Ör Altaydıñ törindegi Patşalar jazığında elimizde balaması joq aşıq aspan astındağı mwrajay aşıldı. Endi Berel qorğandarına keluşi etnoturister 8,5 metr tereñdikke tüsip, qwndı arheologiyalıq qazbalardı jaqınnan köre aladı.

Bwdan bwrın Şığıs öñirinde arheologiya salasındağı ğılımi-zertteu jwmıstarın damıtudıñ aymaqtıq josparı ayasında Berel qorğandarına da qazba jwmıstarı jürgizilip jatqanın habarlağanbız. Ğalımdar jaz boyı Berelde b.z.d IV ğasırğa jatatın adam süyegi men qwrbandıqqa şalınğan jeti jılqınıñ qañqaları bar №2 qorğandı qazğan bolatın. Tabılğan jılqılardıñ barlığı da skiftik januarlar naqışımen, atap aytqanda ejelgi köşpendiler mädenietinde sirek kezdesetin qoraz beynesinde bezendirilgen. Sonımen qatar qorğannan qış qwmıralar şıqtı.

Juırda Katonqarağay audanındağı jwmıs saparı ayasında qazba jwmıstarımen tanısqan oblıs äkimi Danial Ahmetovtiñ tapsırmasımen qwndı jädigerlerdi keluşilerdiñ köruine mümkindik jasau üşin qorğannıñ üstinen bir jarım aydıñ işinde şınılı şatır twrğızıldı. Qattı şınıdan jasalğan jabıq keşen aumağı – 90 şarşı metr, al biiktigi jädigerler jatqan tereñdikten bastap 8,5 metrdi qwraydı.

– Aşıq aspan astındağı mwrajay – mañızdı mädeni qwbılıs. Bwl şaranıñ Täuelsizdik toyınıñ 25 jıldığımen twspa-tws kelui barşamızdı quantadı. YAğni, biz aytulı memlekettik mereytoyğa zor wlttıq qwndılıqtarımızdı ala keldik. Osı orayda Zeynolla Samaşev bastağan arheologtar qauımına ülken alğıs bildiremin, – dedi nısannıñ twsaukeser saltanatına qatısqan oblıs äkiminiñ orınbasarı Jaqsılıq Omar.

Ayta ketu kerek, Bereldegi biregey keşenmen şeteldik ğalımdar da tanıstı. Arnayı şaqırılğan märtebeli meymandardıñ biri, Reseydiñ Sankt-Peterburg qalasınıñ mädeniet institutınıñ professorı Nikolay Bokovenko osı ispetti zertteuler Tuva men Hakasiya jerinde jürgizilip jatqanın jetkizdi. Şeteldik ğalımdar qısqa merzimde mwnday mwrajaydı aşudıñ mümkin bola bermeytinin, Şığıs öñirinde arheologiyalıq tabıstarğa ülken köñil bölinetini quantatının atap ötti.

10 qırküyek küni Öskemen qalasında Şığıs Qazaqstan oblısı aumağında jürgizilip jatqan arheologiyalıq zertteu jwmıstarınıñ nätijesine arnalğan «Altay – türki äleminiñ altın besigi» attı halıqaralıq ğılımi-täjiribelik konferenciya ötti. Onıñ jwmısına Franciya, Oñtüstik Koreya, Resey jäne Moñğoliya memleketteriniñ diplomattıq korpustarınıñ ökilderi, Qazaqstan, Türkiya, Resey, Wlıbritaniya, Vengriya, Germaniya, Pol'şa, Qıtay elderiniñ üzdik arheologtarı men türkitanuşıları qatıstı.

Duman ANAŞ,

Şığıs Qazaqstan oblısı.

egemen.kz