«Қараш – қараш» повесі қалай жазылды?

«Qaraş – qaraş» povesi qalay jazıldı?

| Jul 11, 2015

Mwhtar Äuezovtıñ «Qaraş – qaraş» povesin oqımağan adam kemde-kem. Böksesi de, beti de, malı da qalıñ Jarasbaydı Baqtığwl äbden azarı ötkesin, şıñ basınan atıp tüsirmeytin be edi…..!!!!

Negizi bwl povest' ömirden alınğan. Näubet jıldarı milliondağan qazaqtı aştan alıp qalğan Twrardıñ äkesi Rısqwl Jılqaydarwlı bolıs Saymasay Üşkempirovti tau basınan atıp qwlatqan. Sodan bolıstıñ ağayın-tuısı Rısqwldı Sibirge aydatıp, 11 jasar Twrardı bauızdap öltirmek bolıptı. Sol kezde qarşaday balanı qanğa böktirgisi kelgen «qazağım» Twrarday qazaqtan qanday twlğanıñ qalıptasarın bildi me eken?! Äy qwday-ay! Bertin kele sol qarşaday bala azamat bolıp, aştıqtan ölip jatqan qazaqtardıñ mäselesin aytıp Stallinge hat jazdı. Alaştıñ marğasqaları Mwhamedjan Tınışbaevqa, Sanjar Asfendiyarovqa qızmet bergizip, negizsiz jalamen oqudan şığıp qalğan Dinmwhamed Qonaevtı üş sağat işinde oquına qayta ornalastırdı. Bauırjan Momışwlın oquğa tüsirip, Qanış Sätbaevtı Jezqazğannıñ kenin aşuğa şaqırdı. Moñğoliyada elşilikte jürip, astanasınıñ atın Wlan-Bator dep qoyğızıp, Şıñğıshannıñ «qazirgi» töte wrpaqtarına Konstituciya negizderin jazıp berip ketti. Sol…..sol…….sol kezderi Mwhtar Äuezovpen de jaqın aralasqan Twrar äkesi Rısqwldıñ basınan ötken azaptı bayandağan ğoy! Keyin qasiretti äñgime poveske jeli bolıp tüsip, «Qaraş-qaraş» jazıldı!

bmtv.kz

Tags «Qaraş - qaraş» povesi qalay jazıldı?

Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

kerey.kz

Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz
«Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

kerey.kz

Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya
ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

kerey.kz

El auzında qazaq oqımıstıları ayttı degen sözder az emes. Belgili ğalım, etnograf A. Seydimbek qwrastırğan tarihi twlğa, asqan oqımıstı Şoqan babamızdıñ tapqır sözderin nazarlarıñızğa wsınamız. * * * Ombığa oquğa jürer aldında bala Şoqan äkesiniñ el işi mäselesin şeşudegi keybir öktem, ojar qılıqtarına köñili tolmay, «oquğa barmaymın» dep qiğılıq salsa kerek. Tipten könbey bara jatqan balasın qatal Şıñğıs järdemşi jigitterine baylatıp almaqqa ıñğaylanıp: «Şıqpasa köterip äkeliñder, arbağa tañıp alamız!» − deydi. Sonda därmeni tausılğan Şoqan äkesine: «Baylatpa! Abılay twqımınan baylanğandar men aydalğandar jeterlik bolğan!» − dep til qatadı. Bala da bolsa aqiqat sözdi aytıp twrğan balasınan tosılğan äke dereu Şoqandı bosattırıp jiberedi. * * * Peterburgte Sırtqı İster ministrliginiñ bir
Kitapqwmar jasqa tegin oqu baqıtı bwyırdı

kerey.kz

Adamzat kitapqa ğwmır boyı qarızdar. Kitapsız keleşektiñ altın kiltin eşkim qolına mıqtap wstay almağan. Mardan Rahmatulla – kitapqwmar on jeti jasar jigittiñ boyında öz qatarlastarınıñ boyınan tabıla bermeytin wlı qasiet bar. Ol – kitapqa degen mahabbat. Bwl mahabbattıñ sät sanap artuınıñ da sırı bar. Mardan – Asılı Osman, Darhan Qıdıräli sındı bügingi qazaq ruhaniyatınıñ tiregi sanalatın azamattar tuğan topıraqt tuıp-ösken. Topıraqtıñ kiesin däl osı kezde eriksiz moyınday tüsesiñ. Qoğamdağı «jastar kitap oqımaydı» degen qasañ pikirdi joqqa şığaruğa tırısqan jastardıñ da sanı basım. Kün sanap olardıñ sanı artıp, kitaptıñ qwdiretin jer-jerde däleldep bağuda. Kitapqa janı qwmar jan bir künin kitapsız elestete almaydı. Ğwmırı kitappen etene baylanğan, oqu ğwmırınıñ mänine aynalğan jastardı
«Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

kerey.kz

Qazaq halqınıñ dañqtı perzenti, wlı jazuşı Mwqtar Mağauin 85 jasqa qarağan şağında dünieden ozdı. «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay) Şwbartauda düniege keldi. Jondağı Jobalay Kereydiñ eñ ülken Aruağı Jobalay bidiñ wrpağı edi. Bayqotan bi, Toman bi, Begeş şeşen, Uäyis, Töleu aqın… Atağı Atalarınan asıp ketti… Tirisinde olay degen joq… Bwl sözdi dünieden ötken soñ biz aytıp otırmız… Ömiriniñ soñğı kezderi şette ötti. «Ükimetke, basqalarğa da ökpem joq, ökpeleytin olardıñ jağdayı joq!» (M.Mağauin) degen edi özi bertinde. Astarı auır, eñseñdi ezerdey salmaqtı söz… Danışpan adam nege elden jıraq ketti. Bwl «Oñaşa jatqandı wnatamın, Elimdi el qılmasın erte sezip… Elden kettim jıraq…» (Şäkärim) deytin ketis siyaqtı. Sonda da «Kök