|  | 

Қазақ хандығына 550 жыл

Тәуелсіздік кезеңіндегі алғашқы ғарышкер ұшырылды

Бүгін, қыркүйектің 2-і күні Байқоңыр ғарыш айлағынан қазақстандық ғарышкер Айдын Айымбетов «Союз ТМА-18М» кемесімен ғарышқа ұшты.

«Союз ТМА-18М» ғарыш кемесі экипажының мүшесі, қазақстандық ғарышкер Айдын Айымбетов .

«Союз ТМА-18М» ғарыш кемесі экипажының мүшесі, қазақстандық ғарышкер Айдын Айымбетов .

Ғарыш кемесін тіркеген «Союз-ФГ» зымыран тасығышы Байқоңыр ғарыш айлағының «Гагарин стартынан» (1-алаңы) Астана уақыты бойынша сағат 10:37-де ұшырылды.

«Роскосмос» агенттігі бұған дейін «Союз ТМА-18М» ғарыш кемесі экипажы құрамында Айдын Айымбетовпен бірге ресейлік ғарышкер Сергей Волков және Еуропа ғарыш агенттігінің астронавты, даниялық Андреас Могенсен барын хабарлаған. Ғарышкерлер халықаралық ғарыш станциясында бірнеше күн болып, Айымбетов пен Могенсен қыркүйектің 12-сі күні Жерге оралады. Айымбетов пен Могенсон ғарышқа бірінші рет ұшып отыр. «Роскосмостың» мәлімдеуінше, «Гагарин стартынан» осымен 500 мәрте ғарыш кемесі ұшырылған.

Бұған дейін «Қазғарыш» ұлттық ғарыш комитеті төрағасының орынбасары Еркін Шаймағамбетов Азаттыққа Айдын Айымбетовтің сапарының шығыны 20 миллион АҚШ долларын құрайтынын және оны Қазақстан 2016 жылға дейін төлейтінін хабарлаған.

Айдын Айымбетов қаржылық себептермен ғарышқа сапар шегуден бас тартқан ағылшын әншісі Сара Брайтманның орнына ұшырылды. Әншінің әуелгі шығын көлемі шамамен 50 миллион доллар деп жоспарланған.

«Қазғарыш» Айымбетовтің бортинженер ретінде ұшатынын, ғарышта Арал теңізінің ластануын, Каспий теңізінің мұнай өндірісі кезіндегі ластануын зерттейтінін мәлімдеген. Айымбетов бұған қоса ғарышта Астанада өтетін ЕХРО мен Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған фильмге арнап видеожолдау да түсірмек.

«Союз ТМА-18М» ғарыш кемесі экипажының мүшелері (солдан оңға): қазақстандық Айдын Айымбетов, ресейлік Сергей Волков және даниялық Андреас Могенсен. Байқоңыр, 2 қыркүйек 2015 жыл.
«Союз ТМА-18М» ғарыш кемесі экипажының мүшелері (солдан оңға): қазақстандық Айдын Айымбетов, ресейлік Сергей Волков және даниялық Андреас Могенсен. Байқоңыр, 2 қыркүйек 2015 жыл.

Сергей Волков қыркүйектің 1-і күні өткен баспасөз жиынында ғарышкерлер Еуропа, Қазақстан және Ресейдің барлығы 75 ғылыми бағдарламасы бойынша жұмыс істейтінін айтқан.

«Біз станцияда жүргізіліп жатқан зерттеулермен де айналысамыз. Маған физиология бойынша жүргізетін зерттеулерім көбірек қызықты. Ал Могенсонмен микрогравитация жағдайындағы бұлшықет атрофиясын зерттейміз» деген Волков.

Ғарышқа ұшудан үмітті екі қазақстандық – Айдын Айымбетов пенМұхтар Аймаханов 2007 жылы Ресейдің Юрий Гагарин атындағы ғарышкерлер дайындау орталығында дайындығын аяқтаған. Екеуінің бірі 2009 жылы күзде халықаралық экипаж құрамында ғарышқа ұшуға тиіс еді. Бірақ Қазақстан жағы қаржы тапшылығына байланысты ғарышкер ұшыруды кейінге қалдырған. Осы аралықта Мұхтар Аймаханов Ресей азаматтығын алып, сол елдің ғарышкерлер құрамына енген еді.

Айдын Айымбетов – тәуелсіз Қазақстанның атынан ғарышқа ұшырылған алғашқы ғарышкер. Бұған дейін «Қазақстаннан шыққан тұңғыш ғарышкерлер» деп сипатталып келген Тоқтар Әубәкіров 1991 жылы СССР азаматы һәм ресейлік маман ретінде, ал Талғат Мұсабаев 1994, 1998 және 2001 жылдары Ресей азаматы ретінде ғарышқа ұшқан еді. «Ресей батыры» (1994 жыл) әрі «Қазақстан халық қаһарманы» (1995 жыл) Талғат Мұсабаев 2007 жылы ғана Қазақстан азаматтығын алған соң елдің аэроғарыш комитетінің төрағасы болып тағайындалған.

Азаттық радиосы

Related Articles

  • БӨРІНІҢ АТЫН АЛҒАН ИТЕЛІ МЕН МОЛҚЫ

    («”В”дыбысының өмірі» мақаласынан үзінді) Ворг(ворк). Бұл кәдімгі көк түсті және осыған байланысты бөріні білдірді. Бөрі деген сөздің өзі көк түсті ұғындырады. Ворг(ворк) сөзі В дыбысының “ұб, об, аб, ба, бо, бұ, ұ, у” болып түрленуіне сай, бурғ, ворғ, буры, влуе, бөрі, бөрік, волк сөздерін тудырды. Волк – өлекшін. Влуе(бөре, бөле) – ағылшын тіліне көк түсті білдіретін атау ретінде ғұндар жағынан енді. Волф(бөріп) сөзі оларда бөріні білдіреді. Бурыл түс те көк түсті негіз етеді. Қазақта “бөріктіріп қырады” деген сөз бар. Бұл біріктіріп қырады деген мағынаны береді. Қазақтың бірігу деген сөзінің әубаста туылуына да бөрілердің азығын ұстаудағы ұйымшаң әрекеті әсер еткен. Волк(бөрғ) – Шығыс Еуропа жерінде бөріні білдірді. Волк сөзі болғ, болқы

  • ТҰҒЫРЫЛ ХАННЫҢ ӘЛЕМДІ БИЛЕГЕН ҰРПАҚТАРЫ

    Тұғырыл ханның Нылқы шамғұн(санғұн), Еке(Үкі), Тайбұға деген үш ұлы болды. Нылқы шамғұннан тараған әулет Торғауыт, Қалмақ, Абақ-Сахара қатарлы ордалардың билеушілері болса, Тайбұғадан тараған әулет Сібір, Төмен хандықтарын биледі. Тұғырыл ханның інісі Жақа қамбының қызынан туған жиендер Ұлы Моғол ордасын, Қытайды, Иранды билесе, өзінің Құлағудан туған жиендері Иранды тағы дүбірлетті. Тұғырыл ханның ұрпақтарынан Қазан, Қажы-Тархан(Астрахан), Қасым хандықтарының тағына отырғандар да болды. Қырым хандығын билеген Тұғырыл хан ұрпақтары тұтас Жошы ұлысындағы барлық хандықтарды шеңгелінде ұстады. Жошы ұлысынан шыққан хандықтардың тәуелсіздігін қорғау жолындағы шайқастарды ұйымдастырушы болды. Қырым хандығын билеген Тұғырыл ханның ұрпақтары Қырым хандарының есімінің бәрінде Керей қосымшасы бар. Бұл туралы Орыс зерттеушілері екіге жарылады. Бірі, Қажы -Керейді Тұғырыл хан әулетінен десе, бірі

  • Оспан Батырдың Чойбалсан маршалға жазған хаты

    Суретте Оспан Батырдың 1944 жылы наурыз айында Чойбалсан маршалға жазған хаты берілген. Хатта Оспан Батырдың өз қолы қойылған, мөрі (таңбасы) басылған. Хаттың аудармасы: Аса құрметті маршал жолдасқа сәлем (жазамын мәнісі:) Ол жақтағы біздің әскерлердің кемшілік* нәрселер болса біздің мына барған кісілерден айтып жіберіңіздер. Және де сол әскерлер жауды қамап алған екен, асса 10 күн, қала берсе 6-7 күн, шамалары болса қамасын, егер азық басқалай нәрселері болса оны бұл жерден толық қып береміз, кемшілік* нәрселеріне біз міндеттіміз, сол үшін әскерлерге осы хабарларды даньбау* арқылы тиілсе екен деп құрметпен Батыр Оспан (қолтаңбасы, мөрі). 33. 3/3 Қысқаша түсіндірме: Кемшілік*: хатта бұл сөз мінездеме мағынасында емес, қажеттілік, бұйымтай, керек-жарақ сияқты әлеуметтік һәм тұрмыстық мағынада

  • Алтай өлкесінің Шыңжаңға өз еркінен тыс қосылғанына 100 жыл (1920-2020)

    1920- жылға дейін Синьцзян мәселесіне Алтай өлкесі қамтылмайтын-ды. Алтай өлкесі 130 жылдай орталық үкіметке жеке қарап келді де, 1919-1920 жж арасындағы ішкі-сыртқы саяси һәм гео-стратегиялық мәселелерге байланысты жеке өлке статусы біржолата жойылған еді. Синьцзян губернаторы Яң-ның қолқа салуымен Алтай өлкесі Синьцзян провинциясының қарауына өтті. Мына әкімшілік карта 1916-1920 жылдар арасында дайындалған. Осы картада Алтай Өлкесі анық көрінеді. Цин империясы құлаған соң билікке келген буржуазиялық үкімет бүкілмемлекеттік құрылтай жиналысын өткізеді сонымен бірге сол жылы уақытша үкіметтің кезектен тыс президент сайлауы өтеді. Осы саяси іс-қимылға Алтай өлкесі жеке ел ретінде қатысқан. Ол туралы кейін айтамыз. 1905, 1908, 1912 жж арасындағы күрделі әкімшілік реформалардан кейін Алтай-Қобда елінде түбегейлі өзгерістер болды. 1914- жылы Құлжа

  • РИМ БИЛЕУШІЛЕРІ ҰЛЫ ДАЛАДАН БАРҒАН БА?

    Ителі руы – іргелі рулардың бірі. Атауы жағынан Ителі кәдімгі Ителгі құстың атауының ғасырлар легінде ғ, г әріптері түсуіне байланысты өзгеріске ұшыраған түрі болуы мүмкін. Екінші жақтан алғанда, Ид-Телы, Иди-Теле болып ежелгі Алтайлық Телелердің бір бұтағы болуы мүмкін. Ид-Телы, Иди-Теле атаулары оларды Жер-Телелері(отырықшы Теле) және қасқырды төтем еткен Телелер ретінде көрсете алады. Ителінің шежіре бойынша Көкбұлақ деген атаның немересі екенін танысақ, Көк сөзінің Құдайы сипаттар мен көк бөріге, киеге қатыстылығын ескерсек ит сөзінің әрі жағында қасқыр төтемі жатады. Италияндардың ит емген(қасқыр емген) екі баланы төтем санап, күні бүгінге дейін Ителі атауынан Ителия(Италия) болып тұрғанын біле аламыз. Оның үстіне Көкбұлақ аталатын кей жерді халық Көкебұлақ деп те айтады. Көкебұлақ – Тыва

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: