Bügingi reseydiñ köne Rus'qa eş qatısı joq!
Bügingi Reseydiñ köne Rus'qa qatısı şamalı. Rus' degenimiz – Ukraina. Onıñ altın besigi de sol jaqta, Kievte jatır. Al, qazirgi orıstardı bayağıdan beri «moskovitter» dep atap kelgen. 1277 jılı Meñli-Temirdiñ bwyrığı boyınşa qwrılğan Mäskeu patşalığı Altın ordanıñ bir wlısı ğana bolatın. Sebebi, Kiev rusınıñ kezindegi jılnamalarğa köz jibersek, onda Mäskeu turalı birde-bir mälimet joq. Biraq, Mäskeu patşaları keyin memleket qwru üşin küşti negiz boluı kerektigin tüsinip, Rus' degen ataudı özderine menşiktep aldı. Mümkin, Altın Ordamen baylanısın birjola üzip, özderin bwrınnan kele jatqan mıqtı memleket etip körsetkisi kelgen bolar?! Öytkeni, 1600 jılğa deyin orıs memleketindegi tarihi twlğalardıñ tügelge derligi Wlı Daladan kelgender edi. Aqsüyekteriniñ alpıs payızı ordalıqtar bolatın. Sondıqtan Ivan Groznıydıñ (Ol da ordalıqtıñ twqımı) twsınan beri eldiñ ötken şejiresi qattı bwrmalanıp, reseydiñ tıñ tarihın jazu bastaldı. Ukrainağa qırğiday tiip jatqan bir sebebi de osında jatır. Sävet ükimeti kezinen beri «Nağız Rus' degenimiz-Moskoviya» degen osı twjırımdamanı orıstardıñ sanasına qwyuda. Tipti, derjavanıñ tarihşıları «Mäskeu rus'i» degen jaña tüsinik te engizdi. Mäskeu patşalığınıñ ömir boyı ordalıqtarğa alım-salıq tölep kelgen qwlaq kesti bodanı bolğanın tüsingen Aleksey Tolstoydiñ özi bılay dep jazğan edi:
«I vot, naglotavşis' tatarşinı vslast', vı Rus'yu ee nazovete!». «Moskovskaya Rus'» — eto izvraşenie. Ne «Moskovskaya Rus'», a «Moskovskaya orda» kak çast' bol'şoy Ordı — vot takoe opredelenie bılo bı istoriçeski toçnım. Zolotaya Orda — kolıbel' Rossii. Mı nastol'ko zaplutali v svoey ordınskoy istorii, çto nesposobnı uznat' v Ukraine RUS'. Mı — ORDA. Imenno v takoy optike raskrıvaetsya podlinnıy, glubinnıy smısl nıneşnego protivostoyaniya Ukrainı i Rossii. Eto protivostoyanie RUSI i ORDI, naglo sçitayuşey sebya «Rus'yu»…
Jolımbet Mäkiş
Pikir qaldıru