ءبوحچۋلۋن دامدين قازاقستانعا ارنايى شاقىرتۋمەن كەلگەن. ءتورت كۇننەن بەرى الدىنان ادام ۇزىلمەي جاتقان 80 جاستاعى اقساقال، 2 جارىم مىڭ شاقىرىم جولدان شارشاپ كەلسە دە ءبىر كۇننەن سوڭ جۇمىسىنا كىرىسىپ كەتتى. مي شايقالۋ، ءتۇرلى باس اۋرۋلارى، بۇيرەكتىڭ سوزىلۋى، بۋىن اۋرۋلارى، كوز تيۋ، بالا كوتەرمەۋ سىندى وزگە دە دەنساۋلىعىندا كىناراتتارى بار ادامداردى قارايدى.

موڭعولداردىڭ ۋرانحاي رۋىنان شىققان ءبوحچۋلۋن اقساقالدى ءوزىنىڭ جولىن قۋعان، 12 جاسىنان لامالىق جولعا تۇسكەن 40 جاستاعى ۇلى گالوروگ ەرتىپ ءجۇر. اقساقال ەمشىلىك قاسيەتتىڭ اتا-باباسىنان بەرى جالعاسىپ كەلە جاتقانىن ايتادى. ەمشىلىك ءتورتىنشى اتالارىمنان بەرى كەلە جاتقانىن بىلەم، بۇل قاسيەت 8 بالامنىڭ (4 ۇل، 4 قىز) ەكەۋىنە قازىر دارىدى، – دەيدى قولىندا بيوتوعى بار قارت.

الماتى ىرگەسىندەگى قازاقتاردىڭ ۇيىنە تۇراقتاعان قارت ەمشى كۇن سايىن 40-50 شاقتى ادامدى قاراپ ۇلگەرەدى.

«ماقساتىم ادامعا جاقسىلىق جاساۋ. قازاقستانعا ءبىرىنشى رەت كەلىپ تۇرمىن. ەرلەردە بەل اۋرۋرلارى، ايەلدەردە جاتىر اۋرۋلارى كوپ ەكەن. مونعولداردا ميدىڭ شايقالۋى ءجيى  كەزدەسەدى. اۋرۋدىڭ كوبى نەگىزىنەن بۇيرەككە دە بايلانىستى. اياعى، بۋىنى اۋىرىپ، تىزەسىن باسا الماۋ دا كوبىنە بۇيرەكتىڭ بۇزىلۋىنان، بۇيرەكتىڭ تومەن ءتۇسۋى، تامىرىنىڭ جىڭىشكەرۋىنەن بولادى»، – دەدى ەمشى.

لامايزم ءدىنىنىڭ وكىلى وزدەرىنىڭ قۇدايى بۋرحانعا سيىناتىنىن ايتادى. حالىق ەمىمەن، بۋددالىق ىلىممەن كەڭەس كەزىندە ادام قاراۋعا تيىم سالىنسا دا تىعىلىپ، اتا سالتىن  جالعاستىرعان. قارتىن جەتەكتەپ، بالاسىن كوتەرىپ قارالۋعا كەلگەن قازاقتار قازىر 80 جاستاعى بۋدديستەن شيپا الۋ ءۇشىن كەزەكتە تۇر. ءوزىن التىنگۇل ميلليونقىزى دەپ تانىستىرعان ايەل ۇلىن، كەلىن-نەمەرەسىن ەرتىپ وسىمەن ەكىنشى كۇن قاتارىنان كەلىپ جۇرگەنىن ايتتى.

«ول ء(بوحچۋلۋن) كىسىنىڭ قولى قاي جەرگە ءتيدى، سول جەردىڭ بارىنە اسەر ەتتى. جاقسى ەكەن. سەزدىم. ءبىز بۇل ادام تۋرالى بۇرىننان ەستيتىنبىز. تىپتەن شەشەم مەن ءىنىم بۇل ەمشىنى مونعولياعا ارنايى ىزدەپ تە بارعان. بىراق ول كەزدە كەزدەسە المادى، ادامدار وزگە جاققا الىپ كەتكەن ەكەن. باسىم ءجيى اۋىراتىن. بۇيرەكتىڭ ىسىگى باسقا اسەر ەتىپ، ەندى اياققا شاۋىپ بارا جاتىر ەكەن. ءۇش كۇندە ناتيجە بەرەدى دەدى. باسىمدى ۇستاعان  سوڭ ميىم بوس، سولقىلداپ قالعان سياقتى بولدى. ۇلىم، كەلىنىم، نەمەرەم، ءىنىم بەسەۋمىز دە ەمدەلىپ ءجۇرمىز،- دەدى الماتىلىق التىنگۇل ميلليونقىزى.

الماتىدا تاعى جيىرما كۇندەي ايالدايتىن لاما-ەمشى قىزمەتى ءۇشىن اقى، اقشا سۇرامايدى. ونىڭ العان ەڭ ۇلكەن دارەجەسى “ارد ەمچ”، ياعني “حالىق ەمشىسى” دەگەن  اتاعى ەكەن.  12 جاسىنان باستاپ بۋددا ءىلىمىن العان گالوروگ ءبوحچۋلۋنۇلى دا اكە جولىن قۋعان.

«اكەم قازاقستانعا شىعاردا بۋددالىق سالتپەن دە ەمدەۋگە قاجەتتى ءشوپ، قۇمالاق، دۇعا كىتاپتارىن، لامالىق كيىمدەرى سىندى وزگە دە قاجەتتى زاتتارىن  سالىپ الىپتى. مونعوليانىڭ ىشىندەگىدەي دەپ ويلاعان بولۋى كەرەك، قارت ادام عوي. شەكارادا پروبلەما بولۋى مۇمكىن دەپ ءتۇسىندىرىپ، قالدىرىپ كەتتىك. ارى مۇسىلمانداردىڭ اراسىندا بۋددالىق ىلىممەن ەمدەۋگە رۇقسات جوق. قازىر اكەمدى قاراعاندى، استانا، پاۆلودار جاققا دا شاقىرىپ جاتىر. بيوتوعى بار، تامىردان-اق كوپ اۋرۋلاردى انىقتايدى، سيپاپ ەمدەيدى.  ادامداردىڭ  بەرگەنىن الادى، دۇنيە قۋمايدى، قۇدايدىڭ قاسيەتىن حالىققا كورسەتۋىم كەرەك دەگەن ماقسات وندا»، – دەدى ارد ەمچ-گە جول كورسەتىپ جۇرگەن ۇلى گالوروگ ءبوحچۋلۋن.

ءامىربولات قۇسايىنۇلى، الماتى