قاجىمۇقاننىڭ ءومىرىنىڭ سوڭى نەگە جوقشىلىقپەن ءوتتى؟
قاجىمۇقان ۇلتىمىزدىڭ ۇلى پەرزەنتى، الىپ كۇش يەسى، تەڭدەسى جوق كاسىپقوي بالۋان بولعانىن كۇللى قازاق بىلەدى. كۇرەس ونەرىنىڭ مايتالمانى بولعان ول – الەم چەمپيونى اتاعىنا قول جەتكىزگەن تۇڭعىش قازاق باتىرى. رەسەي، تۇركيا، مۇحيت اسىپ، امەريكا، اراب ەلدەرىندە تانىمالدىلىعىنىڭ ارتقانى سونشالىق، ونىمەن جەكپە-جەك شىعۋعا وزگە ەلدىڭ بالۋاندارى جۇرەكسىنگەن. الەمنىڭ 28 مەملەكەتىن ارالاپ، سول جەرلەردىڭ مىقتىلارىمەن بەلدەسىپ، قورجىنىنا 56 مەدال سالعان.
بىراق بۇل جەردە ايتا كەتەتىن جايت، قازاق بالۋانىنىڭ كۇرەستەگى جەتىستىكتەرىن بىلگەنىمىزبەن، ومىرىندە جاساعان ناعىز جىگىتتىك ىستەرى مەن قيىنشىلىق كەزەڭدەرى ايتىلا بەرمەيدى.
قاجىمۇقان بايلىق، دۇنيە كوزىن جيناماعان، قولىنداعى بارىن كەدەي-كەپشىككە ۇلەستىرىپ جۇرگەن ەكەن. جاسى 70 شاماسىندا بولسا دا بويىندا قارا كۇشتىڭ سەلى بار ەدى دەيدى كوزىن كورگەن قاريالار. مايدانعا اتتانۋعا ءوتىنىش بىلدىرگەنمەن، ەگدە جاستاسىڭ دەپ قابىلداماي قويادى. ءتىپتى ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى ەل ارالاپ، ونەر كورسەتىپ، جينالعان اقشاعا ۇشاق ساتىپ الىپ، قازاق اتىمەن اتاۋىن ءوتىنىپ، ستالينگە حات جازادى. بۇل ماقساتى ورىندالدى دا.
الايدا، قاجىمۇقان قازاقتىڭ ماڭدايىنا سىيمادى. قازاق بالۋانى قارتايعان شاعىندا كوپ جوقشىلىق، تارشىلىق كورگەن دەسەدى. قالايشا؟ كەزىندە دۇركىرەگەن اتىن تەز ۇمىتقاندارى ما؟ نەمەسە 70-تەن اسقان شاعىندا پايداسى جوق قاريا دەپ ەشكىمگە كەرەك بولماي قالعانى ما؟ ككوزى تىرىسىندە ۇكىمەتتەن قايىر بولماعان، باتىردى ەش ەلەمەگەن. كىشكەنتاي بالالارىمەن ەسكىرگەن كىشكەنتاي لاشىق ۇيدە تۇرعان ەكەن. نەلىكتەن سونشالىقتى سورلانىپ قالدى ەكەن دەگەن سۇراق تۋىندايدى. ءتىپتى، بالۋان كەزىندە جەڭىسكە جەتىپ، ەڭبەگىمەن العان التىن مەدالدارىنىڭ بارلىعىن كۇن كورۋ ءۇشىن ساتۋعا ءماجبۇر بولعان.
بۇعان ۇكىمەتتەن قاراجات سۇراپ جازعان حاتى دالەل: «مەن ءومىرىمنىڭ 55 جىلىن كۇرەسكە ارنادىم. تالاي رەت ءولىم اۋزىندا بولدىم. امەريكادان وزگە شەتەلدەردىڭ ءبارىن دە ارالادىم. قازىر جاسىم 75-تە. مەنىڭ قازىرگى تۇرمىس جاعدايىم ناشار» دەپ ءوز قولىمەن 1945 جىلدىڭ 26 ماۋسىمى كۇنى قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى تورالقاسىنىڭ توراعاسى ابسامەت قازاقباەۆقا حات جازعان.
بىر جۇتىم سۋ مەن قارا نانعا زارىعىپ وتىرعان جايىم بار، زەينەتاقى تاعايىنداپ بەر دەپ وتىنگەنگەنىمەن، وعان جاۋاپ كەلمەيدى. وسىلايشا، 1948 جىلى قازاق بالۋانى نازالى كۇيمەن دۇنيەدەن وزدى. «قولدا بار التىننىڭ قادىرى جوق» دەپ بەكەر ايتىلماعان. بۇل ماقالامەن ەشكىمگە كىنا تاقپايمىز. ارينە، قازاق بار كەزدە قاجىمۇقان ەسىمى ۇمىتىلماسى انىق. ايتپاعىمىز، تىرناق استىنان كىر ىزدەي بەرگەنشە، بۇگىنگى كەزدە جارق ەتىپ شىعىپ جاتقان ونەرلى جىگىتتەرىمىزدى، بالۋاندارىمىزدى، سپورتشىلارىمىزدى قادىرلەي بىلسەك دەگەن وي عانا…
گۇلنيسا الداجار
Kazakh-tv.kz
پىكىر قالدىرۋ