قر باس پروكۋرورى ا. داۋىلباەۆ مىرزاعا!

قر ىشكى ىستەر ءمينيسترى ق.قاسىموۆ مىرزاعا!

مەملەكەتتىك تىلدەگى حاتتاماعا ەكى ەسە ايىپپۇل شىعارعاندار – مەملەكەتكە قارسىلار!

14 شىلدەدە Qazaquni.kz ۇلتتىق پورتالىندا «قازاقستاندا قازاق «قازاققا» قازاقشا سويلەگەنى ءۇشىن ايىپتى بولدى».  «قازاقشانى ءوز ەلىڭدە جازاسىڭ» دەيتىن قوستانايلىقتار وزدەرىن رەسەيلىك سەزىنە مە؟  http://www.qazaquni.kz/?p=38276  جانە  «ورىسشا  سويلەسسەڭ – قۇتىلاسىڭ، قازاقشا سويلەسەڭ –تۇتىلاسىڭ!..http://www.qazaquni.kz/?p=38496  اتتى ماقالالار قوعامدىق رەزونانس تۋعىزىپ، قالىڭ ەلدىڭ تالقىسىنا سالىنۋدا.

الدىمەن  قوستاناي وبلىستىق «قوستاناي تاڭى» گازەتىندە جارىق كورگەن، كەيىن Qazaquni.kz ۇلتتىق پورتالىندا باسىلعان  جۋرناليست جاندوس جۇسىپبەكتىڭ «قازاق «قازاققا» قازاقشا سويلەگەنى ءۇشىن ايىپتى بولدى» اتتى ماقالاسىنداعى ماسقاراشىلىق، گەنەرال-مايور ت.س. ماتكەنوۆ باسقاراتىن قوستاناي وبلىسى ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ سەرجانتى   دوسمايلوۆ داۋلەت  (سۋرەتتە) مەملەكەتتىك تىلگە قارسى ساياسات ۇستاپ، جول ەرەجەسىن بۇزعان اقتولقىن جانىبەكوۆانى (جوعارعى سۋرەتتە)   تەك ورىس تىلىندە عانا حاتتاما تولتىرۋعا ماجبۇرلەگەن! مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى اتازاڭىمىز اياققا تاپتالعان. د.دوسمايلوۆتىڭ دورەكىلىگى مەن ءوز قىزمەتىن زاڭسىز اسىرا پايدالانۋىنىڭ كەسىرىنەن ا. جانىبەكوۆانىڭ دەنساۋلىعىنا نۇقسان كەلگەنىن تومەندەگى “قوستاناي تاڭى” گازەتىنىڭ  ۆيدەوسى مەن قۇجاتتاردان ايقىن  كورۋگە بولادى.

«ورىسشا حاتتاما تولتىرساڭ 10 مىڭ تەڭگە، قازاقشا حاتتاما تولتىرساڭ، ەكى ەسە ارتىق 20 مىڭ تەڭگە تولەيسىڭ” -دەپ، قازاق تىلىنىە – مەملەكەتتىك تىلگە قارسى ۇگىت جۇرگىزگەنى ءۇشىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەر سەرجانت دوسمايلوۆتى جۇمىستان قۋ بىلاي تۇرسىن، ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعاۋ كەرەك!

«مەملەكەتتىك تىلدە حاتتاما تولتىرساڭ-20 مىڭ تەڭگە، رەسەي تىلىندە تولتىرساڭ 10 مىڭ تەڭگە ايىپپۇل تولەۋ» تۋرالى جارلىق شىعارعاندار – مەملەكەتكە قارسىلار! بۇنداي ماسقارالىققا باسقا ەشقانداي ءسوز جوق!

بۇنداي مەملەكەتتىك تىلىمىزگە قارسى- مەملەكەتتىك مۇددەگە قارسى جارلىقتى كىم شىعارعان؟ بۇل قوستاناي وبلىسى ىشكى  ىستەر دەپارتامەنتى باسشىسى ت.س ماتكەنوۆتىڭ  بۇيرىعى ما؟  جوق، قر ىشكى ىستەر ءمينيسترى ق.قاسىموۆ شىعارعان با، نەمەسە  مينيستر ءمۇنداي سۇمدىقتى بىلە مە؟

قوستاناي وبلىستىق اكىمدىگىنىڭ رەسمي ورگانى بولىپ تابىلاتىن «قوستاناي تاڭى» وبلىستىق گازەتىنىڭ باس رەداكتورى ج.ايازبەكوۆتىڭ زاڭدىلىقتى تالاپ ەتىپ، سۇراۋ سالعان حاتىنا   ءالى كۇنگە دەيىن قوستاناي وبلىستىق ءىىد باستىعى، پوليتسيا گەنەرال-مايورى تىلەگەن ماتكەنوۆ (وڭ جاقتاعى سۋرەتتە)  جاۋاپ بەرگەن جوق. مەملەكەتتىڭ زاڭدارىنىڭ ساقتالۋىن قورعاۋى ءتيىس گەنەرال-مايور نە ءۇشىن وسى ۋاقىتقا دەيىن زاڭدى بۇزعان قىزمەتكەرىنە شارا قولدانباي،  اتازاڭدى قورعاماي، اتازاڭدى تالاپ ەتكەن ازاماتشانى قورعاماي… وتىرعانى تۇسىنىكسىز.

«اتازاڭدى اياققا تاپتاعان قاراۋىنداعى قىزمەتكەرىن جازالاپ، قازاقشا تۇسىنىك الىپ، جۇمىستان قۋ كەرەك!..» دەيدى اشىنعان وقىرماندار.  سەرجانتتارى مەملەكەتتىك ءتىلدى سەزبەيدى ەكەن، گەنەرالدارى (ت.س.ماتكەنوۆ) قازاقشا تۇسىنەتىن شىعار دەپ ۇمىتتەنگەمىز…. بىراق، بىلەتىندەردىڭ ايتۋىنشا، ت.س.ماتكەنوۆتىڭ ءوزى دە مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيدى دەيدى!.. سوندىقتان بولار، ول مەملەكەتتىك تىلدە جازىلعان حاتتى تۇسىنبەگەسىن، شەتەل تىلىنە – رەسەي تىلىنە اۋدارىپ بىتپەي جاتقان بولار… سوندىقتان شىعار،  ول قاراۋىنداعى ءوزى سياقتى  رەسەيتىلدەس قىزمەتكەرىن جازالاي الماي، ولاردان مەملەكەتتىك ءتىلدى تالاپ ەتە الماي  وتىرعانى…

مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرى مەملەكەتتىك تىلدە سويلەگەنىڭ ءۇشىن ايىپتايتىن پارادوكستى ەل الەمدە قازاقستاننان باسقا ەش جەردە جوق…

اتازاڭدى  اياققا تاپتاپ، قازاق ءتىلىن قازا تىلگە اينالدىرعاندار قىزمەتتەن كەتۋى ءتيىس!

ال، ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءىىم-نەن كەلەتىن  تىلدەردى دامىتۋ بويىنشا نۇسقاۋلىقتاردا «كەزەكشى ءبولىم جəنە كەز كەلگەن بولىمشە قىزمەتكەرلەرى تەلەفون ارقىلى مەملەكەتتىك تىلدە جاۋاپ بەرۋلەرى ءتيىستى» دەپ جازىلعان. «زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا ءبىرىنشى باسشى جاۋاپتى» دەپ كورسەتىلگەن. كەز كەلگەن ۇيىمداستىرىلعان ءىس شارالار مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزىلسىن دەپ ايقىن جازىلعان. سوندا ت.س. ماتكەنوۆ باستاعان قوستانايلىق پوليتسەيلەر ءۇشىن ىشكى ىستەر ءمينيسترى ق.قاسىموۆتان كەلەتىن نۇسقاۋلىقتاردىڭ كوك تيىندىق قۇنى جوق پا؟

“حاتتامانى قازاقشا تولتىرامىن” دەگەن اقتولقىن جانىبەكوۆاعا : “وسى ۋاقىتقا دەيىن قوستانايدا ورىسشا ۇيرەنىپ المايسىڭ با؟” – دەگەندى تۋعالى بەرى قازاقستاندا تۇرسا دا، ءوزى “قازاق” بولسا دا، قازاقشا قاقپايتىن سەرجانت دوسمايلوۆ قالاي بەتى بۇلك ەتپەي ايتادى دەيسىڭ، قانىڭ قارايىپ…  «قازاقشانى ءوز ەلىڭدە جازاسىڭ» دەيتىن دوسمايلوۆ داۋلەت باستاعان قوستانايلىقتار وزدەرىن ءالى رەسەيلىك سەزىنە مە سوندا؟

ماقالا سايتتا جارىق كورىپ، فەيسبۋك سەكىلدى  الەۋمەتتىك جەلىلەردە جاپپاي جاريالانعان سوڭ، كەرەكۋلىك بەلگىلى ءتىل قايراتكەرى رۋزا بەيسەنبايتەگىدەن باستاپ، كوپتەگەن ازاماتتار قوستاناي پوليتسياسىنا تەلەفون جاۋدىردى. ول مەملەكەتتىك مەكەمەدەن مەملەكەتتىك تىلدە ءبىر دە ءبىر ءسوز ەستي الماعان وقىرماندار ىزاسىندا شەك جوق. ءتىپتى، ءبىر  مايور ماحمۋدوۆ دەگەن ساۋاتسىز پوليتسەي  رۋزا بەيسەنبايتەگى تەلەفون شالىپ وسى ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن سۇراعاندا، ورىسشا «ا كتو وتمەنيل رۋسسكي يازىك؟!» وزىنە قارسى دۇرسە قويا بەرىپتى… ماسقارا، ولار ورىس ءتىلىن مەملەكەتتىك ءتىل دەپ ويلاپ، (بالكىم،  قازاقستاننىڭ 25 جىلدان بەرى تاۋەلسىز ەل ەكەنىن دە بىلمەيتىن بولۋى كەرەك) ءالى سولاي ءومىر سۇرەدى ەكەن!.. ءالى دە سولاي ويلاپ جۇرگەن 90 پايىز مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر ءۇشىن رەسمي اقپارات بەرە كەتەيىك.  كەزىندە م.شاحانوۆ باستاعان ءبىر توپ ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ ساۋالىنا قازاقستان رەسپۋبليكاسىكونستيتۋتسيالىق كەڭەسى 2007 ج. 23 اقپانداعى № 3 قوسىمشا قاۋلىسىن شىعارىپ: ” مەملەكەتتىك ۇيىمداردا جانە جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ ورگاندارىندا ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەن قولدانىلادى دەگەن كونستيتۋتسيالىق نورما ورىس تىلىنە ەكىنشى مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسى بەرىلەتىنىن بىلدىرمەيدى”- دەپ،  رەسمي جاۋاپ بەرگەن.

20 شىلدەدەگى سوتقا قوستاناي وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنەن ەشكىم كەلمەگەن. ەندى سوت 30 شىلدەگە، ساعات 11-00-گە قالدىرىلدى. اقتولقىنمەن سويلەسكەنىمىزدە مەملەكەتتىك تىلگە قارسى كۇرەسۋشى مەملەكەتتىك قىزمەتكەر، سەرجانت د.س. دوسمايلوۆ “ايتقاندارىمدى ەشقانداي مويىندامايمىن، سەن جەڭىلەسىڭ”-دەپ جاتىر ەكەن…

مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىندەر كونستيتۋتسيانى بۇزادى. ەندەشە، 1.زاڭدى بىلمەيتىن، 2.زاڭدى بۇزاتىن، 3.زاڭعا قارسى جۇمىس ىستەپ، قازاق ءتىلىن قازا تىلگە اينالدىرعان  قوستاناي وبلىستىق پوليتسياسى سەرجانتى دوسمايلوۆ داۋلەت جاۋاپقا تارتىلىپ، باستىعى، ءوزى دە مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىن گەنەرال-مايور ت.س. ماتكەنوۆ وتستاۆكاعا كەتۋى كەرەك!

قوستانايلىق نامىستى ەر ازاماتتار، بارسىڭدار ما؟!.  قازاقتىڭ ءبىر قىزىن مەملەكەتتىك ءتىلىن قورعاپ، اتازاڭدى تالاپ ەتكەنى ءۇشىن جازىقسىز جالعىز شىرىلداتىپ قويماي، سوتقا قاتىسىپ، ادىلدىكتىڭ ورناۋىنا قولداۋ بىلدىرىڭىزدەر!

قازىبەك يسا

«قازاق ءۇنى» گازەتى،

Qazaquni.kz