|  | 

ساياسات

تاۋلى قاراباق جانجالى جانە قازاقستان

استانا تاۋلى قاراباق جانجالىن بەيبىت جولمەن شەشۋگە شاقىردى. ساراپشى پىكىرىنشە، ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى كيكىلجىڭ قازاقستانعا دا پايدالى ەمەس.

تاۋلى قاراباقتاعى قاقتىعىس. (كورنەكى سۋرەت)

تاۋلى قاراباقتاعى قاقتىعىس. (كورنەكى سۋرەت)

ارمەنيا مەن ازەربايجاننىڭ اراسىنداعى داۋلى ايماق – تاۋلى قاراباقتا وتكەن اپتانىڭ سەنبىسىندە باستالعان قارۋلى قاقتىعىس ءالى سايابىرسىعان جوق. بۇۇ دەرەگىنشە، دەمالىس كۇندەرى تاۋلى قاراباقتا كەمىندە 33 ادام قازا تاۋىپ، 200-دەي ادام جارالعان. ايماقتا قارۋلى قاقتىعىستىڭ ورشۋىنە ارمەنيا مەن ازەربايجان ءبىرىن-ءبىرى ايىپتى كورەدى.

http://www.azattyq.org/audio/27654058.html

قازاقستان تاۋلى قاراباق جانجالىنا بايلانىستى پىكىرىن قاقتىعىس باستالعان كۇننىڭ ەرتەڭىندە – 3 ساۋىردە ءمالىم ەتتى. رەسمي استانا تاراپتاردى ۇستامدىلىق تانىتۋعا، وق اتۋدى توقتاتۋ تۋرالى ۋاعدالاستىقتاردى قاتاڭ ۇستانۋعا، جانجالدى تەك قانا بەيبىت جولمەن شەشۋگە شاقىردى.

«قازاقستانعا كەرەك ەمەس جانجال»

قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى قورى جانىنداعى الەمدىك ساياسات جانە ەكونوميكا ينستيتۋتىنىڭ باس مامانى اسقار نۇرشا «ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى تاۋلى قاراباققا قاتىستى كيكىلجىڭ قازاقستاننىڭ مۇددەسىنە زيانىن تيگىزەدى» دەپ بىلەدى.

تاۋلى قاراباقتاعى اتىستان جارالانعان بالالار.
تاۋلى قاراباقتاعى اتىستان جارالانعان بالالار.

– شيەلەنىستىڭ ودان ءارى ۋشىعۋى قازاقستانعا كەرەك ەمەس. قازاقستان بۇل ەلدەردىڭ قارىم-قاتىناستارىن تۇزەگەنىنە مۇددەلى. ازەربايجان – قازاقستان ءۇشىن وتە ماڭىزدى ترانزيتتىك باعىت، – دەيدى ول.

ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، «ارمەنيا مەن ازەربايجان شيەلەنىسىن ەكىجاقتى كەلىسىممەن شەشۋ قيىن – ويتكەنى قوس تاراپ تا ماسەلەگە بىرجاقتى يىلمەس ۇستانىمدا وتىر». ول تاۋلى قاراباق شيەلەنىسى ودان ءارى ءورشۋى مۇمكىن دەگەن قاۋپى بارىن دا ايتادى.

– پوستسوۆەتتىك اۋماقتاعى بىرقاتار ەسكى شيەلەنىستەردىڭ قايتا ورشۋىنە قاراعاندا، اڭگىمە ايماقتىق شيەلەنىستە ەمەس، الەمدىك ساياساتقا ۇلاسىپ جاتىر. مۇددەلەرى قايشى ءىرى دەرجاۆالاردىڭ تىرەسى بۇل ماسەلەنىڭ شەشىلۋىنە وڭ اسەرىن تيگىزبەيدى، – دەيدى ول.

اسقار نۇرشا تاۋلى قاراباق جانجالىنىڭ قايتا ۇدەۋى ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمىنا (ۇقشۇ) ۇلكەن سىن بولماق دەپ جوريدى.

«قازاقستاندا وقىتىلمايتىن قاقتىعىس»

ازاتتىق ءتىلشىسى قازاقستان ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى مۇحتار تىنىكەەۆكە جولىعىپ، ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىندا قايتا تۋعان قاقتىعىس جايلى پىكىرىن بىلمەك بولدى. ول تاۋلى قاراباق جانجالىن شەشۋ ءۇشىن 1991 جانە 1993 جىلدارى رەسەي مەن قازاقستان بىرىگىپ جىبەرگەن بىتىمگەرلىك ميسسيالار قۇرامىندا بولعان ەدى.

– شيەلەنىستى شەشۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن كەلىسىم بويىنشا ولار باسىپ العان تەرريتورياسىن بوساتۋى كەرەك، – دەپ قىسقا قايىردى مۇحتار تىنىكەەۆ.

ەرىكتىلەر. تاۋلى قاراباق، 2 ءساۋىر 2016 جىل.
ەرىكتىلەر. تاۋلى قاراباق، 2 ءساۋىر 2016 جىل.

ال شىمكەنت قالاسىنداعى تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى ءومىر شىنىبەكۇلى تاۋلى قاراباق جانجالى قازاقستاندىقتارعا، اسىرەسە جاس بۋىنعا بەيمالىم تاقىرىپ ەكەنىن ايتادى.

– 11-سىنىپقا ارنالعان «دۇنيە ءجۇزى تاريحى» پانىندە «تمد ەلدەرى» دەگەن تاقىرىپ بار. بىراق بۇل تاقىرىپتا تاۋەلسىزدىك العان پوستسوۆەتتىك ەلدەر اراسىنداعى شيەلەنىستەر تۋرالى ايتىلماعان، – دەيدى ول.

نەگىزىنەن ارمياندار كوپ قونىستانعان تاۋلى قاراباق اۆتونوميالىق وبلىسى 1991 جىلى ازەربايجان قۇرامىنان شىعاتىنىن مالىمدەگەن. مۇنىڭ اقىرى ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىنداعى قارۋلى جانجالعا ۇلاسىپ، 30 مىڭعا جۋىق ادام مەرت بولعان. حالىقارالىق بىتىمگەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن 1994 جىلى ارمەنيا مەن ازەربايجان اراسىندا اتىستى توقتاتۋ تۋرالى ۋاعدالاستىق جاسالعان. الايدا، سوعان قاراماستان، داۋلى ايماقپەن شەكتەسەتىن سىزىق بويىندا ازەربايجان مەن ارميان اسكەرى اراسىندا بۇعان دەيىن دە كىشىگىرىم قاقتىعىستار تىيىلماعان.

ازات ەۋروپا / ازاتتىق راديوسى

Related Articles

  • وا قورعانىسقا قارجىنى نە سەبەپتى ارتتىردى؟ كاسپيدەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرعان رەسەي سۋدى لاستاپ جاتىر ما؟

    ەلنۇر ءالىموۆا قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان جانە ازەربايجان اسكەرى بىرىگىپ وتكىزگەن «بىرلەستىك-2024» جاتتىعۋى. ماڭعىستاۋ وبلىسى، شىلدە 2024 جىل. قازاقستان قورعانىس مينيسترلىگى تاراتقان سۋرەت.  ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى، مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ «قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ەكى ەسە كوپ ءوندىرۋدى جوسپارلاپ وتىر، الايدا ۇكىمەت بۇل سالادا جۇمىس كۇشىنىڭ ازايعانىن ەسەپكە الماعان». «كاسپي تەڭىزىنەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرىپ جاتقان رەسەي تەڭىزدىڭ ەكولوگيالىق احۋالىن ۋشىقتىرىپ جاتىر». باتىس باسىلىمدارى بۇل اپتادا وسى تاقىرىپتارعا كەڭىرەك توقتالدى. ورتالىق ازيا قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى. مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ اقش-تاعى «امەريكا داۋىسى» سايتى ۋكرايناداعى سوعىس ءتارىزدى ايماقتاعى قاقتىعىستار كۇشەيگەن تۇستا ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس سالاسىنا جۇمسايتىن اقشانى ارتتىرعانىنا نازار اۋداردى. بىراق ساراپشىلار مۇنداي شىعىن تۇراقتىلىققا سەپتەسەتىنىنە كۇمان كەلتىردى. ستوكگولمدەگى بەيبىتشىلىكتى

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • “گەوساياسات يلەۋىنە ءتۇسىپ قالۋىمىز مۇمكىن”. قازاقستاندا اەس سالۋعا قاتىستى ساراپشى پىكىرى

    ەلەنا ۆەبەر اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ جانە پايدالانۋ ەكولوگيالىق قاتەر جانە توتەنشە جاعدايدا ادام دەنساۋلىعىنا قاۋىپتى عانا ەمەس، وعان قوسا سوعىس بارىسىندا ۋكراينانىڭ زاپوروجە اەس-ىندەگى بولعان وقيعا سياقتى بوپسالاۋ قۇرالى دەيدى الەۋمەتتىك-ەكولوگيالىق قوردىڭ باسشىسى قايشا اتاحانوۆا. ول مۇنىڭ ارتىندا كوپتەگەن پروبلەما تۇرعانىن، قازاقستاندىقتارعا اەس سالۋ جونىندەگى رەفەرەندۋم قارساڭىندا بىرجاقتى اقپارات بەرىلىپ، وندا تەك پايدالى جاعى ءسوز بولىپ جاتقانىن ايتادى. ساراپشى اەس-ءتىڭ قاۋپى مەن سالدارى قانداي بولاتىنى جايىندا اقپارات وتە از دەپ ەسەپتەيدى. گولدمان اتىنداعى حالىقارالىق ەكولوگيالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، بيولوگ قايشا اتاحانوۆا – رادياتسيانىڭ ادامدارعا جانە قورشاعان ورتاعا اسەرىن شيرەك عاسىردان استام زەرتتەپ ءجۇر. ول بۇرىنعى سەمەي پوليگونىندا جانە وعان ىرگەلەس جاتقان اۋدانداردا زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گەنەتيكا كافەدراسىندا وقىتۋشى بولعان.

  • “قازاقستان دۇرىس باعىتتا”. دەكولونيزاتسيا، ۋكرايناداعى سوعىس جانە قاڭتار. بالتىق ەلشىلەرىمەن سۇحبات

    دارحان ومىربەك بالتىق مەملەكەتتەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرى (سولدان وڭعا قاراي): يرينا مانگۋلە (لاتۆيا), ەگيديۋس ناۆيكاس (ليتۆا ) جانە تووماس تيرس. سوۆەت وداعى ىدىراي باستاعاندا ونىڭ قۇرامىنان ءبىرىنشى بولىپ بالتىق ەلدەرى شىققان ەدى. ءوزارا ەرەكشەلىكتەرى بار بولعانىمەن، سىرتقى ساياساتتا بىرلىگى مىقتى لاتۆيا، ليتۆا جانە ەستونيا مەملەكەتتەرى ناتو-عا دا، ەۋرووداققا دا مۇشە بولىپ، قازىر كوپتەگەن ولشەم بويىنشا الەمنىڭ ەڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىندا تۇر. رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەندە كيەۆتى بار كۇشىمەن قولداپ، تاباندىلىق تانىتقان دا وسى ءۇش ەل. سوعىس باستالعانىنا ەكى جىل تولار قارساڭدا ازاتتىق بالتىق ەلدەرىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىلەرىمەن سويلەسىپ، ەكىجاقتى ساۋدا، ورتاق تاريح، رەسەي ساياساتى جانە ادام قۇقىعى تاقىرىبىن تالقىلادى. سۇحبات 8 اقپان كۇنى الىندى. “بىزدە قازاقستاندى دۇرىس بىلمەيدى” ازاتتىق: سۇحباتىمىزدى بالتىق ەلدەرى مەن قازاقستان اراسىنداعى ساۋدا قاتىناسى

  • باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: