Atategimizdi törge şığarayıq
Arada üş wrpaq auısıp, 1991 jılı Keñes Odağı ıdırap, Qazaqstan öz egemendigin qolına alğannan keyin ğana barıp, keybir azamattar «ov»,«ev» jalğaularınan bas tartıp, jeke kuälikteri men tölqwjattarın qazaqılandıra bastadı.
Türik ağayındarğa wqsatıp Naurızbay Mahmud Düysekwlı bolıp jazu ürdisi de qalıptastı. Bwğan memleket jäne qoğam qayratkeri Şerhan Mwrtaza siyaqtı wltjandı twlğalar alğaşqılardıñ biri bolıp ülgi körsetkeni anıq. Söytip, tölqwjat pen jeke kuälikti toltıru barısında familiyası men öziniñ atın jazatın dästür boy körsete bastadı. Sodan köp wzamay keybir kisiler familiyasınıñ soñına «tegi» degen jalğaulardı dwrıs körip solay jazğızdı. Ruların ayşıqtağandar da jeterlik.
Älem halıqtarınıñ qay qaysın alıp qarasañ da özderiniñ wltına tän atategi bar. Atap aytatın bolsaq, armyandarda «yan», gruzinderde «şvili», «adze», ukraindarda «ko», polyaktarda «skiy», japondarda, koreylerde bağzı zamannan qalıptasqan atategin körip eriksiz süysinesiñ. Olardı osı atategine qarap-aq qay wlttıñ ökili ekendigin op-oñay ajıratıp aluğa boladı. Osığan kelgende eriksiz oyğa batasıñ.
Meni qazaqtıñ atategine «ata» sözin tirkep jazsaq qalay bolar edi degen oy köpten beri mazalap jür. Mısalı, Naurızbayata Mahmwt Düysekwlı dep jazsaq, bwl jerde «ata» jalğauı, yağni Mahmwttıñ atasınıñ kim ekendigin naqtı körsetip twr. Bwl – birinşiden, qazaq azamattarı özderiniñ atategine «ata» sözin tirkep jazsa, onıñ familiyasınıñ özi-aq tölqwjat iesiniñ qazaq wltınan ekenin bildirse, ekinşiden, özge qay elge, qay jerge barmayıq sol memlekettiñ ökilderi tölqwjatımızğa qarap-aq qazaq ekenimizdi birden ayırar edi. Uaqıt öte kele «tegi», «tiñ», «niñ» degen jalğaular «ata» sözine jol bereri anıq.
Büginginiñ jastarı şejireni jetik bilmegendikten öziniñ tegin osı «ata» sözi arqılı ajıratıp, qannıñ aralasıp ketpeuinen saqtanatındığı haq.
Qazaq halqı atategine jazılğanda ne wtamız?
1. «Ata» jalğauınan qazaq halqı bir atanıñ balaları ekenin bildiredi.
2.Ata sözi qazaq wltına «tayğa tañba basqanday» tañbası emes pe?!
3.Wltımızdıñ jüzge bölinbeuine bastı bastaması boladı.
4.Wltımızdı birlikke, ıntımaqqa şaqıradı
5.Qazaq halqın tilin jäne dinin qadirleuge ıqpal etedi.
6.Qazaq memleketindegi basqa wlt ökilderiniñ bastauşısı boladı.
7.Şet memleketterge, Qazaq eli bolmağan degenderge tabandı el ekenimizdiñ däleli boladı.
8. Wltımızdıñ ädet-ğwrpın saqtauğa qadirleuge äserin tigizedi.
Meniki köpşiliktiñ ortasına öz wsınıs-pikirimdi bildiru. Kim qalay qabıldaydı, onı ärkimniñ öz tanım-tüysigi biledi. Biraq qalay degenmen de, Qazaq Respublikasınıñ memleketi men ükimeti,elimizdiñ zañ şığaruşı organı Parlament Mäjilisiniñ deputattarı bwl mäselege tereñ zeyin qoyıp talqılasa, qazaq wltınıñ mäselesi bolğandıqtan bwl qadam kerek-aq.
Naurızbayata
Rahımberdi Düysekwlı
Pikir qaldıru