|  | 

Әдеби әлем

КӨКБӨРІ МҮБАРАКТІҢ БАЛАЛАР ӨЛЕҢІ

САУСАҚ – БАҚАЙ , АҚБАҚАЙ!

 

__ Саусақ – Бақай,

Ақбақай!

Саусақтағы ат қалай?

Айтып шықшы тоқтамай.

 

__ Бірінші саусағым – Бас бармақ ,

Ойнымнан қалай бос қалмақ?!

Екінші саусағым – Балалы үйрек,

Тұмсығы оның қарала имек.

Үшінші саусағым – Ортан терек,

Бүкіл орманға болған керек.

Төртінші саусағым – Шүлдір шүмек,

Біз деген қызғалдақ бүлдіршін ек.

Соңғы саусағым – Кішкене бөбек,

Сүйкімді туылып түскені ерек.

 

__ Саусақ – Бақай,

Ақбақай!

Бақайдағы ат қалай?

Айтып шықшы тоқтамай.

 

__ Бірінші бақайым – Башбай,

Суға алдымен батқай.

Екінші бақайым – Балашбай,

Башпаймен күнде таласқай.

Үшінші бақайым – Тоқ бөдене,

Түйемді байқап жүр шоқ келеде.

Төртінші бақайым – жым көжек,

Құлағын қайшылайды күнде ерек.

Соңғы бақайым – Ұйқышы марғау,

Төрт ағам бар деп ұйқысы қанды-ау…

 

ПАЙ, ТАБИҒАТ

 

Балпаң-балпаң басайын ба,

Балпанақтардың көңілі үшін .

Таңдайға бояу шашайын жә,

Гүл-Таңқурайдың ерні үшін .

 

Қолтырауын көшкен қара су,

Көлеңкесі суда қиналды.

Өмір озу мен адасу,

Таңдайына шабақ жиналды.

 

Тастар жиналып сөйледі,

Тәңіріні тыңдайды – ұлы иені.

Зебраның ала барқыт көйлегі,

Ханшайым етті дүниеі.

 

Арыстандар аңырған ақ шалғын,

Сағынышым қалған қырқадай.

Не үшін садақ оқтармын,

Ғұмырды сүйсінші бір талай.

 

Ымырт жапырлап жауып  тұр,

Қабылан қасынған қара тас.

Дүниенің сиқырын анық біл,

Дүние ертең қарамас.

 

Піл маң-маң басқан алаңқай,

Алақанымда тұрғандай.

Жираф бедерін қызықтаған қарағай,

Өлеңге мойын бұрғандай.

 

Шашын сипаған шалғындар,

Қуалап кетті жылқымды.

Табанымды құшағыңа алдыңддар,

Жапыруға бердім бұл түнді.

 

Пай, табиғат,

бақытты адамбыз,

Ашкөз көзідеріміз тоймасын.

Сайгүлік жануарларға алаңбыз,

Ақындар соны да ойласын!

 

______________________________

 

*балпанақ – пингвин.

*қолтырауын – крокодил.

 

 

 

ЕРТІСТЕГІ АПАЛАР ЖӘНЕ МОНАЛИЗА

 

Бал бұлақтар Есілге құлай ағып еді,

Шуылы асқынып теңізге сенбеген.

Монализа өзі бір әйел ғана еді,

Сиыр емшегін ұстап көрмеген.

 

Түбіттер шулап, күзем сазында,

Бұйра жүндер қыдырғанда белдерге.

Абай ыңғайланды өлең жазуға,

Көзін жылтыратып көлдерге.

 

Монализа оның есіне келмейді,

Жүн түте білмес қоңыр қыз.

Күндер лүпілдейді… кешіге бермейді,

Маңдайға жаудырды өмір мұз.

 

Шашын жалбыратып жетіп айна көліме,

Монализа үңіле көрмесін.

Қара тасқа көздері сайра деді ме,

Суырлатып құлақ пердесін.

 

Қыраттарды қыдырып өте алар еді,

Монализаның қолынан келері.

Римге апаларым кете алар еді,

Мама биелер жоқ онда себебі.

 

Жапырақтың толар шуылға әр уысы,

Күздің таңдары бұрқырап атса.

Теңселер бізде құлындар дауысы,

Венеция қайығы тыпырлап ақса.

 

Аспанға қарап аңыра білді,

Осы бір тәкаппар Апеннин қызы.

Біздегі өркештенген тағылау күнді,

Үнсіз шымырлатты әкемнің жүзі.

 

Ілінеді екен күміс сарайларға,

Бекер бір әйел бейнесі.

Ертіс жұрттарына дұрыс қарамай ма,

Давинчи аға да кейде осы.

 

 

ӘСЕМ ТӘБИҒАТ

 

Көктем.

Құстар келсе сапарынан оралып,

Қар көшеді қияндағы

Сарайына жол алып.

Сәлем берсем, бас изеді

Күлімсірей қол алып.

 

Төрт түлігім қандай күйде қаралық?

Алыпты ғой әйтеу өзі молайып.

…ақ күпісін лақтырды да жіберді,

Күйіп-пысып қалғаны сол тарайып.

 

Жаз.

Саған деген сағынышым – сары сай,

Ашушаң бұлт ашуланса

ешкімді де танымай.

Найзағайдың көтере алмай қалжыңын

Жылап етті. Сәби-ай!

 

Барлық әлем жасыл пүліс – ұжымақ,

Дүниенің тындыруда жұмысын

Жан-жануар құмырсқадай құжынап.

Той жасайды араларым дамылсыз,

Гүлбикенің шырын деген қызын ап.

 

Күз.

Бұйрықшының ордасы бұл -

Алтын дәннен қаланған.

Алтын әлем таба алмайсың

Бұдан өзге ғаламнан.

Анау, анау көлдерімде соңғы рет,

Айналайын, аққуларым таранған.

 

Сол бұйрықшы бір күні:

Әлемдегі мың-миллион нөкеріне бұйырып,

Ертеректе егіп қойған дәндерін,

Екі-үш айда болсын деді жиылып.

Нөкерлері тағзым етті қиылып.

 

Бозаңдығын ұмытқан ба боз далам?!

Сазды әуендер сабырыңды ап маздаған.

Сағыныштың сары ішегін қозғаған,

Тәбиғатым талантыңа мәз болам.

 

Қыс.

Тәбиғаттың ұлымын,

Әппақ әлем шақырады:

Келе ғой деп құлыным.

Моржаларым нені ойлап тұр

Сорады ұзақ шылымын.

 

Қарға түскен қалың іздер

Сірә, қайда барады?

Қыс мінезі ― қомағайдың араны.

Тәбиғаттың тамылжыған үнін-ай,

Соңғы нүкте ―

Тыныштықтың аралы.

 

АПАНАҚТЫҢ АСПАНҒА ТЕҢСЕЛУІ

(фантастика)

 

Тоңқиып жатсам көк бұлттар,

Жүріп өтіпті ғой арқамнан?!

Ебеусіз самал толқытты ән,

Аспанға берілем шалқамнан.

 

Аспандағы бурыл үйлерге,

Бурыл қараймын меңіреу.

Көкке бұлықсыған күй менде,

Ғарыштан керек жерімеу.

 

Бурыл аспанның үйлері,

Бұлдырап қалқып биікте.

Жанымды ләззат түйреді,

Аспанды менше ешкім сүйіп пе?!

 

Аспанға теңселіп отырам,

Бурыл бұлтқа ұқсап билеймін.

Жұлдыздарымды апанға шақырам,

Келмей қояма білмеймін …

 

Келмей қойды ғой жұлдыздар,

Мені аю дейсің жердегі.

Өтпейді меннен мүлде ызғар,

Балықтар мақтады көлдегі.

 

… Балықтар мақтап жүрген соң,

Өзенге бір күні шомылдым.

Өзен асты етті бір кемсең,

Шабақтың еліне көмілдім.

 

Шабақтар у-шу мұндай бір,

Балықтардан ақыры ұялып…

Жағаға шықсам

мені сызғай тұр,

Бір ғалым қағаз, сиа алып…

 

Ұялып кеттім де ғалымнан,

Тоңқалаң астым аямай.

Тікенектер кіріп қарнымнан,

Қарным қан болды аядай.

 

Эһ, тоңқиып жатсам көк бұлттар,

Жүріп өтіпті ғой арқамнан.

Ыңырсыған шөптер толқытты ән,

Жата берейінші оу шалқамнан.

 

_________________________________

* Апанақ – Аюдың баласын осылай атайды .

(СОҢЫ)

kerey.kz

 

 

Related Articles

  • АЛАШ ЗИЯЛЫЛАРЫНЫҢ ҮРІМШІДЕН ҚАЙТЫП КЕЛЕ ЖАТҚАНДА

    Болған оқиға ізімен Болған оқиғаның ізімеН…   Алаш жұртының бір емес, бірнеше съезі өтіп, Әлиханның Колчактан беті қайтып, “Енді қайтып тәуелсіз ел боламыз” деп жүрген кез еді. Семй Алаш қайраткерлерінің ордасы еді. Семейде жүрген Ахмет Байтұрсынов бастаған бір топ алашордашылар Қытай шекарасындағы Үрімші қаласына барып, ондағы қазақ жұртының хал жағдайын біліп қайтуға жолға шыққөан. Ол кезде Үрімшінің көбі қазақ еді Үйлері негізінен саздан құйылған. Орта Азияның көп қалаларын еске салғандай. Біраз үлкен кісілер мен жастар Ахаңның төте әліпбиімен кітап газет оқиды. екен. Ахаңды бұрын көрген адамдар да кездесті. Дегенмен, Ахаң Үрімші қазақтарының тәелсіз автономия құру туралы ойлары да жоқтығын байқаған. Соныменг, Үрімші қазағының және Қытайға жақын басқа ұлттардың басты тұрмысы

  • БІР АУЫЛДАҒЫ  ЕКЕУДІҢ ТАҒДЫРЫ

      Жұмат  ӘНЕСҰЛЫ   ( Махаббат туралы әңгіме) “МЕН СЕНЕН БАСҚАНЫ ӨЛГЕНШЕ  КӨРМЕЙМІН ДЕП СЕРТ БЕРІП ЕДІМ ӨЗІМЕ” “ДЕДІ БУЫНЫП ӨЛЕЙІН ДЕП ЖАТҚАН МАЙСА ДЕГЕН ҚЫЗ.. Бұл БАЙТӨБЕ деп аталатын ауыл. БҰРЫН ҮЛКЕН ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫ БОЛҒАН.ОҚУ АЯҚТАЛЫП, МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕР МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ АЛМА БАҒЫНДА МЕКТЕП БІТІРУШІЛЕРДІҢ ТОЙЫ МЕН  СЫНЫПТАС ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ТОЙЫ БІРГЕ ӨТЕІЗІЛЕТІН БОЛҒАН. ЖАРАСТЫҢ ƏКЕСІ ФЕРМЕР, АЗДАП ЕГІСТІГІ БАР. Ал Жараспен біргн оқыған Əміренің əкесі əкімшілікте қызмет жасайды, əрі жеміс өсіреді. БҰЛ ЖАРАС ПЕН МАЙСАНЫҢ ҮЙЛЕНУ ТОЙЫ БАСТАЛАЙЫН ДЕП ЖАТҚАНДА БОЛҒАН ТРАГЕДИЯ. ЖАРАС ПЕН МАЙСА МЕКТЕП БІТІРІП,, ӨЗ СЫНЫПТАСТАРЫМЕН МЕКТЕПТІҢ ЖАНЫНДАҒЫ ҮЛКЕН БАҚТА ҮЙЛЕНУ ТОЙЛАРЫН МЕКТЕП БІТІРУ ТОЙЫМЕН ЖАЛ,ҒАСТЫРМАҚШЫ ЕДІ. МЕКТЕПТІҢ БАҒЫ АЛҚЫЗЫЛ ГҮЛМЕН ЖАЙНАП ТҰР. оҒАН ТҮРЛІ ТҮСТІ ЛАМПАЛАР ҚОСЫЛҒАН. сЫРТЫНАН

  • МӘҢГІ ҚАЗАҚ(ертегі фэнтези) 

    ҚАЗАҚТАРҒА ЖАСАлып жатқан  ҚИЯНАТ КӨП БОЛҒАСЫН, « Мәңгі қазақ» атты әңгіме жазсам деп жүретін едім. Осыдан бір күн бұрын сол әңгіменің сюжетіне келетін түс көржім. Кешеден бері жазуға кіріссем бе деп жүр едім, сәті бұгін түскен сияқты. ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ Өте ертеде емес, бүгінде емес, ғылым докторлары Санжар мен Балжан институтта қызмет ететін.Өздерінің лауазымдарына қарай қарапайым екі қатарлы жақсы салынған коттеджде тұрды.Интеллигент адамдар өмірдің қиындықтарына көп мін бере қоймайды ғой, Өмірлері мәнді, жайлы өтіп жатты. Жақсылықта көп күттірген жоқ, Санжар мен Балжан ұлды болып, коттеджде шағын той өтті. Неге екенін қайдам, әке шешелері ақылдасып, ұлдарыныі есімін Аңсар деп атаған. Аңсар ертедегідей тез де өскен жоқ, кеш те өскен жоқ. Тәрбиелі жігіт болып

  • СУ ІШКЕНДЕ ҚҰДЫҚ ҚАЗЫУШЫНЫ ҰМЫТПА

    (23 – әңгіме) БАЙАХМЕТ ЖҰМАБАЙҰЛЫ — Біздің заманда сендерше киімнен-киім таңдайтын жағдай қайда, жамап-жасқап, тон, шалбар кисек те жететін. Сөйтіп жүріп аянбай еңбек еттік. Бүгінгі күн басатын жолды ол кезде айлап жүрдік, тіпті бүгінгідей дүниенің төрт бұрышынан хабар тауып отыратын жағдай қайда? — деген қария немересінің жұмыстың қырын білмей, тік қасық болып өсіп келе жатқанына наразы бейнесін аңғартып, өз өмір кешірмесінен кеңестер қозғаған. Немересі: — Ата, сол дәуірде туған өздеріңіздің сорлы болған тәлейлеріңізден көрмейсіз бе? Оларыңызды бізге айтпаңыз, —демей ме. Ашудан жарыларман болған қария: — Е, ондай болғанда «Ұрпақ үшін бақыт-байлық жаратсам» деп тер төгіп, жан қиып, азып-тозған ата-бабаларың сендерге айыпты болғаны ғой. «Теңдік үшін» деп әкем оққа ұшты. Ал

  • Мұхтар Мағауин: ОРАЛХАНДЫ ДА, ҚҰДАЙЫҢДЫ ДА ҰМЫТҚАН ЕКЕНСІҢ…

    яғни, Д.Исабековты тәубаға түсіру рәсімі Республика президентінің қолынан биік марапат алып, желі көтеріліп тұрған Д.Исабеков, мына біз сияқты пендесіне көңіл бөліп, «Мұхтар Мағауиннің бүкіл позициясы маған ұнамайды» деген түйінді тақырыппен сұхбат беріпті – Nege.kz, 10.ХІ.2022. Бір заманда таныған, білген, енді көзден таса, көңілден өшкен жазарманның, тәрізі, қырық-елу жыл бойы іште булыққан жүрекжарды толғамы. Жарыққа шыққан кезде біз тарихи-танымдық «Алтын Орда» кітабын дендеп, қажетті тынысқа Эрнест Хемингуэйдің ескі жұрты – жылы теңізге бет түзеген едік. Енді міне, екі аптадан асқанда қайрылып соғуға мүмкіндік таптық. Артықша қажеттіліктен емес, әлдебір әуесқой ағайындар дүдәмалда қалмасын деп. Алдымен, айқайлы сұхбатты оқымаған бүгінгі жұртшылық үшін, ең бастысы – Д.Исабеков бауырымыздың мүбәрак есімін кейінгі заманға ұмыттырмай жеткеру

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: