Qıtay qazaqtarınıñ anti-kommunistik üş ülken josparı
Birinşi sügiret, 1960-jılı Tayvan (台湾) astanası Täypeyde tüsirilgen.
Surette oñınan: Dälelqan Janımqanwlı Janaltay, Qalibek Rayımbekwlı Häkim, Qamza Şömişbaywlı Wşar, Qalipa Ğaqıpwlı Altay.
Bergi jaqtağı üş adam oñınan: Jolbarıs wlı YAqwp jäne APACL- müşeleri men Tayvan prezident äkimşiliginiñ qazaqtardı qabıldauğa kelgen ökili.
Ekinşi sügiret, 1960-jılı Tayvan astanası Täypeyde tüsirilgen. Aziya halıqtarınıñ Anti-Kommunistik Ligası (APACL) sol jılı täypeyde qwrıltay aşqan. Qwrıltay jinalısına qazaqtar da qatıstı.
Surette oñınan: Qalibek Rayımbekwlı Häkim, APACL basşısı Gu Jıngang (Gu Zhenggang/谷正纲), Qamza Şömişbaywlı Wşar jäne Qalipa Ğaqıpwlı Altay.
Üşinşi sügiret, 1960-jılı Täypeyde tüsirilgen.
Surette aldıda otırğan: Qıtay gomindañ ükimetiniñ tayvandağı prezidenti Jan Käyşek (蒋介石). Qıtay qazaqtarı onı Qıtaydıñ teristik akcenti boyınşa Jiyañ Jieşi dep ataydı.
Artta twrğandar oñınan: Qalipa Ğaqıpwlı Altay, Qalibek Rayımbekwlı Häkim, Qamza Şömişbaywlı Wşar.
Qıtay prezidenti Jan Käyşekpen bolğan kezdesude qazaq delagattarı naqtı sayasi mäselelerdi talqığa salğan. Ekijaqtı kezdesulerdiñ hattamalıq qwjatı gomin' ükimetiniñ täypeydegi memleket mwrağatında saqtaulı twr.
Bwl qıtay qazaqtarınıñ Gomindañ (国民党) ükimetimen bolğan eñ soñğı sayasi kezdesui edi. 1912-jılğı qıtay demokratiyalıq revoluciyasınan beri Qazaqtar sayasi, äleumettik mäseleler boyınşa qıtay prezidentiniñ türli qabıldauında bolğan. Olar jeke-jeke:
1912-jılı demokratiyalıq principter negizinde ötken twñğış prezident saylauı, Pekin;
1928-jılğı Gomin' ükimetin ilan (jariya) etu kezi, Nan Kin;
1946-47 jıldıñ ölara kezeñinde ötken gomin' ükimetiniñ bükilmemlekettik qwrıltay jinalısı, Nan Kin;
1947-48 jıldıñ ölara kezeñinde ötken prezident saylauı, Nan Kin;
Soñğısı 1960-jılğı APACL jinalısı kezi, Täypey;
1972-jılğa deyin sociyalistik lagerden tısqı elderde qıtaydıñ pekindegi kommunistik ükimeti zañdı ükimet esebinde sanalmadı. Älemniñ köptegen elderinde qıtaydıñ tayvandağı demokratiyalıq ükimeti zañdı respubilika retinde tanıldı jäne diplomatiyalıq qatınastar saqtalıp twrdı. 1968-1972 jj Aqş-Qıtay qatınastarı mülde basqa bağıtqa özgerdi. Aqş bastatqan älemdik mañızdı wyımdar Pekin ükimetin zañdı ükimet esebinde qabılday bastadı. Tipti, 1972-jılı Aqş prezidenti kommunistik qıtayğa resmi saparmen bardı.
Aqş-Qıtay qatınastarınıñ jaqsaruı, Sovet-Qıtay qatınastarınıñ qırğiqabaq kezeñge ötui tayvandağı gomin' ükimetiniñ halıqaradağı sayasi ornın meylinşe älsiretip jiberdi. Sonımen 1951-1960 jj arasında şetelde sayasi emigraciyada jürgen qıtay qazaqtarınıñ anti-kommunistik üş ülken josparı tas-talqan boldı. Olar:
Birinşisi, 1951-jj oñtüstik şığıs türkistan yağni qaşqariyanı artqı baza ete otırıp otstovkadağı gomindañ ükimeti men Aqş-tıñ kömegi arqılı kommunistik qıtayğa qaytarma şabuılğa ötu josparı;
Ekinşisi, 1951-54 jıldarı Kaşmir, Auğanıstan elderin artqı baza ete otırıp kommunistik qıtay biligine qaytarma soqqı jasau, üşinşi jahan soğısınıñ tuuın kütu josparı;
Üşinşisi, 1960-jıldardağı APACL negizinde qwrılğan sayasi liga. YAğni Aziya halıqtarınıñ Anti-Kommunistik Ligası negizinde Pekin ükimetine jaña lepti bastau josparı;
Esteriñizge sala keteyin, Dälelqan Janımqanwlı Janaltay men Qamza Şömişbaywlı Wşar mırza prezident Jan Käyşektiñ qabıldauında eki ret boldı.
Äuelgisi, 1947-48 jıldıñ ölarasında ötken bükilmemlekettik prezident saylauı kezinde. Ol kezde Prezident saylauına tüsip basım dauıspen prezident atanğan Jan Käyşek qazaq delagattarın arnayı qabıldap onbes minut keñes ötkizgen, qazaqtar kesteli kiim, ükili tımaq kiip barıp prezidentpen suretke tüsken. Bwl suretti keyingi postımda jariyalayın.
Keyingisi, osı 1960-jıldıñ kezdesui.
Eskertu, suretter Qalibek Häkim äuletiniñ al'bomınan alındı.
Pikir qaldıru