|  |  |  |  |  | 

Zuqa batır 150 jıl Zuqa batır 150 jıl Twlğalar Qazaq handığına 550 jıl Ädebi älem

Bwlttan biik bayrağı!

Askerhan Aqtay

Bwlttan biik bayrağı!

                             Zuqa batr Zuqa batırdıñ 150 jıldığına

Tolğau

 

Alla dep, sözin bastağan

Aldına jayıp Qwrandı.

Egesken jauğa şapqanda,

Er Bwqarbay wranı!

Jelge bilep qwrağı,

Jemeney, Zaysan twrağı.

 

Keşe de ötken er Zuqa,

Altı alaştıñ aybarı,

Su basınıñ twnığı

Süt betinde qaymağı.

Qırannıñ boyı qıstauı,

Jemeney bası jaylauı.

…Burıl şıñnıñ basında,

Bwlttan biik bayrağı!

 

Alla dep sözin bastağan,

Arqa twtar kösemim.

Alaş aman bolsın dep,

Arqañdı jelge tösediñ.

Otanğa jılu bolsın dep

Oşaqtıñ otın kösediñ.

 

…El üşin ötken erlerdiñ

Este qalar dañqı şın.

Sañlaq tuğan erlerdiñ,

Sarqıtısıñ, artısıñ!

Qolıña qaru alğanıñ

Qara orman halqı üşin,

Tolarsaqtan su keştiñ

Din men dästür, salt üşin.

Bizde jürmiz er baba,

Sen jasağan erliktiñ

Jasay da almay jartısın!

 

Kün astında kümis şıñ,

Dulığası sekildi.

Kümbir-kümbir kümbezder

Qwbılası sekildi.

Jüzindegi meyirimi

Şwğılası sekildi.

Elim degen erlerdiñ

Twrğılası sekildi.

 

Qwbılağa bet tüzep,

Qwdayğa jasap qwlşılıq.

Şarapattı bolsın dep

Şäkirt erttiñ qwlşınıp.

Dinniñ boldı diñgegi

Öziñ ekken mıñ şıbıq.

Azan dauıs estilse,

Altay jaqtan ay tuıp,

Küngey betten kün şığıp.

 

Haq jolına qızmet qıp,

Nwrğa bölep jan-jağın.

Sırına tereñ boylağan,

Älifpenen hamzanıñ.

Kagbağa täu ettiñ,

Mekkeniñ tatıp zämzamın.

 

Top aldında söylese

Torı jorğaday taypalğan.

Toltırıp aqqan arnasın

Tolqın suday şayqalğan

Köp aldına şıqqanda

Kösemdigi bayqalğan.

Eki talay künderde

Erdiñ kegin qaytarğan.

Töre aldında taysalmay

Aqiqattı ayta alğan.

Japırağı salalı

Nar tereksiñ jayqalğan.

 

Keşe de ötken er Zuqa

Qarlı Altayday şıñ edi.

Kün joq bolsa Ay edi

Ay batqanda kün edi.

Jauğa şapsa qaharlı

Jauar bwlttay tünerdi.

Elin jatqa bermegen,

Qazaqtıñ edi tiregi.

Köp işinde bir edi.

Topqa salsa mıñ edi.

 

Jüzine ümit wyalap,

Kimde kim körse qiyanat.

İzdep ädil Zuqanı,

Tabatın medet, tiyanaq.

 

Qalba tauın qaptaldap,

Qayqaya ösken samırsın.

Qara nöpir jau kelse.

Qarsı soqqan dauılsıñ.

Bar qazaqqa bauırsıñ.

Sarı altınnan auırsıñ.

Qanatında qırannıñ

Qayqı taldı qauırsın.

Oñ jağıñda- Qara Ertis,

Sol jağıñda – Sauır şıñ.

 

…Köp jılqınıñ işinde

Köz tartpay ma, alası…

Alaşta ötken Er Zuqa,

Dara tuğan danası.

Noqta ağası Kereydiñ

Iteli ata balası! .

Kemel tuğan kemeñger,

Azamattıñ sarası.

Bir arnada toğısqan,

Iman, erlik salası.

 

Keşegi ötken er Zuqa

Qolına alğan aldaspan,

Ata jaumen ayqasqan,

Auzına dän salmastan.

Jebeden de jüyrik eñ,

Ötkir de edi almastan.

Azattıq üşin küresiñ

Aylardan ayğa jalğasqan.

 

Beren mıltıq asınıp

Bekingen jaumen beldesip.

Qaraşada qar keşip,

Sümbilede sel keşip.

Serikteri qasında,

Semserin qatar sermesip.

Tekti de tuğan batırdı,

Terbetip jatır jer besik.

Jezbwydasın süyretip,

Jelbegeyli jel köşip….

*****

Köldeneñdep kettiñ be,

Kökpektini köbelep.

Jele jortıp öttiñ be,

Jemeneydi jebelep.

Aldı mwnar dünie

Zuqadan ötti -au, ne kerek?…

 

Zuqanıñ basın alğan kün,

Armanda qazaq qalğan kün.

Ürkerdiñ jüzgen säulesi,

Üliñgir köl sualdı.

Qalbatau betin qaptağan

Qarağay bası quardı.

Kegiñdi seniñ alam dep,

Jauıña oynaq salam dep,

Erjürek Alaş balası

Twlpar minip tu aldı,

Qas dwşpannan kek alıp,

Qılış qanğa suardı.

Azattıqtıñ tañı atıp,

Alaşım qayta quandı.

 

Oğılan tuğan erler-ay,

Zuqamen bolğan maydandas.

Keruen köşi sekildi

Ketken künder aynalmas.

Qırannıñ suı sor bolar,

Közinen tamsa qayran jas.

******

Tört jaqqa oşaq qazdırıp,

Töbel dönen soydırıp,

Töñiregin körkemdep,

Töbege müsin qoydırıp.

Jüz elu jıldıq dañqıñdı,

Jüzi jarqın wrpağıñ

Jatır mine mine toy qılıp.

 

Tereñnen tergen marjanday

Tolğadım Sizge tekti jır.

Täuelsizdik tañı atıp,

Tündigimnen tökti nwr.

Altın swñqar azattıq

Alaşqa qayta qonğalı

Jiırma bes ğasırday,

Jiırma bes ötti jıl.

 

Täuelsiz qazaq elimniñ

Törde tasıp ırısı.

Alaqanda altını

Uısında kümisi.

Atırau, Altay boyında

Erkin esken tınısı.

 

Erlik penen jigerge

Parasatıñ sıyıp twr.

Ruhıñ asqaq biik twr.

Rabbım özi jar bolıp

Rahım nwrın qwyıp twr.

Altı Alaştıñ abıroyın

Allam öziñ, biik qıl!

KEREY.KZ

Related Articles

  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

  • Zelenskiydiñ “jalğız seneri äri oñ qolı”. Andrey Ermak kim?

    Zelenskiydiñ “jalğız seneri äri oñ qolı”. Andrey Ermak kim?

    Rey FERLONG Andrey Ermak (sol jaqta) pen Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy (oñ jaqta). 2019 jıl. Andrey Ermak wşaqtan tüse sala öziniñ bastığın qwşaqtadı. 2019 jılı qırküyekte prezident Zelenskiymen jılı jüzdesu jañadan bastalıp kele jatqan sayasi seriktestiktiñ bası edi. Bwl – Ermaktıñ Resey türmesinde otırğan 35 ukrainalıqtı Mäskeuden alıp kelgen säti. Al 2020 jılı Ermak Zelenskiy äkimşiliginiñ basşısı boldı. Biraq Ukrainadağı jemqorlıq şuınan keyin onıñ qızmetine jwrttıñ nazarı audı. Sebebi Ermak Ukraina energetikalıq infraqwrılımına bölingen qarjı jımqırılğan korrupciya shemasında negizgi rölde bolğan degen aqparat tarağan. Biraq tergeuşiler bwl jayttıñ jay-japsarın tolıq aşqan joq. Ermaktıñ özi Azattıqtıñ Ukraina qızmetiniñ resmi saualdarına jauap bergen joq. Sonımen Zelenskiydiñ keñsesin basqarıp otırğan Ermak kim? TELEVIDENIEDEN

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • Milliarder Bill Geyts bar baylığın Afrika elderine audarmaq

    Milliarder Bill Geyts bar baylığın Afrika elderine audarmaq

    Microsoft kompaniyasınıñ negizin qalauşı jäne älemdegi eñ bay adamdardıñ biri sanalatın Bill Geyts öziniñ baylığın qayda jwmsaytının resmi mälimdedi. Käsipker Afrika elderindegi densaulıq saqtau, bilim beru jäne kedeylikpen küres salalarına şamamen 200 milliard dollar investiciya saludı josparlap otır. «Juırda men öz baylığımdı 20 jıldıñ işinde tolıqtay taratu jöninde şeşim qabıldadım. Qarajattıñ basım böligi osı jerde, Afrikada, türli mäselelerdi şeşuge kömektesuge bağıttaladı», – dedi Bill Geyts öziniñ qorımen birlesken baspasöz mäslihatında. Bastı basımdıqtar: – infekciyalıq aurularmen küres (sonıñ işinde bezgek, tuberkulez, VIÇ); – ana men bala densaulığın jaqsartu; – auıldıq audandardağı bilim beru sapasın arttıru; – taza auızsu men sanitariya infraqwrılımın damıtu; Bill Geyts: «Bwl – qayırımdılıq emes, bwl – investiciya.

  • ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    El auzında qazaq oqımıstıları ayttı degen sözder az emes. Belgili ğalım, etnograf A. Seydimbek qwrastırğan tarihi twlğa, asqan oqımıstı Şoqan babamızdıñ tapqır sözderin nazarlarıñızğa wsınamız. * * * Ombığa oquğa jürer aldında bala Şoqan äkesiniñ el işi mäselesin şeşudegi keybir öktem, ojar qılıqtarına köñili tolmay, «oquğa barmaymın» dep qiğılıq salsa kerek. Tipten könbey bara jatqan balasın qatal Şıñğıs järdemşi jigitterine baylatıp almaqqa ıñğaylanıp: «Şıqpasa köterip äkeliñder, arbağa tañıp alamız!» − deydi. Sonda därmeni tausılğan Şoqan äkesine: «Baylatpa! Abılay twqımınan baylanğandar men aydalğandar jeterlik bolğan!» − dep til qatadı. Bala da bolsa aqiqat sözdi aytıp twrğan balasınan tosılğan äke dereu Şoqandı bosattırıp jiberedi. * * * Peterburgte Sırtqı İster ministrliginiñ bir

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: