|  |  | 

كوز قاراس ساياسات

ۇكىمەت وزگەرىپ ەدى رۋشىلدىق كۇشەيدى. نەگە؟ 

كەزىندە ەل اراسىندا ءماسىموۆ ۇكىمەتىنىڭ قابىلەتسىزدىگىنەن گورى ونىڭ، ەكس-پەرمەردىڭ ەتنيكالىق تەگى كوپ ءسوز بولاتىن. «پرەمەرلىك تاقتا تەك قازاق وتىرۋى كەرەك» دەگەن زاڭ بار سەكىلدى تالاي جاننىڭ بۇرا تارتىپ، داستارحان باسىنداعى اڭگىمەنى ۇلكەن ساياسات ساحناسىندا ايتقانىن دا كوزىمىز كوردى. 2012 جىلدىڭ كىركۇيەگىندە بۇل قىزمەت سەرىك احمەتوۆكە بۇيىرا قالدى. سول-اق ەكەن، كەشە عانا باعا جەتپەس لاۋازىم سانالعان پرەمەرلىكتەن ءمان كەتتى. ەشكىم ەلەپ-ەسكەرمەيتىن قاراپايىم قىزمەت ساناتىنا قوسىلىپ، احمەتوۆ اتقارۋشى بيلىكتىڭ باسىندا بار ەكەندىگىن ارەدىك كورسەتىپ قانا ءجۇردى. امال نە، بۇل پرەمەرىمىز 2014 جىلى تەمىر توردىڭ ار جاعىنان ءبىر-اق شىعىپ، كارىم ءماسىموۆ ەسكى كرەسلوسىنا قايتا قونجيدى. سول-اق ەكەن، باياعى اڭگىمە تاعى باستالدى.

شىنىن ايتايىق، ءماسىموۆ ۇكىمەتى كوپ قاتەلىكتەر جىبەردى. ەل ەكونوميكاسىن قايراڭنان الىپ شىعا المادى. رەفورمالارى ساتسىزدىكتەرگە ۇشىراي بەردى. جەر ماسەلەسىن تىم كۇردەلەندىرىپ جىبەردى. ۇلتتىق قورداعى اقشا سارقىلىپ، سىرتقى قارىز كۇن ساناپ ءوسىپ جاتتى. ال، ءبىزدىڭ ەكس-پرەمەرىمىز بولسا، حالىققا جاعۋ ءۇشىن ەل ارالاپ كەتتى. ءوزىنىڭ قىزمەتىنە جارناما جاساماق بولىپ تالاي مارتە تالپىنىپ كورىپ ەدى، ونىسى قوعامنىڭ ءاجۋاسىنا اينالىپ شىعا كەلەتىن بولدى. امالى تاۋسىلعان ءماسىموۆ مينيسترلەردى قاسىنا ەرتىپ الىپ، كوشەگە شىعىپ جۇگىرەتىندى شىعاردى. «قۋعان جەتپەيدى، بۇيىرعان كەتپەيدى» دەيدى قازاق. اياق استىنان ەكى ءتۇرلى شۇلىق كيىپ «قۋىپ» جۇرگەن ەكس-پرەمەرىمىز ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولىپ تاعايىندالدى دا، ۇكىمەت باسىنا بۇرىڭعى-سوڭعى قىزمەتىندە ىسكەرلىگىمەن كوزگە تۇسكەن ازاماتتار كەلدى.

ۇقك-ءنىڭ تىزگىنى ماسىموۆكە بۇيىردى دەلىك. ال، ەلدىڭ كوز قۇرتىنا اينالعان ۇكىمەت «باسىلىق» مىندەت باقىتجان ساعىنتاەۆقا جۇكتەلىپ، جەر كوميسسياسىندا ەلدىڭ ءسوزىن سويلەي بىلگەن ىسكەر ازاماتتىڭ ەكى جاعىنا يمانعالي تاسماعانبەتوۆ پەن اسقار مىرزاحمەتوۆ سەكىلدى اۋىر سالماقتاعى جايساڭدار جايعاستى.

مىنە، تاپ وسى كەزدە بەلگىسىز ءبىر كۇشتەر رۋارالىق ارازدىقتى تۋعىزاتىن اڭگىمەلەردى «گۋلەتە» باستادى.

بيلىكتە «نايمانداردىڭ» كۇشى السىرەپ كەتتى. «كىشى جۇزگە» تىزگىن بەرىلمەدى. «ارعىنداردىڭ» مىسىن باسىپ جاتىر. «دۋلاتتار كۇشەيىپ بارادى»، ت.س.س.

كەشەگى ۇكىمەت باسىنىڭ ەتنيكالىق تەگىن قازبالايتىندار، ەندى ۇكىمەت تىزگىنىن ۇستاعان ازاماتتاردىڭ رۋىن تۇگەندەپ الەك.

جالپى، بۇل – ارانداتۋشى كۇشتەردىڭ ويلاپ تاپقان ايلاسى بولۋى مۇمكىن.  بۇنىڭ ار جاعىندا ۇكىمەتكە سەنىمسىزدىك تۋعىزىپ قانا قويماي، جۇزشىلدىك پەن جەرشىلدىكتىڭ اڭگىمەسىن شىعارىپ، قازاقتى شىرعالاڭعا سالاتىن قۋلاردىڭ تۇلكى بۇلاڭى كورىنىپ تۇرعان سياقتى.

قازاقتىڭ «ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس» شىعارۋىنا قارسى توپتار تاعى دا ىسكە كىرىسكەنگە ۇقسايدى. ونى الەۋمەتتىك جەلىدەگى كەيبىر تۇسىنىكسىز جانداردىڭ ءسوز ىڭعايى مەن سايتتارداعى پىكىرلەردەن-اق كورۋگە بولادى.

تاسادا وتىرىپ تاس اتۋ باستالدى.

اباي بولايىقشى. ء“بىز – ءبىر قازاقتىڭ بالاسىمىز”…

ءشارىپحان قايسار

Abai.kz

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: