|  | 

Köz qaras

Orısqa tabınğan Abay qalayşa Täuelsiz qazaqtıñ bas ideologı boladı?

Facebook-tegi Oljas Äbil esimdi qoldanuşı «qazirgi täuelsiz qazaqtıñ bas ideologı, filosofı, ideyalıq wranı — Abay emes, Mağjan bop keledi», degen pikirin jariyaladı.365info.kz

 

79d9f4c6b3c736ad019c56ebfed6aed4Aytılmasa, söz jetim. Biz osı pikirdi qaz-qalpında oqırmandar nazarına wsınudı jön kördik:

«Aytılmasa, söz jetim degen… men mınanı aytqım keledi ağayındar… Şın mäninde, qazirgi täuelsiz qazaqtıñ bas ideologı, filosofı, ideyalıq wranı — Abay emes, Mağjan bop keledi. Bizge qazir osı eki twlğanıñ orının almastıru kerek. Abaydı tek aqın retinde qaldırıp, Mağjandı Täuelsizdik wranı retinde qarastıra bastau kerek.

Sebebi, kezinde bol'şevikter ideologiyası Abaydı paydalanıp ketti, olar Abaydı kädimgidey mıqtı paydalandı. Al Mağjanğa tiım salındı. Mağjan — wltşıl, türkişil, azattıq ideyasın jırlauşı filosofşıl aqın. Onı Jüsipbek filosof dep bağalaydı.

Mağjanğa zamandastarı qattı eliktegen, odan söz wrlağan, talantın jauları da moyındağan. Bol'şevik — jazuşı S.Mwqanov onı «büginginiñ Abayı» dep atağan. Mağjan qara sözder jazbadı, biraq onıñ şığarmaşılığı twnğan — azattıq ideyası jäne filosofiyası. Ol sol üşin sottalıp kete bardı, aqırı qwrban boldı. Jüsipbek onı «eskişildikti jırlaydı» deydi, alayda men onı «Mağjan eskiden memlekettiligimizdi körgen, sonı añsap işqwsta bop ötken aqın» dep qabıldaymın. Jüsipbek tağı bılay deydi «Mağjan 30 jıldarı eşteñe jazbadı» deydi, al meniñşe Mağjannıñ ol kezdegi jazbaları joyılğan, qoldı bolğan, nemese wrlanğan. Mağjanday aqın bir kez eşteñe jazbay qoydı degenge men eş senbeymin. Men kem degende Mağjannıñ jazbalarınıñ jartısı bizge jetpedi dep oylaymın.

Wzın sözdiñ qısqası, aytar söz köp, mına qısqa postta aytpağım — Mağjandı twğırına qondıruımız kerek. Mağjan degenimiz — azattıq ideyası, sonı söyletuimiz kerek. Mağjan degenimiz — pantürkizm — mäñgilik ideya.

Al Abay ideyasın — kedendik odaqşılar, euraziyalıq odaqşılar paydalansa boladı. Ol ideya eskirgen, ötkenniñ ideyası, otarşıldıqtıñ qwralı boldı. Mağjan — number one!».

Odan keyingi postında avtor tağı mınaday oy tastadı.

«Äkesi qazaq Täuelsizdigine qarsı soğısqan Abaydıñ şığarmaşılığında, Täuelsizdik turalı bir auız söz joq. Abay qalay täuelsiz qazaqtıñ bas ideologı boladı? Zaman da özgeredi, elu jılda el jaña degendey. Qazir «öner — bilim orısta» emes, Batısta boldı ğoy. Onıñ talantına şäk joq, ol wlı Aqın, biraq Abay ideyaşıl retinde eskirip qaldı dep oylamaysıñdar ma halayıq?».

snimok-ekrana-ot-2016-10-10-10-43-19

snimok-ekrana-ot-2016-10-10-10-43-52

365info.kz

 

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: