайырмасы

Қайыңды арал,

Қайыңды арал,

Хобда өзеннің жағасы

Жасыл кілем ақ қайыңдар арасы

Су бетіне түсіп тұрды бейнеміз

Қос жүректің лүпілімен таласып

Алыс кеттік арман жүгін арқалап,

Алға ұмтылдық бізге оралды барша бақ,

Сағындырды ерке күндер естегі,

Сырласатын ақ қайыңды аралап.

Қайырмасы

 

 

СағатЗаханқызының өмірбаяны

- 1948 жылы Монголияның Баян-өлгий аймағында дүниеге келген.

-1966 жылы сол жерде 10 жылдық орта мектепті тәмәмдаған

-1971 жылы Москва қаласындағы Г.В. Плеханов атындағы Халық шаруашылық Академиясын бітірген

-мамандығы-экономист

-1971-1991 жылдар арасында Монголияның Жоспарлау комитетінде кейіннен одан бөлініп шыққан Мемлекеттік Баға Комитетінде Экономист, бас маман  ретінде қызмет атқарды.Мұнда, таукен, құрылыс, ағаш өңдеу,ауыр өндіріс, энергия-жылу салаларының бағасын белгілеу мәселесін жауаптанып, атқарды.Жәнеде Негізгі құрал жабдықтардың бағасын қайта есептеп бір жүйеге келтіру жұмысына қатысты.

Баға өзгерісінің барлық салаларға тигізетін әсерін анықтау мақсатамен Баға комитетінде жасалатын Сала аралық баластың (межотраслевой баланс) біріккен есебі, Үкіметтік бюджеттің кіріс шығысының өзгерістерін бақылайтын біріккен есепті басқарды.

-1990 жылы Монголияның  экономикасын бұынғы жоспарлау системасынан нарықтық жолға түсіру үшін халық шаруашылығының барлық саласында  жасалған баға жүиесін ырықтандыру мәселесінің біріккен есебін және өзімнің тікелей жауаптанған саламның есебін басқарды.

Мемлекеттік баға комитетінде атқарылған осы жұмыстың нәтижесінде 1991 жылы қаңтар айында Монголияның Экономикалық бағытын  түбегейлі нарыққа  бұрған нөмірі 20-шы Үкімет қаулысы шықты.

Қоғам экономикасы нарыққа ыңғайлынғанда көптеген өндіріс кәсіпорындардың жұмысы тоқтап Монголияда жұмыссыздар саны көбейіп елде дағдарыс басталды.

Осы кезде  тілі, ділі бір тарихи отаны Қазақстанға  барып жұмыс көзін тауып, жұмыс істегісі келген ағайындардың тілегін Монголияның Үкімет басына жеткізу мақсатымен,Премьер-министр Дашийн Бямбасүрэннің қабылдауында екі рет болдым.

1990 жылы 23 науыз күні ҚазССР ына Алма-Атаға келіп,Шетелдегі қазақтармен мәдени байланыс жасайтын “ Қазақстан” қоғамында болып, қоғам төрағасы Шәңгерей Жәнібековтың қабылдауында болып,-Монголия қазақтары атамекенге келіп еңбек еткісі келетінін түсіндіріп, келсек  бізді қабылдай аласыздарма,- деген мәселені бірінші болып қойдым.

Қазақстан қоғамының жол көрсетуімен,1990 жылы 27 желтоқсанда Кербұлақ ауданы Әкімшілігімен, Монголиядан малшылар әкелу туралы Еңбек келісім шартын жасадым.

-1991 жылы аталған Келісім шарт бойынша  Монголиядан 96 адамды Қазақстанға бастап келдім.Осы жолда Талдықорған обылысының барлық шаруашылықтарын басқарған Ауданадақ Ауылшаруашылық басқармалырының басшыларымен Еңбек келісім- шартын жасадық.

Жасалған келісім шарттардың негізінде 1991 жылы Қазақ елі Тәуелсіздігін алғанға дейінМонголияның астанасы Улан-Батор және оның маңындағы елді мекендерден 11800 адам өз қаражатымен көшіп келді.

1991 жылы 16-шы желтоқсанда Қазақ елі Тәуелсіздігін алғаннан кейін, 31-ші желтоқсан күні Қазақстанның Бірінші Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев  халықты  жаңа жыл мерекесімен құттықтап сөйлеген сөзінде:       ’’ …Алыстағы  ағайындар өздерінің тарихи отаны Қазақстанға келеміз десе есігіміз ашық …‘’, деп ізгі ниетін білдірді.

1992 жылдан бастап Қазақстан өкіметі көш мәселесін өз қолына алды.

1991-1997 жылдары Монголияның Еңбек министрлігінің Қазақстандағы Көші-қон жауаптанғантұрақты Өкілі қызметін атқарды.

-1997 жылдан бастап жеке кәсіпкерлікпен айналысты. Кіші кәсіп орыны «отау ЛТД» үкіметке салық төлеу жағынан 2011 жылы қатарластарының алдыңғы сатысынан көрініп «Данқ» орденімен марапатталды.

-Тәуелсіздіктің 25 жылдығына орай туыстарның қаржысы мен күш қуатын біріктіріп Бірлік Строй деген кәсіп орын құруға мұрындық болды.

- Алматы қаласы Науырызбай ауданының Ардагерлер кеңесінің белсенді мүшесі.

Монголия қазақтары ішінен ең алғаш шетелде(Москваның Халық шаруашылық академиясында) экономика мамандығы бойынша білім алып,монголияның мемелекеттік жоғарғы мекемесі- Жоспарлау комитетіне жұмысқа оркаласқан алғашқы қазақ.

Жоспарлау комитетінің баға саясаты жөніндегі жұмыстарын нәтижелі істегені үшін 1971-1990 жылдары 16  рет  мақтау және құттықтау грамоталарымен  марапатталды.

1985 жылы системаның Еңбегі сіңген қызметкері атағын берді.

1991 жылы нарықтық экономикаға баға жүйесін ырықтандыру жұмысын нәтижелі атқарғаны үшін мемелекеттік жағарғы марапатқа аты ұсынылған.

Баян-өлгий аймағының құрылғанының 70 жылдыққа арналған медалімен және  Бұлғын сұмынының 70 жылдық медалі мен марапатталды.

 

Қазақстан жағынан;

-ҚР мәдениет және ақпарат министрінің Құрмет громатасы,2007 ж.

-Алматы қаласы Әкімінің Құрмет громатасы 2000 ж.

-Халықаралық Бейбітшілік әлемі қазақ творчестволық бірлестігінің Абылайханның  300 жылдығына арналған  Алтын медалі,2012 ж.

-Халықаралық жазушылар одағының мүшесі.

-Ұлы көш туралы  «Ұрпақтар тоғысы» деген деректі кітабім 2001 жылы Елорда баспасынан жарық көрді.

-«Толғайды жүрек» деген кітап және көптеген мақалалардың авторы.

-2015 жылы «Ұлы көш: аңыз бен ақиқат» деген кітабым жарық көрді.

kerey.kz

Related Articles

  • АЛАШ ЗИЯЛЫЛАРЫНЫҢ ҮРІМШІДЕН ҚАЙТЫП КЕЛЕ ЖАТҚАНДА

    Болған оқиға ізімен Болған оқиғаның ізімеН…   Алаш жұртының бір емес, бірнеше съезі өтіп, Әлиханның Колчактан беті қайтып, “Енді қайтып тәуелсіз ел боламыз” деп жүрген кез еді. Семй Алаш қайраткерлерінің ордасы еді. Семейде жүрген Ахмет Байтұрсынов бастаған бір топ алашордашылар Қытай шекарасындағы Үрімші қаласына барып, ондағы қазақ жұртының хал жағдайын біліп қайтуға жолға шыққөан. Ол кезде Үрімшінің көбі қазақ еді Үйлері негізінен саздан құйылған. Орта Азияның көп қалаларын еске салғандай. Біраз үлкен кісілер мен жастар Ахаңның төте әліпбиімен кітап газет оқиды. екен. Ахаңды бұрын көрген адамдар да кездесті. Дегенмен, Ахаң Үрімші қазақтарының тәелсіз автономия құру туралы ойлары да жоқтығын байқаған. Соныменг, Үрімші қазағының және Қытайға жақын басқа ұлттардың басты тұрмысы

  • БІР АУЫЛДАҒЫ  ЕКЕУДІҢ ТАҒДЫРЫ

      Жұмат  ӘНЕСҰЛЫ   ( Махаббат туралы әңгіме) “МЕН СЕНЕН БАСҚАНЫ ӨЛГЕНШЕ  КӨРМЕЙМІН ДЕП СЕРТ БЕРІП ЕДІМ ӨЗІМЕ” “ДЕДІ БУЫНЫП ӨЛЕЙІН ДЕП ЖАТҚАН МАЙСА ДЕГЕН ҚЫЗ.. Бұл БАЙТӨБЕ деп аталатын ауыл. БҰРЫН ҮЛКЕН ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫ БОЛҒАН.ОҚУ АЯҚТАЛЫП, МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕР МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ АЛМА БАҒЫНДА МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕРДІҢ ТОЙЫ МЕН  СЫНЫПТАС ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ТОЙЫ БІРГЕ ӨТЕІЗІЛЕТІН БОЛҒАН. ЖАРАСТЫҢ ƏКЕСІ ФЕРМЕР, АЗДАП ЕГІСТІГІ БАР. Ал Жараспен біргн оқыған Əміренің əкесі əкімшілікте қызмет жасайды, əрі жеміс өсіреді. БҰЛ ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ҮЙЛЕНУ ТОЙЫ БАСТАЛАЙЫН ДЕП ЖАТҚАНДА БОЛҒАН ТРАГЕДИЯ. ЖАРАС ПЕН МАЙСА МЕКТЕП БІТІРІП,, ӨЗ СЫНЫПТАСТАРЫМЕН МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ ҮЛКЕН БАҚТА ҮЙЛЕНУ ТОЙЛАРЫН МЕКТЕП БІТІРУ ТОЙЫМЕН ЖАЛ,ҒАСТЫРМАҚШЫ ЕДІ. МЕКТЕПТІҢ БАҒЫ АЛҚЫЗЫЛ ГҮЛМЕН ЖАЙНАП ТҰР. оҒАН ТҮРЛІ ТҮСТІ ЛАМПАЛАР ҚОСЫЛҒАН. сЫРТЫНАН

  • МӘҢГІ ҚАЗАҚ(ертегі фэнтези) 

    ҚАЗАҚТАРҒА ЖАСАлып жатқан  ҚИЯНАТ КӨП БОЛҒАСЫН, « Мәңгі қазақ» атты әңгіме жазсам деп жүретін едім. Осыдан бір күн бұрын сол әңгіменің сюжетіне келетін түс көржім. Кешеден бері жазуға кіріссем бе деп жүр едім, сәті бұгін түскен сияқты. ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ Өте ертеде емес, бүгінде емес, ғылым докторлары Санжар мен Балжан институтта қызмет ететін.Өздерінің лауазымдарына қарай қарапайым екі қатарлы жақсы салынған коттеджде тұрды.Интеллигент адамдар өмірдің қиындықтарына көп мін бере қоймайды ғой, Өмірлері мәнді, жайлы өтіп жатты. Жақсылықта көп күттірген жоқ, Санжар мен Балжан ұлды болып, коттеджде шағын той өтті. Неге екенін қайдам, әке шешелері ақылдасып, ұлдарыныі есімін Аңсар деп атаған. Аңсар ертедегідей тез де өскен жоқ, кеш те өскен жоқ. Тәрбиелі жігіт болып

  • СУ ІШКЕНДЕ ҚҰДЫҚ ҚАЗЫУШЫНЫ ҰМЫТПА

    (23 – әңгіме) БАЙАХМЕТ ЖҰМАБАЙҰЛЫ — Біздің заманда сендерше киімнен-киім таңдайтын жағдай қайда, жамап-жасқап, тон, шалбар кисек те жететін. Сөйтіп жүріп аянбай еңбек еттік. Бүгінгі күн басатын жолды ол кезде айлап жүрдік, тіпті бүгінгідей дүниенің төрт бұрышынан хабар тауып отыратын жағдай қайда? — деген қария немересінің жұмыстың қырын білмей, тік қасық болып өсіп келе жатқанына наразы бейнесін аңғартып, өз өмір кешірмесінен кеңестер қозғаған. Немересі: — Ата, сол дәуірде туған өздеріңіздің сорлы болған тәлейлеріңізден көрмейсіз бе? Оларыңызды бізге айтпаңыз, —демей ме. Ашудан жарыларман болған қария: — Е, ондай болғанда «Ұрпақ үшін бақыт-байлық жаратсам» деп тер төгіп, жан қиып, азып-тозған ата-бабаларың сендерге айыпты болғаны ғой. «Теңдік үшін» деп әкем оққа ұшты. Ал

  • Мұхтар Мағауин: ОРАЛХАНДЫ ДА, ҚҰДАЙЫҢДЫ ДА ҰМЫТҚАН ЕКЕНСІҢ…

    яғни, Д.Исабековты тәубаға түсіру рәсімі Республика президентінің қолынан биік марапат алып, желі көтеріліп тұрған Д.Исабеков, мына біз сияқты пендесіне көңіл бөліп, «Мұхтар Мағауиннің бүкіл позициясы маған ұнамайды» деген түйінді тақырыппен сұхбат беріпті – Nege.kz, 10.ХІ.2022. Бір заманда таныған, білген, енді көзден таса, көңілден өшкен жазарманның, тәрізі, қырық-елу жыл бойы іште булыққан жүрекжарды толғамы. Жарыққа шыққан кезде біз тарихи-танымдық «Алтын Орда» кітабын дендеп, қажетті тынысқа Эрнест Хемингуэйдің ескі жұрты – жылы теңізге бет түзеген едік. Енді міне, екі аптадан асқанда қайрылып соғуға мүмкіндік таптық. Артықша қажеттіліктен емес, әлдебір әуесқой ағайындар дүдәмалда қалмасын деп. Алдымен, айқайлы сұхбатты оқымаған бүгінгі жұртшылық үшін, ең бастысы – Д.Исабеков бауырымыздың мүбәрак есімін кейінгі заманға ұмыттырмай жеткеру

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: