|  | 

Ädebi älem

Abay baba ruhına

10-tamız – Wlı Abaydıñ tuğan küni

 Abay Qunanbaiuly

 

         Tañdar atıp tamaşa, araylana,

Qazınasın aqtarğan talay dana.

Tolğandırıp, Täñirdey tabıntqanı,

Wlılardıñ wlısı — Abay ğana.

 

Köz türtkisiz qapasta bar aynala,

Sansırasañ jol tappay san oylana.

Nwrın seuip janıñnıñ tünegine,

Bağıt-bağdar silteytin –Abay ğana.

 

Tirligiñde jağılar talay jala,

Jürekke äjim tüsedi, solay jara.

Jalğız qalıp jabırqap jürgeniñde,

Jaratqan men seneriñ – Abay ğana.

 

Jalbañ qaqqan saltanat sarayda ana,

Sırtqa teuip, şalqayıp qaraydı ağa.

Bas-basına bi bolğan bar tobırdan,

Taban tirer tilekşiñ –Abay ğana.

 

Tüsirmeuge kir sızıq Ar-aynağa,

Tura jürip jaqpassıñ talayğa da.

Öz-öziñnen küresip öter ğwmır,

Mıñmen jalğız alısqan –Abay ğana.

 

 

Temirqazıq — Alaşqa, şarayna da,

Aspandaydı Ruhıñ solay dara.

Ärkim özin sanaydı danışpanğa,

Abay ğana!

…Basqağa qaraylama…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qayta-qayta Abayğa bas wratın bop aldım,

Otıram da oñaşa,  oylarına qamaldım.

Baz keşkeli jürgende,  qara tünek  qwrsaulap,

Sırlastım  da  biiktep, tuğan ayday jañardım.

 

Tabısqalı  Abaymen,  köñilimde jür örlep,

Pendelikti    twqırttım, özimdi-özim  jügendep.

Itke balap  key dwşpan, kesek  atsa sırtımnan,

Ökinbedim   özi  de, şoşqalığın biler dep.

 

Sergeldeñge tüssem de, jan sırımdı el  wqpay,

Täñirime täubä  ettim, tirlik keştim torıqpay.

Adastım da jol üsti, tömendedim, örledim,

Bağıt-bağdar siltedi, Abay-Temirqazıqtay.

 

Süydim-küydim, örtendim läzzätınan şöl bastım,

Talay-talay arudıñ köñilindegi közdi aştım.

Tilsiz  tilmen qwştım da közben kördim, tüysindim,

Jalğızdıqtan  jalığıp bir swlumen qoldastım.

 

Jetkizsem  dep wl-qızdı,  “japırağımdı köktetem“,

Mazalaydı osı oylar asqaq arman joq  böten.

“Bes asıl is, bes dwşpan“ amanatım,  olardı,

Armansızbın  aytsa jwrt, “namıstı,  adal, tekti eken“.

 

Bes kün tirlik  jalğanda, jarlı emespin, arlımın,

Jüregimnen ötkizem  dünieniñ zar,  mwñın.

Din,  diline bölmesten,  türine de tiline,

Qwşsam deymin  bauır dep adamzattıñ barlığın.

 

Ömir zañı jek körer,  mağan  bireu wnamay,

San asudan öttim  de, sürinsem  de qwlamay.

Twmsıqtığa  şoqıtpay,  qanattığa qaqtırmay,

Aman saqtap  keledi jüregimde  bir Abay.

 

 

 

 

 

Serikjan QAJI

kerey.kz

Related Articles

  • Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı»

    Bwl Dağandel, Baqanas ölkesinen şıqqan bi Üysinbay Janwzaqwlı haqında qwrastırılıp jazılğan kitap. Tıñ tolıqtırılğan eñbekte bolıs Äldeke Küsenwlı, Dağandeli bolısınıñ basşıları men bilerimen qatar Äbdirahman Älimhanwlı Jünisov sındı aytulı twlğalar jaylı äñgime qozğalğan. Olardıñ el aldındağı eñbekteri, bilik, kesim – şeşimderi, halıq auzında qalğan qanattı sözderi men ömir joldarı, ata – tek şejiresi qamtılğan. Sonımen qatar mwrağat derekterindegi mälimetter keltirilgen. Kitapqa esimi engen erlerdiñ zamanı, üzeñgiles serikteri turalı jazılğan key maqalalar, jır –dastandar, üzindiler engen. Kitap qalıñ oqırman qauımğa arnalğan. Twrsın Jwmanbay «Üysinbay kitabı», - Jebe baspası, Şımkent qalası.134 bet tolıq nwsqasın tömendegi silteme arqılı oqi alasız. Üysinbay kitap kerey.kz

  • «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    «Alğaşqı kitap» derekti beynefil'mi

    Qazaqstan Respublikası Mädeniet jäne aqparat ministrliginiñ Mädeniet komitetine qarastı Wlttıq kinonı qoldau memlekettik ortalığınıñ tapsırısımen «JBF company» kompaniyası Semey qalasında, Şıñğıstau öñirinde, Almatı oblısınıñ Jambıl audanında  «Alğaşqı kitap» attı derekti beynefil'm tüsirude. Derekti fil'm Abaydıñ 1909 jılı Sankt Peterburgtegi Il'ya Boraganskiy baspasında basılğan alğaşqı şığarmalar jinağınıñ jarıq köruine arnaladı. Wlı Abay mwrasınıñ qağaz betine tañbalanu tarihın bayandaydı. Qazirgi adamdar bwrınğı uaqıttıñ, Abay zamanınıñ naqtı, derekti beynesin, sol kezdegi adamdardıñ älpetin, kiim ülgisin köz aldarına elestetui qiın. Köpşiliktiñ ol uaqıt turalı tüsinigi teatr men kinofil'mderdegi butaforlıq kiimder men zattar arqılı qalıptasqan. Alayda Abay uaqıtındağı qazaq tirşiligi, qazaqtardıñ bet-älpeti, kiim kiisi, üy – jayı, bwyımdarı tañbalanğan mıñdağan fotosuretter saqtalğan. Bwlar Resey, Türkiya, Wlıbritaniya

  • ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    ŞOQAN UÄLIHANWLI DEGEN EKEN..

    El auzında qazaq oqımıstıları ayttı degen sözder az emes. Belgili ğalım, etnograf A. Seydimbek qwrastırğan tarihi twlğa, asqan oqımıstı Şoqan babamızdıñ tapqır sözderin nazarlarıñızğa wsınamız. * * * Ombığa oquğa jürer aldında bala Şoqan äkesiniñ el işi mäselesin şeşudegi keybir öktem, ojar qılıqtarına köñili tolmay, «oquğa barmaymın» dep qiğılıq salsa kerek. Tipten könbey bara jatqan balasın qatal Şıñğıs järdemşi jigitterine baylatıp almaqqa ıñğaylanıp: «Şıqpasa köterip äkeliñder, arbağa tañıp alamız!» − deydi. Sonda därmeni tausılğan Şoqan äkesine: «Baylatpa! Abılay twqımınan baylanğandar men aydalğandar jeterlik bolğan!» − dep til qatadı. Bala da bolsa aqiqat sözdi aytıp twrğan balasınan tosılğan äke dereu Şoqandı bosattırıp jiberedi. * * * Peterburgte Sırtqı İster ministrliginiñ bir

  • Kitapqwmar jasqa tegin oqu baqıtı bwyırdı

    Kitapqwmar jasqa tegin oqu baqıtı bwyırdı

    Adamzat kitapqa ğwmır boyı qarızdar. Kitapsız keleşektiñ altın kiltin eşkim qolına mıqtap wstay almağan. Mardan Rahmatulla – kitapqwmar on jeti jasar jigittiñ boyında öz qatarlastarınıñ boyınan tabıla bermeytin wlı qasiet bar. Ol – kitapqa degen mahabbat. Bwl mahabbattıñ sät sanap artuınıñ da sırı bar. Mardan – Asılı Osman, Darhan Qıdıräli sındı bügingi qazaq ruhaniyatınıñ tiregi sanalatın azamattar tuğan topıraqt tuıp-ösken. Topıraqtıñ kiesin däl osı kezde eriksiz moyınday tüsesiñ. Qoğamdağı «jastar kitap oqımaydı» degen qasañ pikirdi joqqa şığaruğa tırısqan jastardıñ da sanı basım. Kün sanap olardıñ sanı artıp, kitaptıñ qwdiretin jer-jerde däleldep bağuda. Kitapqa janı qwmar jan bir künin kitapsız elestete almaydı. Ğwmırı kitappen etene baylanğan, oqu ğwmırınıñ mänine aynalğan jastardı

  • «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay)

    Qazaq halqınıñ dañqtı perzenti, wlı jazuşı Mwqtar Mağauin 85 jasqa qarağan şağında dünieden ozdı. «Beysenbi me bügin dep, Jwmağa qarsı ötkeni-ay…» (Abay) Şwbartauda düniege keldi. Jondağı Jobalay Kereydiñ eñ ülken Aruağı Jobalay bidiñ wrpağı edi. Bayqotan bi, Toman bi, Begeş şeşen, Uäyis, Töleu aqın… Atağı Atalarınan asıp ketti… Tirisinde olay degen joq… Bwl sözdi dünieden ötken soñ biz aytıp otırmız… Ömiriniñ soñğı kezderi şette ötti. «Ükimetke, basqalarğa da ökpem joq, ökpeleytin olardıñ jağdayı joq!» (M.Mağauin) degen edi özi bertinde. Astarı auır, eñseñdi ezerdey salmaqtı söz… Danışpan adam nege elden jıraq ketti. Bwl «Oñaşa jatqandı wnatamın, Elimdi el qılmasın erte sezip… Elden kettim jıraq…» (Şäkärim) deytin ketis siyaqtı. Sonda da «Kök

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: