تاۋلى قاراباق جانجالى جانە قازاقستان
استانا تاۋلى قاراباق جانجالىن بەيبىت جولمەن شەشۋگە شاقىردى. ساراپشى پىكىرىنشە، ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى كيكىلجىڭ قازاقستانعا دا پايدالى ەمەس.
ارمەنيا مەن ازەربايجاننىڭ اراسىنداعى داۋلى ايماق – تاۋلى قاراباقتا وتكەن اپتانىڭ سەنبىسىندە باستالعان قارۋلى قاقتىعىس ءالى سايابىرسىعان جوق. بۇۇ دەرەگىنشە، دەمالىس كۇندەرى تاۋلى قاراباقتا كەمىندە 33 ادام قازا تاۋىپ، 200-دەي ادام جارالعان. ايماقتا قارۋلى قاقتىعىستىڭ ورشۋىنە ارمەنيا مەن ازەربايجان ءبىرىن-ءبىرى ايىپتى كورەدى.
http://www.azattyq.org/audio/27654058.html
قازاقستان تاۋلى قاراباق جانجالىنا بايلانىستى پىكىرىن قاقتىعىس باستالعان كۇننىڭ ەرتەڭىندە – 3 ساۋىردە ءمالىم ەتتى. رەسمي استانا تاراپتاردى ۇستامدىلىق تانىتۋعا، وق اتۋدى توقتاتۋ تۋرالى ۋاعدالاستىقتاردى قاتاڭ ۇستانۋعا، جانجالدى تەك قانا بەيبىت جولمەن شەشۋگە شاقىردى.
«قازاقستانعا كەرەك ەمەس جانجال»
قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى قورى جانىنداعى الەمدىك ساياسات جانە ەكونوميكا ينستيتۋتىنىڭ باس مامانى اسقار نۇرشا «ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى تاۋلى قاراباققا قاتىستى كيكىلجىڭ قازاقستاننىڭ مۇددەسىنە زيانىن تيگىزەدى» دەپ بىلەدى.
– شيەلەنىستىڭ ودان ءارى ۋشىعۋى قازاقستانعا كەرەك ەمەس. قازاقستان بۇل ەلدەردىڭ قارىم-قاتىناستارىن تۇزەگەنىنە مۇددەلى. ازەربايجان – قازاقستان ءۇشىن وتە ماڭىزدى ترانزيتتىك باعىت، – دەيدى ول.
ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، «ارمەنيا مەن ازەربايجان شيەلەنىسىن ەكىجاقتى كەلىسىممەن شەشۋ قيىن – ويتكەنى قوس تاراپ تا ماسەلەگە بىرجاقتى يىلمەس ۇستانىمدا وتىر». ول تاۋلى قاراباق شيەلەنىسى ودان ءارى ءورشۋى مۇمكىن دەگەن قاۋپى بارىن دا ايتادى.
– پوستسوۆەتتىك اۋماقتاعى بىرقاتار ەسكى شيەلەنىستەردىڭ قايتا ورشۋىنە قاراعاندا، اڭگىمە ايماقتىق شيەلەنىستە ەمەس، الەمدىك ساياساتقا ۇلاسىپ جاتىر. مۇددەلەرى قايشى ءىرى دەرجاۆالاردىڭ تىرەسى بۇل ماسەلەنىڭ شەشىلۋىنە وڭ اسەرىن تيگىزبەيدى، – دەيدى ول.
اسقار نۇرشا تاۋلى قاراباق جانجالىنىڭ قايتا ۇدەۋى ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمىنا (ۇقشۇ) ۇلكەن سىن بولماق دەپ جوريدى.
«قازاقستاندا وقىتىلمايتىن قاقتىعىس»
ازاتتىق ءتىلشىسى قازاقستان ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى مۇحتار تىنىكەەۆكە جولىعىپ، ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىندا قايتا تۋعان قاقتىعىس جايلى پىكىرىن بىلمەك بولدى. ول تاۋلى قاراباق جانجالىن شەشۋ ءۇشىن 1991 جانە 1993 جىلدارى رەسەي مەن قازاقستان بىرىگىپ جىبەرگەن بىتىمگەرلىك ميسسيالار قۇرامىندا بولعان ەدى.
– شيەلەنىستى شەشۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن كەلىسىم بويىنشا ولار باسىپ العان تەرريتورياسىن بوساتۋى كەرەك، – دەپ قىسقا قايىردى مۇحتار تىنىكەەۆ.
ال شىمكەنت قالاسىنداعى تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى ءومىر شىنىبەكۇلى تاۋلى قاراباق جانجالى قازاقستاندىقتارعا، اسىرەسە جاس بۋىنعا بەيمالىم تاقىرىپ ەكەنىن ايتادى.
– 11-سىنىپقا ارنالعان «دۇنيە ءجۇزى تاريحى» پانىندە «تمد ەلدەرى» دەگەن تاقىرىپ بار. بىراق بۇل تاقىرىپتا تاۋەلسىزدىك العان پوستسوۆەتتىك ەلدەر اراسىنداعى شيەلەنىستەر تۋرالى ايتىلماعان، – دەيدى ول.
نەگىزىنەن ارمياندار كوپ قونىستانعان تاۋلى قاراباق اۆتونوميالىق وبلىسى 1991 جىلى ازەربايجان قۇرامىنان شىعاتىنىن مالىمدەگەن. مۇنىڭ اقىرى ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى قارۋلى جانجالعا ۇلاسىپ، 30 مىڭعا جۋىق ادام مەرت بولعان. حالىقارالىق بىتىمگەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن 1994 جىلى ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىندا اتىستى توقتاتۋ تۋرالى ۋاعدالاستىق جاسالعان. الايدا، سوعان قاراماستان، داۋلى ايماقپەن شەكتەسەتىن سىزىق بويىندا ازەربايجان مەن ارميان اسكەرى اراسىندا بۇعان دەيىن دە كىشىگىرىم قاقتىعىستار تىيىلماعان.
ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى
پىكىر قالدىرۋ