|  |  | 

تۇلعالار ادەبي الەم

التاي. قىس. ساعىنىش.

وسى ولەڭدى جارىقتىق ورالحانعا ارناپ جازىپ ەدىم. بۇگىن ءومىر ەسىگىن اشقان كۇنى ەكەن دە. جانى، ءسوزى تابيعاتپەن بىتە قايناسقان عاجايىپ جازۋشىنىڭ بالا كەزىمدە ماعان بەرگەن اسەرى وراسان ەدى.

التاي. قىس. ساعىنىش.

ءى

ايازىنا سۇڭگيسىڭ
ايدالادا،
جىلىلىق بار وندا ءبىر ويلاماعان.
تۇمسىعىڭمەن جۇتاسىڭ،
تۇپ-تۇنىق ءبىر
ارقار ءيىسى اڭقيدى اينالاڭنان.

اياڭىمەن اق قىراۋ ارعىماقتىڭ،
بەدەر ءتۇسىپ جۇزىنە سان قىراتتىڭ.
قۇسبەگىنىڭ كەشكى ءبىر جۇزىندەي بوپ،
باتىپ بارا جاتادى البىراپ كۇن.

سەزگەندەيىن، جىمىڭداپ ءتۇن جانارى،
بالعىن قىزدىڭ بالتىرى سىزداعانىن.
جاس قوناققا جاۋتاڭداپ،
بەيۋاقتا،
جالعىز ءۇيدىڭ كىرپىگى ءدىر قاعادى.

ءبىر قيعىلىق سەزىمگە جاساپ وتەر،
اياز ەرنى الدىمەن ماساڭ ەتەر.
اي قىلىمسىپ اق ءتوسىن اشا بەرىپ،
بۇلت ۇستىنە بۇراڭداپ جاتا كەتەر.

نە ءبىر ارمان كۇزەتتە، نە ءبىر ەلەس…
شولپان تۋدى، جاس شوپان جونىڭە كوش.
اي ءمۇيىزدى تەكەڭدى قاسقىر جەپتى،
تۇسىڭدەگى ايداي قىز، تەگىن ەمەس.

اق سۇڭگى ەتىپ اجارلى قاس-قاباقتى،
الىپ قاشساڭ اق تۇندە اق تاماقتى.
اپپاق قاردا جۇيتكىگەن اق قويانداي،
پىراعىڭدى اعىزىپ اق قاناتتى.

ءجۇزىن ءوبىپ تاۋلاردىڭ تاڭعى ىزعارى،
ۋىسىندا ۇلپاداي بالمۇزداعى.
بۇرىمىندا كۇن نۇرى كۇمىس شاشىپ،
بۇلاڭدايدى بۇزىلماي ءساندى ىرعاعى.
…. …. …. …. …. …. …. ….
قيالىما سيپاتىپ قاۋىرسىنىن،
قۇشاعىمدا بالقيدى «قار قىزدارى».

ءىى

ەسىمنەن ءبىر كەتپەي قويدى نەگە وسى،
قارت التايدىڭ مۇز قۇرسانعان ەلەسى.
مۇزداي قارۋ،
مۇزداي تاقىم استىندا،
سىقىرلاعان مۇز جىلقىنىڭ دەنەسى.

اقكوز تۇندە جالعىز رەت جولىعار،
جورتۋىلدىڭ جان بىلمەيتىن ءمانى بار.
شىتىناتىپ اياز قىسقان اسپاندى،
شۇرقىرايدى استىڭداعى جانۋار.

قاھارىنا مىنگەندە التاي قاعىنىپ،
ۇرگەن ءيتتىڭ ءتىلى ايازعا قارىلىپ،
اق بۋرانىڭ قىزىل جالىن – شىبىعى،
Cىنىپ تۇسكەن تۇرعان بويدا شابىنىپ.

عايىپ بولىپ باسىڭداعى تۇرعان باق،
ءبارىن وسى كەتەتىندەي ءتۇن جالماپ.
قوتانىڭدى تىنتەدى اياز
ءبورىنىڭ،
مۇزداي سۋىق تۇمسىعىنداي سۋماڭداپ.

بەل استىنان ءبىر تىرشىلىك بىلسەم دەپ،
مەن دە جورتىپ، تاۋ قولتىعىن تىنتەم كەپ.
اي – ءمۇيىزىن شايقاپ قاشقان ارقارداي،
بۇلت قالقاسىن پانالاپ ءجۇر بۇرسەڭدەپ.

جولعا باعىت بەرە المايدى بۇل ءبىزدىڭ،
ءجۇزىن ابدەن سۋىق سورعان جۇلدىزدىڭ.
بەينەسى دە ەسىمدە جوق ءدال قازىر،
ۇمىت بولعان جامالىنداي ءبىر قىزدىڭ.

جال-قۇيرىعى سۇڭگى مۇزعا مالىنىپ،
ومىراۋلاپ تارتادى العا ساۋىرىك.
شوقىلاردان ءبورى ۇليدى اۋلاقتا،
ءبورى ۇليدى تۇمسىعى ايعا شاعىلىپ.

اداستىرماي اكەلەدى-اۋ تۇنگى وكپەك،
ءدال سونداعى كۇيگە قالاي ءتىل جەتپەك.
بالعىن قىزدىڭ مەنى كۇتكەن دەمىندەي،
قار بەتىندە جۇرگەن ءتۇتىن دىردەكتەپ.

ۇلاربەك نۇرعالىمۇلى

Related Articles

  • تۇرسىن جۇمانباي ء«ۇيسىنباي كىتابى»

    تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»

    بۇل داعاندەل، باقاناس ولكەسىنەن شىققان بي ءۇيسىنباي جانۇزاقۇلى حاقىندا قۇراستىرىلىپ جازىلعان كىتاپ. تىڭ تولىقتىرىلعان ەڭبەكتە بولىس الدەكە كۇسەنۇلى، داعاندەلى بولىسىنىڭ باسشىلارى مەن بيلەرىمەن قاتار ءابدىراحمان ءالىمحانۇلى ءجۇنىسوۆ سىندى ايتۋلى تۇلعالار جايلى اڭگىمە قوزعالعان. ولاردىڭ ەل الدىنداعى ەڭبەكتەرى، بيلىك، كەسىم – شەشىمدەرى، حالىق اۋزىندا قالعان قاناتتى سوزدەرى مەن ءومىر جولدارى، اتا – تەك شەجىرەسى قامتىلعان. سونىمەن قاتار مۇراعات دەرەكتەرىندەگى مالىمەتتەر كەلتىرىلگەن. كىتاپقا ەسىمى ەنگەن ەرلەردىڭ زامانى، ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرى تۋرالى جازىلعان كەي ماقالالار، جىر –داستاندار، ۇزىندىلەر ەنگەن. كىتاپ قالىڭ وقىرمان قاۋىمعا ارنالعان. تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»، - جەبە باسپاسى، شىمكەنت قالاسى.134 بەت تولىق نۇسقاسىن تومەندەگى سىلتەمە ارقىلى وقي الاسىز. ءۇيسىنباي كىتاپ kerey.kz

  • زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    رەي فەرلونگ اندرەي ەرماك (سول جاقتا) پەن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي (وڭ جاقتا). 2019 جىل. اندرەي ەرماك ۇشاقتان تۇسە سالا ءوزىنىڭ باستىعىن قۇشاقتادى. 2019 جىلى قىركۇيەكتە پرەزيدەنت زەلەنسكيمەن جىلى جۇزدەسۋ جاڭادان باستالىپ كەلە جاتقان ساياسي سەرىكتەستىكتىڭ باسى ەدى. بۇل – ەرماكتىڭ رەسەي تۇرمەسىندە وتىرعان 35 ۋكراينالىقتى ماسكەۋدەن الىپ كەلگەن ءساتى. ال 2020 جىلى ەرماك زەلەنسكي اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى بولدى. بىراق ۋكرايناداعى جەمقورلىق شۋىنان كەيىن ونىڭ قىزمەتىنە جۇرتتىڭ نازارى اۋدى. سەبەبى ەرماك ۋكراينا ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى جىمقىرىلعان كوررۋپتسيا سحەماسىندا نەگىزگى رولدە بولعان دەگەن اقپارات تاراعان. بىراق تەرگەۋشىلەر بۇل جايتتىڭ جاي-جاپسارىن تولىق اشقان جوق. ەرماكتىڭ ءوزى ازاتتىقتىڭ ۋكراينا قىزمەتىنىڭ رەسمي ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن جوق. سونىمەن زەلەنسكيدىڭ كەڭسەسىن باسقارىپ وتىرعان ەرماك كىم؟ تەلەۆيدەنيەدەن

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

  • ميللياردەر بيلل گەيتس بار بايلىعىن افريكا ەلدەرىنە اۋدارماق

    ميللياردەر بيلل گەيتس بار بايلىعىن افريكا ەلدەرىنە اۋدارماق

    Microsoft كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە الەمدەگى ەڭ باي ادامداردىڭ ءبىرى سانالاتىن بيلل گەيتس ءوزىنىڭ بايلىعىن قايدا جۇمسايتىنىن رەسمي مالىمدەدى. كاسىپكەر افريكا ەلدەرىندەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە كەدەيلىكپەن كۇرەس سالالارىنا شامامەن 200 ميلليارد دوللار ينۆەستيتسيا سالۋدى جوسپارلاپ وتىر. «جۋىردا مەن ءوز بايلىعىمدى 20 جىلدىڭ ىشىندە تولىقتاي تاراتۋ جونىندە شەشىم قابىلدادىم. قاراجاتتىڭ باسىم بولىگى وسى جەردە، افريكادا، ءتۇرلى ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسۋگە باعىتتالادى»، – دەدى بيلل گەيتس ءوزىنىڭ قورىمەن بىرلەسكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا. باستى باسىمدىقتار: – ينفەكتسيالىق اۋرۋلارمەن كۇرەس (سونىڭ ىشىندە بەزگەك، تۋبەركۋلەز، ۆيچ); – انا مەن بالا دەنساۋلىعىن جاقسارتۋ; – اۋىلدىق اۋداندارداعى ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ; – تازا اۋىزسۋ مەن سانيتاريا ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ; بيلل گەيتس: «بۇل – قايىرىمدىلىق ەمەس، بۇل – ينۆەستيتسيا.

  • شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    ەل اۋزىندا قازاق وقىمىستىلارى ايتتى دەگەن سوزدەر از ەمەس. بەلگىلى عالىم، ەتنوگراف ا. سەيدىمبەك قۇراستىرعان تاريحي تۇلعا، اسقان وقىمىستى شوقان بابامىزدىڭ تاپقىر سوزدەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز. * * * ومبىعا وقۋعا جۇرەر الدىندا بالا شوقان اكەسىنىڭ ەل ءىشى ماسەلەسىن شەشۋدەگى كەيبىر وكتەم، وجار قىلىقتارىنا كوڭىلى تولماي، «وقۋعا بارمايمىن» دەپ قيعىلىق سالسا كەرەك. تىپتەن كونبەي بارا جاتقان بالاسىن قاتال شىڭعىس جاردەمشى جىگىتتەرىنە بايلاتىپ الماققا ىڭعايلانىپ: «شىقپاسا كوتەرىپ اكەلىڭدەر، ارباعا تاڭىپ الامىز!» − دەيدى. سوندا دارمەنى تاۋسىلعان شوقان اكەسىنە: «بايلاتپا! ابىلاي تۇقىمىنان بايلانعاندار مەن ايدالعاندار جەتەرلىك بولعان!» − دەپ ءتىل قاتادى. بالا دا بولسا اقيقات ءسوزدى ايتىپ تۇرعان بالاسىنان توسىلعان اكە دەرەۋ شوقاندى بوساتتىرىپ جىبەرەدى. * * * پەتەربۋرگتە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءبىر

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: