ەير-استاناداعى شۋلى وقيعا قازاقتار ءۇشىن ماسقارا بولىپ تىندى. بورتسەرىكتەن قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋدى سۇراعان تۇرىك ازاماتى قاماۋعا الىنىپ، وعان ايىپپۇل سالىندى.
تاۋەلسىزدىك العاندا، ەڭ ءبىرىنشى بوپ قۋانعان تۇرىك اعايىن بۇل جايتتان حاباردار بوپ جاتسا، ابدەن تۇڭىلەتىن شىعار بىزدەن. 25 جىل مەرزىمدە انا ءتىلى ماسەلەسىن بىرجاقتى ەتە الماعان وزىمىزگە دە وبال جوق.
„ماسەلەنى ساياساتقا نەمەسە باسشىلىققا سىلتەيتىن تۇگى جوق„ دەگەن قازاق زاڭگەرى ابزال قۇسپان مۇنىڭ بارلىعىن ءوزىمىزدىڭ ەرىنشەكتىگىمىز بەن قورقاقتىعىمىزدان كورەدى.
ايتپەسە، زاڭگەردىڭ ايتۋىنشا، قازاقستانداعى زاڭدار مەملەكەتتىك ءتىل قولدانىسىن ەش شەكتەمەيدى، تەك ونى ورىندامايتىندار بار. بۇل تۋرالى زاڭگەر Facebook-تەگى جەكە پاراقشاسىندا جازدى.
„كەشەلى-بەرى لەنتادان تۇسپەگەن، كىنالى تاراپتىڭ كەشىرىم سۇراۋدىڭ ورنىنا، ادەتتەگىنشە، مۇرنىن شۇيىرە قاراۋىنىڭ سالدارىنان، داۋ ۋشىعا باستاعان، «ەير استانا» اۋە كومپانياسىنا تيەسىلى ۇشاقتاعى جاعدايعا وراي، زاڭگەر رەتىندە ءوزىمنىڭ ناقتى پىكىرىم مەن ۇستانىمىمدى بىلدىرگىم كەلەدى.
سەبەبى، بۇل تاقىرىپ — مەن ءۇشىن ەتەنە جاقىن، قوعامدىق نەگىزدە بۇرىننان اينالىسىپ كەلە جاتقان شارۋالارىمنىڭ ءبىرى.
ءبىرىنشى ايتقىم كەلگەنى، وعىز دوعان اعامىزدىكى ناعىز ازاماتتىق، نەگىزى قازاقتار، ياعني، بۇل ءسىز بەن ءبىز جاساۋ كەرەك ءىس، بىراق ول ءبىز جاساي الماي جۇرگەن ءىستى اتقارىپ، ۇلگى كورسەتتى.
ەكىنشى ايتايىن دەگەنىم،
وعىز دوعان اعامىزدىڭ تالابى 100 پروتسەنت زاڭدى ءارى نەگىزدى. ەگەر تالابى مۇقالماي، ماسەلەنى سوتقا دەيىن جەتكىزەر بولسا، بۇل ىستەن ناتيجە شىعارىنا مەن كەپىلمىن.
وعان مىنا دالەلدەر ايعاق. كەز-كەلگەن سالانىڭ قىزمەتىن رەتتەپ وتىراتىن سالالىق، ياعني، ءپروفيلدى زاڭدارى بولادى.
ماسەلەن، اۋە سالاسىنا قاتىستى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋە كەڭىستىگىن پايدالانۋ جانە اۆياتسيا قىزمەتى تۋرالى» زاڭ بار. ول قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2010 جىلعى 15-شىلدەدەگى № 339-IV زاڭى بولىپ تابىلادى.
اتالعان زاڭنىڭ 56-بابى، 6-بولىگىندە بىلاي دەپ كورسەتىلگەن (سوزبە-ءسوز):
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىق اۋە كەمەسىنىڭ كابينا ەكيپاجىنىڭ مۇشەلەرى جولاۋشىلارعا قىزمەت كورسەتۋدە قازاق ءتىلىن ەركىن مەڭگەرۋگە مىندەتتى».
بۇل زاڭ تالابى تاپسىرلەپ، ءتۇسىندىرىپ جاتۋدى قاجەت ەتپەيدى دەپ ويلايمىن؟
ودان بولەك، وعىز دوعان اعامىز — «ەير استانا» كومپانياسىنىڭ قىزمەتىن تۇتىنۋشى، ال كومپانيا — قىزمەت كورسەتۋشى. ەندەشە «تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2010 جىلعى 4-مامىرداعى № 274-IV زاڭىنىڭ 24, 25, 26 باپتارىندا
قىزمەت كورسەتۋشىنىڭ تۇتىنۋشىعا اقپاراتتاردى قازاق جانە ورىس تىلىندە جەتكىزۋ مىندەتى،
دەپ، تايعا تاڭبا باسقانداي انىق كورسەتىلگەن!
بۇل ارادا مەن ءتىل تۋرالى زاڭعا نەمەسە كونستيتۋتسياعا سىلتەمە جاساماي-اق قويايىن، جوعارىداعى ەكى زاڭمەن اق، «ەير استانانىڭ» ماسەلەسىن ماي شاممەن قاراۋعا بولادى!
تەك… وعىز دوعان اعامىز «قازاقتاردىڭ وزدەرىنە كەرەك ەمەس ءتىل، ماعان نەگە كەرەك؟» — دەپ، ورتا جولدان قايىرىلماسا!
ءسوز سوڭىندا ايتارىم، «ەير استاناعا» ءتىل ماسەلەسى تۋراسىندا وسىعان دەيىن ءوز باسىم ءبىراز ماسەلە كوتەرىپپىن، ازىرگە ءىسساپاردا جۇرگەندىكتەن، تابىلعانى مىنا قاعازدار بولىپ تۇر.
جانە ايتقىم كەلگەنى،
«ەير استانا» ءتىل ماسەلەسىندە مەن سوتقا تارتا قويماعان مەكەمەلەردىڭ ءبىرى ەدى، ەگەر پيتەر فوستەر مىرزا جاعدايدى ءوز باقىلاۋىنا الماي، وسىلاي بەتىمەن جىبەرە بەرسە، امالسىز بۇل ماسەلەمەن وزىمە اينالىسۋعا تۋرا كەلەدى…
ال، جالپى ايتارىم، قازاق ءتىلىنىڭ ماسەلەسى بيلىكتىڭ ەمەس، سول ءتىلدىڭ تۇتىنۋشىسى رەتىندە ءسىز بەن ءبىزدىڭ عانا قولىمىزدا. بيلىك ءوز تاراپىنان زاڭدار شىعاردى، سول زاڭداردى جۇمىس جاساتاتىن كىم؟ ارينە ءبىز! ەگەر ءبىز، ءوز قۇقىعىمىزدى تالاپ ەتۋدەن قورىقساق، ءبىر بەت ارىز جازۋعا ەرىنسەك، مەملەكەتتىك ورگاندار قايتىپ ىسكە ارالاسپاق؟ ءسىزدىڭ قۇقىعىڭىزدىڭ بۇزىلىپ جاتقانىن ولار بال اشىپ بىلمەك پە؟
ۇزىن ءسوزدىڭ قىسقاسى، اۋەدە جۇرسەڭىز دە، جەردە جۇرسەڭىز دە ءوز انا تىلىڭىزدە، مەملەكەتتىك تىلدە قىزمەت كورسەتىلۋىن تالاپ ەتىڭىز، ەگەر ول تالابىڭىز ورىندالماسا، ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگانعا نەمەسە سوتقا ارىز، تالاپ قويۋدى جاپپاي قولعا الايىق. باق-تى شۋلاتقاننان گورى، بۇل ادەقايدا ءتيىمدى دە پايدالى ءىس. انا ءتىلىمىزدىڭ ابىرويىن اسقاقتاتۋعا سوزبەن ەمەس، ىسپەن ۇلەس قوسايىق!„ — دەپ جازادى ابزال قۇسپان مىرزا الەۋمەتتىك جەلىدەگى جەكە پاراقشاسىندا.
365info.kz
پىكىر قالدىرۋ