SU TURALI “UAĞIZ”

| Aug 25, 2015

Ğalım BOQAŞtıñ facebook paraqşasınan alındı

“Qara su işseñ, jüregiñ qarayadı”, “Şiki su işseñ, şikiökpe bolıp qalasıñ”, “Su işkenşe, şay iş”, “Terlep twrıp su işpe, işiñ qatadı”, “Jügirip jürip su işpe, işegiñ tüyiledi” degen siyaqtı qağidattardı berik wstanatın qazaq auıldarınan şıqqan osındağı dos-jarğa aytar bir keñesim bar. Endi bwl ötirik fälsafamen balalarıñdı ulamañdar:) Künine bir jarım-eki litr su işpegen bala suarılmağan şıbıq qwsap qatıp-semip qurap qaladı. Şay men kofe kerisinşe ağzadağı swyıqtıqtı aydap şığadı (künine bir märte qanıp işkende twrğan eşteñe joq, ärine). Balalar tañerteñ twra salıp tañğı asqa deyin kem degende 150-200 gramm su işsin, bükil ağzası maylanıp, asqazanı jaylanıp twradı, täbeti aşıladı, miı sergidi. Terlep-tepşip jwmıs istep jatsa, ya ağıl-tegil bolıp oynap jügirip jürse, dorbasındağı su bötelkesin ünemi “emip” jürsin. 70 payız sudan twratın ağzasınan termen şıqqan sudıñ ornın birden toltırıp otırsın. Kitap oqıp, jazu jazıp otırğanda da tura solay su işsin. “Terlegen joqpın ğoy” dep oylamasın. Oy eñbegi ağzadağı swyıqtıqtı işten tipti qattı jandırıp jiberedi. Balanı iPhone-ımen birge şağın su bötelkesin qolınan tastamaytınday etip “dualap” tastau kerek. Sol kezde barıp dür köterilip, jayqalıp öskenin bayqaysız. Ağzasındağı su mölşeri qalpına kelgende eki beti narttay qızarıp, közderi janıp, del-sal qalpı joğalıp, wrşıqşa şırq üyirilip şığa keledi. Äytpese sovet buını qwsap jüredi, erikti türde özin sudan qısıp, qırıqqa jetpey qurap, omırtqasınıñ şemirşegine deyin kebirsi jarılıp (“grıja diska” degen – sol), beli şoyırılıp, oyı şaşırap:) Aytpaqşı, su degende kädimgi qara sudı, ya fil'trden ğana ötken şiki sudı aytıp otırmın. Qaynaq su emes. Sol qara sudıñ emdik qasietterin tügel bilgileriñiz kelse, mına japon ğalımınıñ ğalamat eñbegin oqıp şığıñızdar. Bügingi uağızımnıñ tegin emes ekenine közderiñiz jete tüsedi:)

The True Power of Water: Healing and Discovering Ourselves

Qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı?

kerey.kz

Zhalgas Yertay Qazaqstan biligi memlekettik tildi damıtu üşin qatañ şeşimderge barğısı kelmeydi deyik. Biraq qazirgi zañnama ayasında memlekettik tildi qalay damıtuğa boladı? Sonı oylanıp köreyik. Qazaq tilin damıtu jayın aytqan kezde Qazaqstan biligi qoğamdı ekige böledi. Biri – tildi damıtudıñ radikal şeşimderin wstanadı, ekinşi jağı – qazirgi status-kvonı saqtağısı keledi, yağni eşteñe özgertpey-aq qoyayıq deydi. Biraq eki joldı da tañdamay, ortasımen jürudi wsınıp körsek qaytedi!? Batıl qadamdarğa barayıq, biraq ol radikal jol bolmasın. Qazaq tilin küşpen emes, ortanı damıtu arqılı küşeytsek boladı. YAğni adamdar tildi üyrenip äure bolmay-aq, halıq jay ğana qazaq tili ayasında ömir sürudi üyrensin. Negizgi oy osı. Biz osı uaqıtqa deyin adamdar ortanı
Qazaq mektebinde oqitın 7 jasar bala orıs tili sabağında nege orısşa sayrap twruı kerek?

kerey.kz

Magnumdı özim mülde wnatpaydı ekenmin. Ünemi barsam, esi dwrıs kökönis tappaytınmın. Eskirgen, şirigen. Azıq-tülikti tek bazardan alamın. Biraq magnumge baykottı toqtatpau kerek! Sonımen birge, orıstildi kino, fil'mderge de baykot jariyalau kerek. Biraq, odan küştisi, balalarıñdı tek qazaqşa oqıtıp, qazaqşa tärbieleu kerek. Biraq, balañdı qazaqşa tärbieleyin deseñ, tağı bir kedergi şığıp jatır. Ğalımdardıñ aytuınşa, balanı 13 jasqa deyin qazaq tilinde oqıtıp, wlttıq qwndılıqtardı boyına, oyına siñiru kerek. Endi solay istep jatsaq, 7-8 jasar qap-qazaqşa ösip kele jatqan balañdı mektepte orıs tilin üyretip miın aşıtuğa tura kelip otır. YAğni, 2-sınıptan bastap orıs tili mektep bağdarlamasında twr. Bjb, tjb-sında orıs tili mwğalimderi balanıñ orısşa mazmwndamasın (govorenie) tekseredi. Talap etedi. Sonda, biz bayğws qazaq,
Qazaq jastarı büginde jappay orıstanu procesin bastan keşude.

kerey.kz

Qazaq jastarı büginde jappay orıstanu procesin bastan keşude. Bala-baqşadan bastap, mektep, joğarı oqu ornı, eñbek mekemeleriniñ barlığı negizinen orıs tiline köşude. Öz erkimen emes, ädiletsiz biliktiñ wzaq jılğı solaqay sayasatınıñ arqasında. Köşede, keñsede, dükende, kölikte, qoğamdıq orında qazaqqa qazaq orısşa söylemeseñ nemese wlttı saqtau kerek degen jauapkerşilik jügin wstanıp, senimen orısşa söylesip twrğan qazaqqa qazaqşa söyle dep eskertu jasasañ boldı, bitti, bäle-jalağa qalasıñ. Zañ da, onı orındauşı policiya, prokuratura, sot ta orısqwldı qoldaydı, wltqa janı aşığan qazaqtı mülde qorğamaydı. Bwl qanday ädilettilik?! Memlekettik tildi, memlekettik qauipsizdikti jekelegen adam emes, osığan jauaptı memlekettik qwrılımdar qorğauı kerek qoy. Jeke adam emes, eñ aldımen bilik qorğauı kerek. Qazaq jeke täuelsiz memleket bolıp twrsa
Endi qazaq tilin elemeytin mekeme baykottıñ nısanasına iligip, şığınğa bata beretin boladı

kerey.kz

Keyde qoğamdı bir ğana oqiğa qozğalısqa tüsirip, işte qatqan şemendi jarıp jiberedi. Bwl jolı däl sonday ahual orın aldı. Magnum dükender jelisinde orıs tildi bir azamat qazaq tilin bilmeytin kur'erge şağım tüsirip, artınan düken äkimşiligi älgi kur'erdi jwmıstan şığarıp, mäseleni jılı jauıp qoya salmaq bolğanda, jwrtşılıq oqıstan oyanıp ketti. Bwl tek bir azamattıñ renişi nemese dükenniñ işki tärtibi emes. Bwl – tildik teñsizdikke qarsı wlttıñ refleksi. Qazaqtıñ özi, öz jerinde, öz tilinde söyley almaytın künge jettik pe degen swraq sananı sızdatıp twr. Öz elinde twrıp, öz tilinde söylemeytin azamattı qoğamnan alastatıluı aqılğa simaytın dünie. Al Magnum dükenderi jelisi ottı külmen kömip qoyğanday boldı. Qazaq tili – eldiñ özegi. Oğan jasalğan
Etnikalıq qazaqtarğa 65 «Ata jolı» kartası berildi

kerey.kz

Etnikalıq qazaqtarğa – basqa elderdiñ azamattarına Qazaqstanda 10 jıl ömir süruge jäne jwmıs isteuge qwqıq beretin 65 «Ata jolı» kartası berildi. Elimizde öz isin damıtuğa dayın biznes-immigranttar 27 karta aldı, al swranısqa ie mamandar osınday 38 kartanıñ iegeri atandı. «Qazaqtar qay jerde ömir sürse de, olardıñ jalğız Otanı – Qazaqstan. Sondıqtan biz üşin şetelde twratın otandastarımızdı qoldau ärqaşan mañızdı», – dedi Qazaqstan Respublikasınıñ Prezidenti Qasım-Jomart Toqaev. «Ata jolı» kartasın aluşılar işinde injener-fizik, injener-matematik, himiyalıq tehnologtar, jaq-bet hirurgiyasınıñ därigerleri, pediatrlar jäne t.b. mamandar bar, olar Resey, Germaniya, Moñğoliya, Qıtay, Wlıbritaniya, AQŞ, Izrail', Franciya, Niderlandı, Finlyandiya, Qırğızstan jäne Özbekstan sekildi şet elderden keldi. «Ata jolı» kartasınıñ iegerleri elge kirgen kezde 10 jıl