مادەنيەت

«National Geographic» جۋرنالىن قازاق تىلىندە شىعارىپ جۇرگەن كىمدەر؟

kerey.kz

 |  Jan 23, 2016

قازاق جۋرناليستيكاسى ونىڭ ىشىندە وتاندىق ءباسپاسوز سالاسىندا ۇلكەن بەتبۇرىس، تاريحي وقيعا ورىن الدى. الەم ەلدەرىندە برەند سانالاتىن «National Geographic» جۋرنالى تۇڭعىش رەت قازاق تىلىندە جارىق كوردى. باسىلىمنىڭ العاشقى سانى جاقىندا عانا باسىلىپ شىققانىن ەستي سالا El.kz ينتەرنەت جوباسى «National Geographic Kazakhstan» جۋرنالىنىڭ رەداكتسياسىنا بارىپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى تانىمال باسىلىمدى شىعارىپ وتىرعان شىعارماشىلىق ۇجىممەن جۇزدەسىپ قايتتى.

ەركىن جاقىپوۆ، «قازمەديا حولدينگ» جشس باس ديرەكتورى، «National Geographic قازاقستان» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى

«National Geographic» جۋرنالى قازىرگى ۋاقىتتا الەمنىڭ 38 تىلىندە 80-نەن استام ەلگە تارالادى. ەندى ونىڭ قاتارى قازاق تىلىندەگى نۇسقامەن تولىعىپ، ءبىزدىڭ وقىرماندارىمىز دۇنيەجۇزىنە بەلگىلى باسىلىمنىڭ باعىت-باعدارىنان حاباردار بولادى. ءسويتىپ، بۇل جۋرنال ارقىلى وتانداستارىمىز عىلىمنىڭ سوڭعى جاڭالىقتارىنان حاباردارلىعى ارتىپ، تىڭ ىزدەنىستەردەن قالىس قال­مايدى. سونى زەرتتەۋلەر، ءارتۇرلى ەكسپەديتسيا ناتيجەلەرى ۇدايى قامتىلىپ وتىراتىندىقتان «National Geographic قازاقستان» ەلىمىزدىڭ عالىمدارى مەن ىزدەنۋشىلەرى ءۇشىن وسى سەبەپتى دە قىزىقتى، تارتىمدى بولادى دەگەن ويدامىز. بۇگىنگى اقپارات عاسىرىنىڭ ەرەكشەلىگى مە، ەبەدەيسىزدىگى مە، ايتەۋىر ول جۇرتشىلىقتىڭ ساياسي جەلپىنىسىنە كوبىرەك جول بەرۋدە. وسىنىڭ سالدارىنان بارشا ادامزاتتىڭ ورتاق مۇددەسى سانالاتىن قورشاعان ورتانى قورعاۋ، تابيعاتپەن ەتەنەلىك تاقىرىبى كەنجەلەپ بارا جاتىر. سول سەبەپتى، «National Geographic» سەكىلدى اتاعى زور الەمدىك باسىلىمدى قازاق تىلىندە شىعارۋدى قولعا العانداعى ماقساتىمىز – وسى كەڭىستىكتى تولتىرۋ.

ماقسات ياسىلبايۇلى، «National Geographic Kazakhstan» جۋرنالىنىڭ جاۋاپتى رەداكتورى

«National Geographic Kazakhstan» جۋرنالانىڭ انا تىلىمىزدە جارىق كورۋى – شىن مانىندە تاريحي وقيعا. اتاعى جەر جاراتىن الەمدىك باسىلىم ورتالىق ازياعا العاش رەت قادام جاساپ وتىر. تاريحى سوناۋ 1888 جىلدان باستالاتىن جۋرنال تورتكۇل دۇنيەگە تارايدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا «National Geographic» الەمگە ەڭ تانىمال باسپا برەندى رەتىندە ءوزىن دالەلدەگەن باسىلىم. قازاقستاندىق اۋديتوريا «National Geographic»-ءتى تەلەارناسى ارقىلى تانيدى. جۋرنالدىڭ ءوزى بىرنەشە سالادان تۇرادى. ماسەلەن، بالالارعا ارنالعان ءتۇرى «National Geographic kids»، ساياحاتشىلارعا ارنالعان «National Geographic Travel»، «National Geographic history» سەكىلدى تاريح سالاسىنا ارنالعان تۇرلەرى بار. الايدا، اتالمىش بارلىق سالالىق جۋرنالداردى ءبىر ارناعا توعىستىرىپ، بىرىكتىرىپ، جيناقتاپ تۇراتىن وسى – «National Geographic» جۋرنالى بولىپ تابىلادى. وسى «National Geographic» جۋرنالىنىڭ ليتسەنزياسىن الىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تاريحىندا العاش رەت انا تىلىمىزدە شەت ەلدىك جۋرنال شىعارىپ وتىرمىز.

«National Geographic قازاقستان» رەداكتسياسىنىڭ شىعارماشىلىق ۇجىمى ۆاشينگتوندا ورنالاسقان جۋرنالدىڭ باس كەڭسەسىنە بارىپ كەلگەن. الپاۋىت باسىلىمنىڭ جۇمىس تاجىريبەسىمەن كەڭىرەك تانىسىپ، ارنايى سەمينار-ترەنينگتەردەن وتكەن. عىلىمي-كوپشىلىك جۋرنالعا ماقالالار دايارلاۋ، ونى ساراپتاۋ جۇمىسى، تاقىرىپ تاڭداۋ، فوتولاردى ىرىكتەۋ، كارتوگرافيا سەكىلدى ماڭىزدى ماسەلەلەر بويىنشا مايتالمان ماماندار كەڭەسىن تىڭداعان. وسى ساپاردا سونداي-اق، «National Geographic» جۋرنالىنىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭدەرىمەن تانىسىپ، ولاردىڭ بىرنەشە ميلليونداردى قۇرايتىن فوتوقۇجات ساقتالعان الەمدەگى ەڭ باي مۇراعاتىن دا ارالاپ كورگەن.

– «National Geographic» جۋرنالىنىڭ نەگىزگى باعىتى – تابيعات، قورشاعان ورتا ماسەلەسى،- دەيدى«National Geographic قازاقستان» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى ەركىن جاقىپوۆ. – تاريح، ارحەولوگيا، مادەني مۇرا سالالارىنا دا ەرەكشە ءمان بەرىلەدى. وسى تاقىرىپتار بويىنشا ءبىر ماقالا جازۋ ءۇشىن جان-جاقتى، وتە تياناقتى زەرتتەۋلەر جاسالادى. ارينە، ساياساتقا ەش ارالاسى جوق. تىڭ، سونى يدەيالار زەرتتەۋشىلەر مەن عالىمدارعا الدىن الا بەرىلىپ، ودان تۋىنداعان ماقالا نوبايى سۇرىپتالادى دا حالىققا تۇسىنىكتى، قاراپايىم تىلمەن باياندالادى. جۋرنالدىڭ باستى ەرەكشەلىگى – فوتوعا كوبىرەك ءمان بەرۋىندە. ساپالى تۇسىرىلگەن، كاسىبي تۇرعىدا جوعارى باعالاناتىن سۋرەتتەر عانا باسىلىم بەتىنە جاريالانۋعا جولداما الا الادى. ەلىمىزدىڭ سۇلۋ تابيعاتىن، تاريحي ورىندارىن، كورىكتى جەرلەرىن، وسىمدىكتەر دۇنيەسى مەن جانۋارلار الەمىن، تاۋ، ورمان، دالامىزدىڭ بارى مەن ءنارىن بۇكىل الەمگە تانىستىرۋدى ويلاستىرامىز. تاقىرىپتاردىڭ دەنى وسى باعىتتا ءوربيدى. مۇنداي ۇمتىلىس تاياۋ ۋاقىتتاردا ەلىمىزگە كەلگىسى كەلەتىن تۋريستەر اعىنىنىڭ ارتۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسۋى مۇمكىن. ويتكەنى، قازاقستان وزىندىك قايتالانباس سۇلۋ تابيعاتقا يە ەل عوي. الەمنىڭ ەش جەرىندە كەزدەسپەيتىن اتامەكەنىمىزدىڭ وزىنە عانا ءتان ەرەكشەلىكتەرىن شەتتەگى جۇرتشىلىققا وسىلاي تانىتۋدى زور بورىش ساناپ وتىرمىز.

مۇنداعى مامانداردىڭ ايتۋىنشا، جۋرنالدىڭ ءوزى عىلىمي-كوپشىلىك بولعاندىقتان، وندا الداعى ۋاقىتتا قازاقستاندىق عالىمداردىڭ جاڭالىقتارىنا، زەرتتەۋلەرىنە دە مەيلىنشە ءمان بەرىلەدى. ولاردىڭ تىڭ ويلارعا تولى ەڭبەگىنە الەمنىڭ نازارىن اۋدارتۋدى ماقسات ەتەدى. وسىنداي دۇنيەنىڭ ءبارىن قىزىقتى ءارى ساپالى فوتوسۋرەتتەرمەن، تارتىمدى ءتىل، اسەم بەزەندىرۋمەن وقىرماندار نازارىنا ۇسىنباق.

اراي ءىزباي، «National Geographic قازاقستان» جۋرنالى رەداكتسياسىنىڭ ۇيلەستىرۋ ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى

قازاق ءتىلى – عىلىمنىڭ ءتىلى ەمەس، عىلىمي تەرميندەردى بەرە المايدى دەگەن جاڭساق پىكىرلەر دە ايتىلعان ەدى. الايدا، جۇمىس بارىسىندا بايقاعانىمىزداي، قازاق ءتىلى كەرىسىنشە وتە امبەباپ، اۋدارۋعا يكەمدى ەكەنىن كورسەتتى. سوندىقتان ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – قازاق ءتىلىنىڭ اياسىن كەڭەيتۋ، ياعني ءتىلىمىزدى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ ءتىلى رەتىندە دامىتۋ.

جۋرنالدىڭ العاشقى سانىنا ەلباسىمىزدىڭ قۇتتىقتاۋ حاتى باسىلىپتى. «ىرىمشىل قازاقپىز عوي، «ەلباسىمىزدىڭ اق باتاسىمەن باستالعان باسىلىم اقجولتاي جوباعا اينالسىن دەگەن نيەتپەن باستادىق»، – دەيدى جاۋاپتى رەداكتور ماقسات ياسىلبايۇلى.

تۇڭعىش نومىرگە «ارال تاعدىرى – ادام تاعدىرى» اتتى ماقالا جاريالانعان. رەداكتسيا ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا، «National Geographic» جۋرنالىندا بۇرىن جاريالانعان زەرتتەۋ ماقالالاردىڭ ءبىرى ەكەن. ماقالادا 30 جىلدا ارال تەڭىزىنىڭ دەڭگەيى قانشالىقتى جانە قالاي تۇسكەنى تۋرالى تولىق زەرتتەلگەن. عارىشتان باقىلانعان بىرەگەي فوتوسۋرەتتەر قوسا بەرىلگەن. اۆتور اۋقىمدى زەرتتەۋ ەڭبەگىن جەرگىلىكتى تۇرعىندارمەن جۇزدەسىپ، ولاردىڭ تىرشىلىگىمەن جاقىنىراق تانىسىپ، عالىمدارمەن پىكىرلەسە وتىرىپ جازعان.

ورازالى كارىمباي، «National Geographic Kazakhstan» جۋرنالى ماركەتينگ ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى

«National Geographic Kazakhstan» جۋرنالىنىڭ ەرەكشەلىگى – باسىلىم بەتىنە جاريالاناتىن ماقالالار اعىلشىن تىلىنەن قازاق تىلىنە تىكەلەي اۋدىرىلادى. بۇرىندارى تىكەلەي اۋدارما بولمادى عوي، ماتەريالدار الدىمەن ورىس تىلىنە سوسىن ورىسشادان قازاق تىلىنە اۋدارىلاتىن. تىكەلەي اۋدارمانىڭ ۇتىمدى قىرى كوپ. نەگە دەسەڭىز، ورىس تىلىنە اۋدارىپ، سوسىن قازاقشاعا اۋدارعاندا ماتەريال ءمۇجىلىپ قالادى، وسى ولقىلىققا جول بەرمەس ءۇشىن ءبىزدىڭ بىلىكتى اۋدارماشىلار ماتەريالدى تىلگە جەڭىل، جۇرەككە قونىمدى ەڭ باستىسى ماعىناسىن كوركەم جەتكىزۋگە تىرىسادى.

شىعارماشىلىق توپتىڭ ايتۋىنشا، جۋرنالعا نەگىزى كەز-كەلگەن اۆتور ۇلەس قوسا الادى. نەگىزگى ماقسات – قازاقستاندى الەمگە تانىتۋ بولعاندىقتان، ەگەر ەلدى ەلەڭ ەتكىزەر، جان-جاقتى تالدانىپ جازىلعان، زەرتتەۋ ماقالا بولسا، جۋرنال بەتىنە جاريالاۋعا مۇمكىنشىلىگى بار. ماقالانىڭ تاقىرىپ اۋقىمى كەڭ، كوتەرىپ وتىرعان پروبلەماسى سالماقتى بولۋى كەرەك.

ءاليا ەسكەندىر، جارناما ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى

مەن ماركەتينگ جانە جارناما بولىمىنە قاتىستى جۇمىس جۇرگىزەمىن. ارينە ءبىرىنشى كەزەكتە تۇتىنۋشىلارىمىز، وقىرماندارىمىزبەن بايلانىس ورناتۋ سالاسىنا جاۋاپتىمىن. جۋرنالعا ءوز شىعارمالارىن ۇسىنىپ، ۇلەس قوسقىسى كەلەتىن ازاماتتارمەن بايلانىس جاسايمىن، ەكسپەديتسيا، فوتو كورمە كورمە ۇيىمداستىرۋ سەكىلدى جۇمىستار اتقارامىن. «National Geographic Kazakhstan» جۋرنالىنىڭ جارىق كورۋى حالىق اراسىندا شىن مانىندە تىڭ جاڭالىق بولىپ وتىر. كوپتەگەن وقىرماندار قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، تەلەفون ارقىلى نەمەسە حات جازۋ ارقىلى حابارلاسۋدا.

جۋرنال 15 000 دانا تيراجبەن تارالادى. قازىرگى ۋاقىتتا «National Geographic Kazakhstan» جۋرنالىنىڭ عالامتورداعى سايتى وڭدەلۋ ۇستىندە.

 باقىتگۇل ابايقىزى

سۋرەتتەردى تۇسىرگەن نۇربەك المانبەتوۆ

el.kz