|  | 

Ädebi älem

APORTTIÑ JWPAR IİSİ(Äñgime, bolğan oqiğanıñ izimen)

Jwmat ÄNESWLI
Almatı qalası küni qarsañına oray

b5de8538f9cbeb554ea97fb1bde
Osıdan elu jılday bwrın bolğan oqiğa. 65-jıldarı
Qostanay oblısınan Bäkiş degen bala Almatığa oquğa tüsuge
attanadı. Poezğa minip, Almatı vokzalınan tüsedi. Bala
taksige otırıp, baratın ädresin aytadı. Taksişi balamen
anau Aqsayğa deyin barıp, qazirgi Äl Farabi köşesimen
zuıldatıp kele jatadı. Ol kezde Farabi köşesiniñ arğı beti
Aqsaydan osı küngi Dostıq köşesine deyin «Gornıy gigant»
sovhozınıñ alma bağı. Balanıñ közi jol boyyında samsağan
qızıl almalardı körip, auzınan silekeyi ağadı. Bala Bäkiş
taksistke :
– Ağa anau alma ağaştarınan bir eki alma alsam bola ma ?
Tasişi maşinesin toqtatıp,:
–Boladı- deydi. Bala sekirip barıp, ağaştan bir eki almanı
jwlıp alıp taksige otıradı. Ülken eki qızıl alma balanıñ
eki alaqanına äreñ siıp twr. Bäkiş bala soğan tañ qalıp :
–Ağa, mına almalardıñ bireui bir obedke jarağanday ğoy!-
deydi. Taksist öziniñ qaltasınan bergendey qopayıp :
–Iä, bwl Almatınıñ ataqtı aportı- deydi.
Sonımen bwlar balanıñ izdegen ädresine keledi.. Taksişi
– Jiırma som töleysiñ -deydi Bala oğan tañğalıp:
–Ağa, bizdiñ auılda on somğa qırıq bolke nan alıp, qırıq
kün kün köredi. Siz menen jiırma som alıp, seksen kün
körgiñiz kele me! Biz bir sağat qana jürdik qoy -depti. Taksişi
balanıñ alğırlığına tänti bop,:
–Jaraydı, on som berseñ boladı, benzin köp ketti- degen
eken.
Sonımen ne kerek, Bäkiş bala Kaz Pige dokument tapsırıp,
soñında ötpey qaladı. Sosın Bäkiş auılğa qwr qol
qaytpayın dep, bazarğa barıp on şelek satıp alıp, bayağı
taksist körsetken Alma bağına kelip, jayğasıp jürip, on

şelek ılği qıp qızıl, iri aport almaların jinap aladı.
"Endi boladı au" dey bergende balanıñ üstinen baqşanıñ
küzetşisi şığa keledi
-Iä, bala, mwnıñ ne? Bwl sovhozdıñ baqşası ğoy -deydi.
Bäkiş bala sasıp qalıp, ana kisige:
–Ağa bizdiñ auılda mwnday alma bolmağasın, şeşemdi bir
quantayın dep edim…
–Qay jaqtansıñ?
–Qostanay jaqtan, bizdiñ auılda mwnday alma öspeydi.
-Soltüstikte mwnday aport öspeydi ğoy. Jaraydı, biraz
eñbektengen ekensiñ, äri alıstan kelgen ekensiñ, bir şelegiñdi
tasta da, qalğanın alıp jüre ber -dep küzetşi rwqsat beripti.
Bäkiş bala sol quanğannan , jelpinip otırıp, toğız şelek
aportpen auılına jetedi.
Bäkiş bala joldan şarşağasın , üyde biraz tınığıp,
jatqan. «Balañ aman sau Almatıdan kelipti., bazarlıq äkelip
pe?" dep swrap jatqan körşi äyelderdiñ dauıstarın emis emis
estigen. Keşke qaray Almatınıñ jañalığın aytayın dep,
Bäkiş qwrdastarınıñ üyin aralaudı bastağan. Oyında
eşteñe joq, Bäkiş bir qwrdasınıñ üyine kirgen bette
aporttıñ jwpar iisi mwrnına bwrq ete qaldı. "Apırau,
bwlarda Almatığa barıp kelgen be?" degen oy kelgende
qoyğan Bäkişke. Sosın sol üydegi qwrdasına Almatıda oquğa
tüspey qalğanın aytıp şığıp ketti. Bäkiş ayañdap otırıp,
ekinşi klastasınıñ üyine kirgen. Bäkiş "Apırau, mwnda da
almanıñ iisi bwrqırap twr ğoy!" dep iştey tañğalğan. .Sodan
Bäkiş tağı bir klastasınıñ üyne kirse, mwnda da aporttıñ
jwpar iisi añqıp twr eken. Bäkiş qwrdasına Almatıda köp
bola almağan mwñın aytıp, birazdan soñ, wyine qaytıp keldi..
Keşki şäy üstinde Bäkiş şeşesinen :
-Apa , auıldağılardıñ bäri Almatığa barıp kelgen be ?,
bäriniñ üynde aporttıñ jwpar iisi añqıp twr -deydi. Şeşesi
külip,:
–Balam au, mana sen wyıqtap jatqanda osı auıldıñ
äyelderi kelip:
–Balañ Almatıdan kelipti , qwttı bolsın!" dep janımdı
şır pır qılğan joq pa! Sosın barlığınada sen äkelgen
almalardı taratıp bergenmin! -degende, Bäkiş bala soğan
şın jüregimen quandı.

–Dwrıs istegensiñ, apa! Jaña ğana klastastarımnıñ üylerine
kirip şıqsam , bäriniñ üyinen APORTTIÑ JWPAR IİSİ añqıp
twrdı- degen Almatıdan oquğa tüse almay kelgen Bäkiş bala.
JWMAT ÄNESÜLI, AQIN, JAZUŞI, ARDAGER
JURNALIST

Related Articles

  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    El auzında qazaq oqımıstıları ayttı degen sözder az emes. Belgili ğalım, etnograf A. Seydimbek qwrastırğan tarihi twlğa, asqan oqımıstı Şoqan babamızdıñ tapqır sözderin nazarlarıñızğa wsınamız. * * * Ombığa oquğa jürer aldında bala Şoqan äkesiniñ el işi mäselesin şeşudegi keybir öktem, ojar qılıqtarına köñili tolmay, «oquğa barmaymın» dep qiğılıq salsa kerek. Tipten könbey bara jatqan balasın qatal Şıñğıs järdemşi jigitterine baylatıp almaqqa ıñğaylanıp: «Şıqpasa köterip äkeliñder, arbağa tañıp alamız!» − deydi. Sonda därmeni tausılğan Şoqan äkesine: «Baylatpa! Abılay twqımınan baylanğandar men aydalğandar jeterlik bolğan!» − dep til qatadı. Bala da bolsa aqiqat sözdi aytıp twrğan balasınan tosılğan äke dereu Şoqandı bosattırıp jiberedi. * * * Peterburgte Sırtqı İster ministrliginiñ bir

  • Kitapqwmar jasqa tegin oqu baqıtı bwyırdı

    Kitapqwmar jasqa tegin oqu baqıtı bwyırdı

    Adamzat kitapqa ğwmır boyı qarızdar. Kitapsız keleşektiñ altın kiltin eşkim qolına mıqtap wstay almağan. Mardan Rahmatulla – kitapqwmar on jeti jasar jigittiñ boyında öz qatarlastarınıñ boyınan tabıla bermeytin wlı qasiet bar. Ol – kitapqa degen mahabbat. Bwl mahabbattıñ sät sanap artuınıñ da sırı bar. Mardan – Asılı Osman, Darhan Qıdıräli sındı bügingi qazaq ruhaniyatınıñ tiregi sanalatın azamattar tuğan topıraqt tuıp-ösken. Topıraqtıñ kiesin däl osı kezde eriksiz moyınday tüsesiñ. Qoğamdağı «jastar kitap oqımaydı» degen qasañ pikirdi joqqa şığaruğa tırısqan jastardıñ da sanı basım. Kün sanap olardıñ sanı artıp, kitaptıñ qwdiretin jer-jerde däleldep bağuda. Kitapqa janı qwmar jan bir künin kitapsız elestete almaydı. Ğwmırı kitappen etene baylanğan, oqu ğwmırınıñ mänine aynalğan jastardı

  • «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    Qazaq halqınıñ dañqtı perzenti, wlı jazuşı Mwqtar Mağauin 85 jasqa qarağan şağında dünieden ozdı. «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay) Şwbartauda düniege keldi. Jondağı Jobalay Kereydiñ eñ ülken Aruağı Jobalay bidiñ wrpağı edi. Bayqotan bi, Toman bi, Begeş şeşen, Uäyis, Töleu aqın… Atağı Atalarınan asıp ketti… Tirisinde olay degen joq… Bwl sözdi dünieden ötken soñ biz aytıp otırmız… Ömiriniñ soñğı kezderi şette ötti. «Ükimetke, basqalarğa da ökpem joq, ökpeleytin olardıñ jağdayı joq!» (M.Mağauin) degen edi özi bertinde. Astarı auır, eñseñdi ezerdey salmaqtı söz… Danışpan adam nege elden jıraq ketti. Bwl «Oñaşa jatqandı wnatamın, Elimdi el qılmasın erte sezip… Elden kettim jıraq…» (Şäkärim) deytin ketis siyaqtı. Sonda da «Kök

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: