|  | 

ادەبي الەم

پەزيا كەربۇعىسى

 

Aqilbek Dalelulyاقىلبەك دالەلبەكۇلى 1974جىلى قحر-داعى

التاي ايماعى كوكتوعاي اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن.

ونى قىتاي قازاقتارى <<پەزيا كەربۇعىسى>> دەپ اتاۋعا

داعدىلانىپ كەتكەن.

قانسوناردا باسىلعان ءىزدىڭ ءوزى بايىرعى

سۇرەندەرمەن كەلىسە بەرمەيدى،

اقىلبەكتىڭ ءىزى جاڭاشا سۇرەن رەتىندە قارالادى،

ءبورى سوقپاقتى بوز دالاداعى <<پوەزيا كەربۇعىسىنىڭ>>

سەزىم شىرپىسىنا تامدىرعان الاۋ وتى بۇكىل شىعىس القابىنان شۇباتىلا جەتىپ مىنەكي اتىراۋعا دەيىن دامىل تاپپاقشى.

 

 

 

 

 

 

ىڭكارلىق

 

كەڭ كەۋدەمە كەرۋەن تارتقان نۇرلارى ،

مەن ومىرگە ىنكار ەدىم …

وزىمشە !

قىتىعى مول قىيال دەيتىن قىرداعى ،

…قىيىلامىن ،

قىرشىن ءۇمىت كوز ىلسە…

 

ەنتەلەتىپ جان- ءدىلىمدى ءبىر باقىت ،

ەرتەگىدەي !

ەرتە ، ەرتە ، ەرتەدەن ،

جالعىز ساۋلە بار جالعاندا ، جىرلاتىپ -

جانارىمەن جۇرەگىمدى ورتەگەن .

 

بال موينىنا مىڭ بوياۋلار اسىلىپ ،

قىزىل- جاسىل جاپىراعىنا قونعان ءنار.

و، داريعا !

مىڭ جۇرەككە جول الىپ ،

ول تۋرالى ءان سالاتىن ورماندار .

 

سامال ەسكەن ساحارانىڭ تۇنىنەن ،

كىسىنەسە اڭساپ ارمان – ارعىماق ،

تاۋدىڭ تازا ءنىلىن سورعان تىلىمەن ،

ول ءجايىندا جىر وقىيتىن بال بۇلاق .

 

ءبىر عاجاپ ناز مىيىعىندا كىلكىگەن ،

سول بەينە ءۇشىن وزەگىمدى وت قارىپ…

جانارتاۋداي قايتا – قايتا سىلكىنەم ،

ۇشقىندارىم اسپان جاققا اتتانىپ…

 

جانعا شەككەن جازىمىشتىڭ جازۋىن ،

مەن – قىزعىش قۇس !

…ىنكار ،

ءومىر ،

ساۋلەگە …

سەن – جالىنسىڭ ،

ناركەس بەينە- نازىگىم ،

سالقىن تارتپاي سالا بەر سان اۋرەگە !!

 

سىبەرلە جاڭبىر

 

اعىل دا تەگىل وقىلعان ويلى جىر ما ەدىڭ ،

سىبەرلە ، ءجاڭبىر !

جانىمنىڭ جۋشى كىربەڭىن .

تىنىشتىق- كىيە تۇمارىن تاعىپ موينىما ،

تىڭداعىم كەلىپ تۇر مەنىڭ…

 

شىمشىلاپ تۇندەر ،

شىيرىقتىرىپ قىسقا كۇن وتكەن ،

كەۋدەمە كەرمەك تامشىنى  ، ءجاڭبىر ، تۇنەتپەن !

جاۋراعان سەزىم جاپىراقتارىن جىلىتىپ ،

ۇشىرشى كەپتەر جۇرەكتەن .

 

بۇلتتارىڭ سەنىڭ – جۇلدىزدىڭ بۇيرا جولاعى ،

بۇلتتارىم مەنىڭ – بۇرقانعان مۇڭنىڭ بورانى .

قۇلازىپ كەتتىم عۇمىرلار ءۇشىن قاڭباقتاي ،

بەلگىسىز قايدا قونارى .

 

جاتىرقاپ كوڭىل جاندىكتەرىنەن نارىقتىڭ ،

قالعانداي قۇمدا ، قاتالاپ قانشا تالىقتىم .

سىبەرلە ، ءجاڭبىر !

سىلكىنىپ الىپ قاعايىن ،

قايمانا شاڭىن حالىقتىڭ !!

 

ساۋلە

 

ويعا باتىپ … و ، باتىسىم- شىعىسىم !

توسىت كوتەر ، توسىن تۋعان جىر ءۇشىن .

اڭىزداعى الىپ قارا كولەڭكە ،

كۇن نۇرىنا سۋارىپ تۇر قىلىشىن .

 

جەر !

تىرشىلىك !

كەرۋەن كوشىپ ، يت ۇرگەن ،

كۇرسىنەمىن ، كۇڭىرەنسە كۇيكى ىنگەن .

سۇرەنى كوپ ، سۇيكىمى جوق پەندەنىڭ ،

سۇر كوكەككە ۇقساتامىن سىيقىن مەن .

 

كەرمالداسقان كۇدىك جانە توتى – ءۇمىت ،

كەڭىستىككە زاۋال بولىپ وقىلىپ .

دالا جاتىر اڭساپ اسپان داۋىسىن ،

بارا جاتىر كەرىم ساۋلە كەتىلىپ .

 

جەر- ۇجىماق !

وزەگىندە ءومىر بار ،

ءومىر ءۇشىن ورتەنە قول سوعىڭدار .

عالاماتىن قايدان ۇقسىن عارىشتىڭ ،

توپىراققا تامىر تارتپاس ءتوبىرلار .

 

شانشىپ نايزا – كىرپىگىمدى كوككە مەن ،

كۇن كوزىنەن كۇرەڭىتكەن وت كورەم …

سوڭعى شۋاق مىڭ جۇرەككە توكتى اراي ،

و، داريعا !

ەرنىن تىستەپ ەپپەنەن .

 

جاپىراقتار ايىپ تاعىپ اڭعالعا ،

قاراڭعىلىق ءجايلاپ …

قالدىم ارماندا !

ساۋلە شاشىپ كەتۋ كەرەك – اۋ ،

مارجان- عۇمىر ۇزىلگەنشە …

بار ماڭعا !

 

رۋحىنداي وقىس سونگەن ساۋلەنىڭ ،

ەگىز جۇلدىز جاندى… جالعاپ داۋرەنىن .

ايحاي ،جالعان !

كەۋدەمە ەنگەن الەمنىڭ ،

كەرەمەتىن جىرلاي الماي اۋرەمىن…

 

———————————————–

kerey.kz

Related Articles

  • الاش زيالىلارىنىڭ ۇرىمشىدەن قايتىپ كەلە جاتقاندا

    بولعان وقيعا ىزىمەن بولعان وقيعانىڭ ىزىمەن…   الاش جۇرتىنىڭ ءبىر ەمەس، بىرنەشە سەزى ءوتىپ، ءاليحاننىڭ كولچاكتان بەتى قايتىپ، “ەندى قايتىپ تاۋەلسىز ەل بولامىز” دەپ جۇرگەن كەز ەدى. سەمي الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ورداسى ەدى. سەمەيدە جۇرگەن احمەت بايتۇرسىنوۆ باستاعان ءبىر توپ الاشورداشىلار قىتاي شەكاراسىنداعى ءۇرىمشى قالاسىنا بارىپ، ونداعى قازاق جۇرتىنىڭ حال جاعدايىن ءبىلىپ قايتۋعا جولعا شىققوان. ول كەزدە ءۇرىمشىنىڭ كوبى قازاق ەدى ۇيلەرى نەگىزىنەن سازدان قۇيىلعان. ورتا ازيانىڭ كوپ قالالارىن ەسكە سالعانداي. ءبىراز ۇلكەن كىسىلەر مەن جاستار احاڭنىڭ توتە الىپبيىمەن كىتاپ گازەت وقيدى. ەكەن. احاڭدى بۇرىن كورگەن ادامدار دا كەزدەستى. دەگەنمەن، احاڭ ءۇرىمشى قازاقتارىنىڭ تاەلسىز اۆتونوميا قۇرۋ تۋرالى ويلارى دا جوقتىعىن بايقاعان. سونىمەنگ، ءۇرىمشى قازاعىنىڭ جانە قىتايعا جاقىن باسقا ۇلتتاردىڭ باستى تۇرمىسى

  • ءبىر اۋىلداعى  ەكەۋدىڭ تاعدىرى

      جۇمات  انەسۇلى   ( ماحاببات تۋرالى اڭگىمە) “مەن سەنەن باسقانى ولگەنشە  كورمەيمىن دەپ سەرت بەرىپ ەدىم وزىمە” “دەدى بۋىنىپ ولەيىن دەپ جاتقان مايسا دەگەن قىز.. بۇل بايتوبە دەپ اتالاتىن اۋىل. بۇرىن ۇلكەن شارۋاشىلىقتارى بولعان.وقۋ اياقتالىپ، مەكتەپ بىتىرۋشىلەر مەكتەپتىڭ جانىنداعى الما باعىندا مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ تويى مەن  سىنىپتاس جاراس پەن مايسانىڭ تويى بىرگە وتەىزىلەتىن بولعان. جاراستىڭ Əكەسى فەرمەر، ازداپ ەگىستىگى بار. ال جاراسپەن بىرگن وقىعان Əمىرەنىڭ əكەسى əكىمشىلىكتە قىزمەت جاسايدى، ءəرى جەمىس وسىرەدى. بۇل جاراس پەن مايسانىڭ ۇيلەنۋ تويى باستالايىن دەپ جاتقاندا بولعان تراگەديا. جاراس پەن مايسا مەكتەپ ءبىتىرىپ،، ءوز سىنىپتاستارىمەن مەكتەپتىڭ جانىنداعى ۇلكەن باقتا ۇيلەنۋ تويلارىن مەكتەپ ءبىتىرۋ تويىمەن جال،عاستىرماقشى ەدى. مەكتەپتىڭ باعى القىزىل گۇلمەن جايناپ تۇر. وعان ءتۇرلى ءتۇستى لامپالار قوسىلعان. سىرتىنان

  • ماڭگى قازاق(ەرتەگى فەنتەزي) 

    قازاقتارعا جاسالىپ جاتقان  قيانات كوپ بولعاسىن، « ماڭگى قازاق» اتتى اڭگىمە جازسام دەپ جۇرەتىن ەدىم. وسىدان ءبىر كۇن بۇرىن سول اڭگىمەنىڭ سيۋجەتىنە كەلەتىن ءتۇس كورجىم. كەشەدەن بەرى جازۋعا كىرىسسەم بە دەپ ءجۇر ەدىم، ءساتى بۇگىن تۇسكەن سياقتى. جۇمات انەسۇلى وتە ەرتەدە ەمەس، بۇگىندە ەمەس، عىلىم دوكتورلارى سانجار مەن بالجان ينستيتۋتتا قىزمەت ەتەتىن.وزدەرىنىڭ لاۋازىمدارىنا قاراي قاراپايىم ەكى قاتارلى جاقسى سالىنعان كوتتەدجدە تۇردى.ينتەلليگەنت ادامدار ءومىردىڭ قيىندىقتارىنا كوپ ءمىن بەرە قويمايدى عوي، ومىرلەرى ءماندى، جايلى ءوتىپ جاتتى. جاقسىلىقتا كوپ كۇتتىرگەن جوق، سانجار مەن بالجان ۇلدى بولىپ، كوتتەدجدە شاعىن توي ءوتتى. نەگە ەكەنىن قايدام، اكە شەشەلەرى اقىلداسىپ، ءۇلدارىنىى ەسىمىن اڭسار دەپ اتاعان. اڭسار ەرتەدەگىدەي تەز دە وسكەن جوق، كەش تە وسكەن جوق. تاربيەلى جىگىت بولىپ

  • سۋ ىشكەندە قۇدىق قازىۋشىنى ۇمىتپا

    (23 – اڭگىمە) باياحمەت جۇمابايۇلى — ءبىزدىڭ زاماندا سەندەرشە كيىمنەن-كيىم تاڭدايتىن جاعداي قايدا، جاماپ-جاسقاپ، تون، شالبار كيسەك تە جەتەتىن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ايانباي ەڭبەك ەتتىك. بۇگىنگى كۇن باساتىن جولدى ول كەزدە ايلاپ جۇردىك، ءتىپتى بۇگىنگىدەي دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنان حابار تاۋىپ وتىراتىن جاعداي قايدا؟ — دەگەن قاريا نەمەرەسىنىڭ جۇمىستىڭ قىرىن بىلمەي، تىك قاسىق بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقانىنا نارازى بەينەسىن اڭعارتىپ، ءوز ءومىر كەشىرمەسىنەن كەڭەستەر قوزعاعان. نەمەرەسى: — اتا، سول داۋىردە تۋعان وزدەرىڭىزدىڭ سورلى بولعان تالەيلەرىڭىزدەن كورمەيسىز بە؟ ولارىڭىزدى بىزگە ايتپاڭىز، —دەمەي مە. اشۋدان جارىلارمان بولعان قاريا: — ە، ونداي بولعاندا «ۇرپاق ءۇشىن باقىت-بايلىق جاراتسام» دەپ تەر توگىپ، جان قيىپ، ازىپ-توزعان اتا-بابالارىڭ سەندەرگە ايىپتى بولعانى عوي. «تەڭدىك ءۇشىن» دەپ اكەم وققا ۇشتى. ال

  • مۇحتار ماعاۋين: ورالحاندى دا، قۇدايىڭدى دا ۇمىتقان ەكەنسىڭ…

    ياعني، د.يسابەكوۆتى تاۋباعا ءتۇسىرۋ ءراسىمى رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ قولىنان بيىك ماراپات الىپ، جەلى كوتەرىلىپ تۇرعان د.يسابەكوۆ، مىنا ءبىز سياقتى پەندەسىنە كوڭىل ءبولىپ، «مۇحتار ماعاۋيننىڭ بۇكىل پوزيتسياسى ماعان ۇنامايدى» دەگەن ءتۇيىندى تاقىرىپپەن سۇحبات بەرىپتى – Nege.kz, 10.ءحى.2022. ءبىر زاماندا تانىعان، بىلگەن، ەندى كوزدەن تاسا، كوڭىلدەن وشكەن جازارماننىڭ، ءتارىزى، قىرىق-ەلۋ جىل بويى ىشتە بۋلىققان جۇرەكجاردى تولعامى. جارىققا شىققان كەزدە ءبىز تاريحي-تانىمدىق «التىن وردا» كىتابىن دەندەپ، قاجەتتى تىنىسقا ەرنەست حەمينگۋەيدىڭ ەسكى جۇرتى – جىلى تەڭىزگە بەت تۇزەگەن ەدىك. ەندى مىنە، ەكى اپتادان اسقاندا قايرىلىپ سوعۋعا مۇمكىندىك تاپتىق. ارتىقشا قاجەتتىلىكتەن ەمەس، الدەبىر اۋەسقوي اعايىندار ءدۇدامالدا قالماسىن دەپ. الدىمەن، ايقايلى سۇحباتتى وقىماعان بۇگىنگى جۇرتشىلىق ءۇشىن، ەڭ باستىسى – د.يسابەكوۆ باۋىرىمىزدىڭ مۇباراك ەسىمىن كەيىنگى زامانعا ۇمىتتىرماي جەتكەرۋ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: