|  |  | 

كوز قاراس ساياسات

باتىستاعى بەيساياسي وليمپيادا تۋرالى ءبىر ءسوز

Danyar Eleusin

وليمپيادا كەزىندە سپورتشىلارىمىز جەڭگەن سايىن “بۇل – بۇكىل ەلدىڭ جەڭىسى” دەپ ءدۇر-ءدۇر ەتۋ نەگىزىنەن سپورتتى ساياسيلاندىرىپ، مەملەكەت قاراۋىنا العان رەسەي مەن قىتاي باستاعان پوست-سوۆەتتىك جانە سوتسياليستىك ەلدەرگە عانا ءتان بە دەپ قالام. كۇنىنە التىندى ۋىستاپ الىپ جاتقان باتىس ەلدەرىندە قانداي دا ءبىر جەڭىس ەڭ اۋەلى سول ءبىر جەكە سپورتشىنىڭ ماڭداي تەرىنىڭ ناتيجەسى رەتىندە قابىلدانادى. ول جەڭىس تۇتاس مەملەكەتتىڭ “ۇستەم” ەكەنىن، حالقىنىڭ “ساپالى” ەكەنىن، بيلىگىنىڭ “ەرەكشە قامقور” ەكەنىن كورسەتپەيدى. ەل ىشىنەن شىققان جەكە ءبىر چەمپيوننىڭ جىگەرلى، قاجىرلى، قايراتتى، تالانتتى ءھام ەڭبەكقور ادام ەكەنىن كورسەتەدى. سول سەبەپتى ۇلىبريتانيا مەن گەرمانيا سپورتشىسى، يا كومانداسى فينالدا كەزدەسىپ قالسا، جانكۇيەرلەر ەڭ اۋەلى ەكى كۇش يەسىنىڭ نەمەسە ەكى ۇجىمنىڭ باسەكەسىن باقىلايدى. سپورتشىلار دا، ولاردىڭ قولداۋشىلارى دا وتكەن تاريحتا ۇلىبريتانيا مەن گەرمانيانىڭ اراسىندا بولعان قيساپسىز قىرعىن، نەبىر سوعىستى جادىندا قايتا جاڭعىرتىپ، ءبىر-بىرىنە كەكتەنە قاراپ، كەمسىتە سويلەپ، “جامان نەمىستەن جەڭىلدىك-اۋ”، يا بولماسا ء“تالپىش اعىلشىننىڭ استىنا ءتۇسىپ قور بولدىق-اۋ”، “باسقانى جەڭۋ ءبىر بولەك تە، اعىلشىندى تۇقىرتۋ ءبىر بولەك قوي، شىركىن!” دەپ كىجىنبەيدى:) جەڭگەن جاق تا، جەڭىلگەن جاق تا جەكپە-جەك، جارىس، يا ماتچتان سوڭ ءتوس قاعىستىرىپ، “كۇش اتاسىن تانىماس” دەگەن – وسى” دەپ جىلى جىميىسىپ تارايدى.

باتىس ەلدەرىندە وليمپيادا قۇراماسىن مەملەكەت ەمەس، حالىق قارجىلاندىرادى. مىسالى، وليمپيادا جاقىنداعان كەزدە اقش-تىڭ بانكتەرى بارلىق كليەنتتەرىنە ارنايى حات جىبەرەدى. سونىڭ بىرنەشەۋىن ءوز كوزىممەن كوردىم. قىسقاشا بايانداسام، بىلاي دەپ جازىلعان: “قۇرمەتتى پالەنشە! الداعى وليمپيادا كەزىندە ۇلتتىق قۇرامامىزداعى سپورتشىلارىمىزدىڭ ماڭدايى جارقىراپ ءجۇرۋى ءۇشىن، سپورتتىق فورماسى ەرەكشە ادەمى بولىپ تىگىلۋى ءۇشىن، جاتىن ورىندارى جايلىراق، اس-سۋلارى قۇنارلىراق، قۇرال-جابدىقتارى تولىعىراق بولۋى ءۇشىن قايىرىمدىلىق قولىن سوزساڭىز. جوسپارىمىز – 1 دوللاردان جيناۋ. ەگەر 2 دوللارىڭىزدى قيساڭىز – قۇبا-قۇپ. قۇرمەتپەن، بانكىڭىز”. سول سەبەپتى دە ميلليونداعان امەريكالىقتىڭ قارجىسىمەن جارىسقا اتتانعان وليمپيادا قۇراماسى شىنايى “حالىق كومانداسى” بولىپ قابىلدانادى. وليمپيادا جەڭىمپازدارىنا ۇلىبريتانيا ۇكىمەتى كوك تيىن تولەمەيدى. ويتكەنى چەمپيوندار ەلگە ورالعاسىن ولارعا ەركىن نارىق زاڭدارىمەن ءىس قىلاتىن جەرگىلىكتى نەبىر بيزنەس كومپانيالار مەن برەندتەر تاۋارىن ناسيحاتتاۋ ءۇشىن “جارنامامىزعا تۇسسەڭىز” دەپ جاتا كەپ جابىسادى. كەيبىر اتاعى شىققان جۇلدەگەرلەر ءتيىمدى كونتراكتىلەر ارقىلى ميلليونداپ تا پايدا تابادى. بىلايشا ايتقاندا، اينالىپ كەلگەندە تاعى سول قاراپايىم تۇتىنۋشىلاردىڭ – حالىقتىڭ ارقاسىندا ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن، بەينەتىنىڭ زەينەتىن كورەدى. سوندىقتان بيلىككە جالتاقتامايدى، پرەزيدەنتكە العىس ايتپايدى، ۇكىمەتتىڭ پيار اكتسيالارىنا پىسقىرىپ تا قارامايدى.

باتىس ەلدەرىندە وليمپيادا قۇراماسىنا ءىلىنۋ ءۇشىن جەكە-جەكە اۋەسقوي سپورت كلۋبتارىنىڭ اراسىندا ءادىل باسەكە وتەدى. وليمپياداعا كىم باراتىنىن قۇرامانىڭ باس باپكەرى شەشپەيدى، باسەكە شەشەدى. سول سەبەپتى كەيبىر جارىس تۇرلەرى بويىنشا ءبىر ەلدەن بىرنەشە سپورتشى جولداما الىپ، قاتار قاتىسىپ جاتادى. بۇنىڭ ءبىر جاقسىسى – جانكۇيەرلەر اراسىندا “تۇگەنشە مىقتىراق ەدى، باس باپكەر ءوز كانديداتىنا بۇرا تارتىپ، قۇراماعا الماي قويدى” دەگەن اڭگىمە تۋمايدى.

وسىنداعى فرەندتەرىمنىڭ قاپەرىندە ءجۇرسىن دەپ ەسكەرتىپ جاتقانىم.

عالىم بوقاشتىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى

    ۇزدىك ويدىڭ ۇزىندىلەرى ارما الەۋمەت! مەن قازىر تازا اكادەميالىق عىلىمي ورتادا ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ نەشە جىل بويى جيناعان ءبىلىمىمدى، وقىعان وقۋىمدى، شەتەلدىك تاجىريبەمدى، ينتەللەكتۋالدى قارىم-قابىلەتىمدى شىنايى قولداناتىن قارا شاڭىراقتىڭ ىشىندە ءجۇرمىن. الماتىنىڭ بارىنەن بولەك مادەني ورتاسى ەرەكشە ۇنادى. الماتى قالا مەن دالا دەيتىن ەكى ۇعىمنىڭ تۇيىسكەن ادەمى ورتاسى ەكەن. ويلاپ كورسەم مەن باقىتتى پەرەزەنت، باعى جانعان ۇرپاق ەكەنمىن. اكەم تۇرمىس پەن جوقشىلىق، جالعىزدىقتىڭ تاۋقىمەتىن ابدەن تارتىپ ەش وقي المادىم، نەبارى ءۇش اي وقۋ وقىدىم-, دەپ مەنىڭ وقۋىمدى بالا كۇنىمنەن قاداعالادى، شاپانىمدى ساتسام دا وقىتام دەپ بارىن سالدى. ال مەكتەپتە باقىتتى شاكىرت بولدىم. ماعان ءدارىس بەرگەن ۇستازدارىم كىلەڭ دارىندى، قابىلەتتى كىسىلەر بولدى. ۋنيۆەرسيتەتتە جانە شەتەلدە مەن تىپتەن ەرەكشە دارىن يەلەرىنە شاكىرت بولدىم.

  • سامات ءابىش قالاي “سۇتتەن اق، سۋدان تازا” بولىپ شىقتى؟

    ازاتتىق راديوسى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ۇقك توراعاسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى سامات ابىشكە شىققان ۇكىم “قازاقستانداعى رەجيم بولاشاقتى ويلامايتىنىن كورسەتتى” دەيدى قازاقستاندىق ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ. ساراپشىنىڭ پايىمداۋىنشا، بيلەۋشى “ەليتا” جەكە ىستەرىمەن جانە تاساداعىكەلىسىمدەرمەن اۋرە بولىپ جاتقاندا ەلدە تاعى ءبىر جاڭا الەۋمەتتىك جارىلىسقا اكەلۋى مۇمكىن فاكتورلار كۇشەيىپ كەلەدى. ساياساتتانۋشىرەسەي ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرى مەن گەوساياسي جوسپارلارىن كەڭىنەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنا تىكەلەي اسەر ەتۋگە تىرىسىپ جاتۋى مۇمكىن دەپ تە توپشىلايدى. پۋتين “قاۋىپسىزدىك كەپىلى” مە؟ ازاتتىق: سونىمەن ۇزاق دەمالىس الدىندا وسىنداي ۇلكەن جاڭالىق جاريالاندى. مەيرام الدىندا، 19 ناۋرىزدا قازاقستاندىقتار ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ پوستىنان سامات ابىشكە شىققان ۇكىم جايلى ءبىلدى. مۇنىڭ ءبارىنىڭ بايلانىسى بار ما الدە كەزدەيسوقتىق پا؟ دوسىم ساتپاەۆ: اڭگىمەنى بۇل ءىستىڭ قۇپيا

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: