“Euraziya” arnasındağı daulı syujetke mamandar ne deydi?
Psihologiyalıq jäne lingvistikalıq saraptama salasınıñ mamandarıTengrinews.kz tilşisiniñ ötinişi boyınşa “Euraziya” Birinşi arnasınıñ elimizde dauğa aynalğan eki bağdarlamasına qatıstı pikir bildirdi.
“Eksplicit (anıq) äri implicit (jasırın) konfliktogendilik bar, mwnda kreolizdengen mätin bar (eki türli böligi bar fakturası bar mätin: verbaldı (tildik/söyleu) jäne beyverbaldı (tabiği tilden göri basqa belgi jüyelerine bağınatın), qoldan jasalğanı da bar, sebebi olar nağız qoldan jasalğan kadrdı körsetti”, – deydi filologiya ğılımdarınıñ doktorı, Euraziyalıq wlttıq universitetiniñ professorı Maral Nwrtazina.
“Kördiñiz be, bastapqıda bäri keremet estiledi, al negizinde mwnda konfliktogendilik ap-ayqın twr, sotqa beruge bolatın jağdaydıñ bäri bar”, – dedi ol.
Tağı bir maman – Mäskeu zertteu ortalığınıñ lingvistikalıq zertteuler böliminiñ meñgeruşisi, filologiya ğılımdarınıñ kandidatı YUliya Safronova videonıñ birinşi minutında-aq nağız közboyauşılıqtıñ barın atap ötti.
“Bwl tapsırıstı, nasihattı, ügitti orındau – Lenintiñ mäneri. Mwnıñ barlığı sanağa äser etu. Bwl, aytpaqşı jürgizuşilerdiñ wstanımınıñ älsizdigin, olardıñ “otan üşin” tapsırıstı orındauğa jan bağıp tırısıp jatqanın körsetedi. Al maqsatı bireu – mwnıñ halıqtıñ pikiri emes, mitingterdiñ qarjılandırğanın däleldeu”, – dep bildirdi pikirin ol.
Mwnda kimniñ paydanı oylap otırğanın oylau kerek, bwl narazılıqtı kimniñ twnşıqtırğısı keletinin izdeu kerek. Bizde däl osınday jağday bolğan, bizge de adamdardıñ aqşa üşin şığıp jatqanın, Naval'nıydıñ Tergeudiñ federal byurosınıñ agenti dep ärdayım aytıp jattı”, – dedi maman.
Talqılauğa Reseydiñ tağı bir mamanı Resey federaldıq sot saraptama ortalığındağı sot-psihologiyalıq jäne lingvistikalıq taldau zerthanasınıñ orınbasarı Tat'yana Sekeraj qosıldı. Ol “Euraziya” arnası jurnalisteri mitingige şıqqandardıñ qarjılandırılğanınıñ däleli dep körsetken videoğa nazar audardı.
“Bwl videodan neni kördiñder? Bireudiñ bireuge aqşa berip, sosın aqşanı qaltasına salğanı körinedi. Ol ne aqşa? Bwl üzindi neni däleldeydi? Onımen qosa onda adamdardıñ türi de körinbeydi. Biz de qazir bir-birimizge aqşa berip, sonı videoğa tüsireyik. Biraq ol neni däleldeydi?”, – dep talqılaydı Sekeraj.
Videonıñ skrinşotı
Til mamanı YUliya Safronovanıñ aytuınşa, mwnday bağdarlamar tek janjal tuğızadı.
“Bwl qanday da bir janjaldıñ şeşiluine sebep bolmaydı, mäseleni anıqtauğa nietteri de körinbeydi, olardıñ aytuı “Jigitter, şeruge kelip, sender bireudiñ tapsırmasın orındaysıñdar, öz pikirleriñdi bildirmeysiñder” degenge sayadı. Mine, osınday tapsırma orındalğan, biraq öte şalağay orındalğan. Al olardıñ “Otan üşin” dep qaytalay berui dälel joq kezde patriottıqtı sıltau etuin körsetip otır. Bwl HİH ğasırda aytılıp ketken “sizde dälel joq, onda men öz elimdi süyetinimdi ayta beremin” degen söz ğoy”, – dedi Safronova.
“Öz Otanıñdı süyu – manipulyaciya jasau degen söz emes, mwnı tipti manipulyaciya deuge de kelmeydi, öte asığıs jasalğan jwmıs. Esi dwrıs adam “nelikten bwl aqşa mitingige qatısu üşin berilip jatır dep oylaysızdar?” dep swraydı”, – dedi sarapşı.
“Meniñ oyımşa, bwl bireudiñ, äsirese mitingtiñ bolğanın qalamaytın adamnıñ tapsırısı boyınşa jasalğan agitprop”, – dedi ol.
Reseylik maman qoğamdağı şielenis kezinde bwqaralıq aqparat qwraldarı oqiğanıñ män-jayın anıqtap, bir jağınan halıqtı sabırğa şaqıruğa mindetti ekenin ayttı.
“Mwnday äreket jaqsılıqqa aparmaydı. Lev Nikolaeviç Tolstoy “Soğıs jäne beybitşilik” romanında: Soğıs – sıpayılıq emes, – dep aytqan. Osını tüsinip, soğıspen oynamau kerek ekenin wğınu kerek”, – dedi ol.
Sonımen qatar, Safronova memleket mwnday zañdı qabıldamas bwrın jartı jılday uaqıt boyı onı azamattarğa tüsindirip, tüzetu engizui kerek edi dep esepteydi. Ol bwl mäsele boyınşa aqparat taratuda BAQ-tıñ roli zor bolu qajet ekenin de ayttı.
“Mısalı, mına telejürgizuşiniñ äreketi mäseleni şeşti me? “Sende dälel bolmasa da, emociya bar” degen söz bar. Al bwl syujet tek emociyadan twradı”, – dep esepteydi ol.
YUliya Safronova mwnday bağdarlamalardıñ adam psihologiyasına äseri turalı swraqqa jauap bere otırıp, jürgizuşilerdiñ äreketi şınımen de agressiyalıq bolğanın ayttı. “Bulgakov “keñestik gazetterdi oqımañdar” dep aytqan. Eñ dwrısı – mwnday arnalardı körmeu kerek”, – dedi reseylik maman.
Ayta keteyik, osı materialda pikiri qoldanılğan sarapşılardıñ barlığı Astanada ötken “Sot psihologiyalıq-filiologiyalıq jäne dintanu saraptaması boyınşa özekti mäseleler” attı halıqaralıq ğılımi-täjiribelik seminardıñ qatısuşıları.
tengrinews.kz
Pikir qaldıru