كىشكەنتاي كەزىمنەن جاقسى ءومىر سۇرۋگە، جاقسى كيىنۋگە، تاماقتانۋعا دەگەن تالپىنىس بولدى. سەبەبى، قاراپايىم وتباسىندا تۋدىم. انام اسپاز، اكەم كۇزەتشى بولدى. تۋىستارىمىز دا باي بولعان جوق. جوقشىلىقتى كوردىك. اقشا جەتپەي قالاتىن. 4-سىنىپ وقىپ جۇرگەندە ەلمەن بىرگە تەمىر وتكىزىپ، ازىن-اۋلاق اقشا تابا باستادىم. قازىر ويلاسام، بيزنەسكە دەگەن قابىلەتتىلىك بويىمدا سول كەزدە پايدا بولعان ەكەن.

6-سىنىپتا وقىپ جۇرگەندە ەشقانداي ەرەكشەلىگىم جوق ەكەنىن ءتۇسىندىم. قۇرداستارىمنىڭ بىرەۋى ءانشى، بىرەۋى سۋرەتشى، بىرەۋى ماتەماتيك ەدى. مەنىڭ قولىمنان تۇك كەلمەيتىن. ساباقتى دا ورتاشا وقيمىن، دەنە شىنىقتىرۋدا ساپتىڭ ەڭ سوڭىندا تۇرامىن (كۇلىپ). بىرەۋ فۋتبولدى جاقسى ويناسا، مەن ونى دا بىلمەيتىنمىن. سوسىن «نەگە مەن وزگەشە ەمەسپىن؟»، «نەگە تالانتسىزبىن؟»، «نەگە ءبىر نارسە ۇيرەنبەيمىن؟» دەگەن وي كەلدى. سول كەزدە ماعان جادىرا مۇراتحانقىزى دەگەن ينفورماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمى جول سىلتەپ، كومپيۋتەرلەردىڭ ءتىلىن مەڭگەرۋگە باعىت-باعدار بەردى. ول كىسى وقۋ ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولاتىن. مەنى ينفورماتيكا سىنىبىنا كىرگىزىپ، «مىنە، ۇيرەن»،-دەپ قالدىرىپ كەتەتىن. كومپيۋتەرلەردىڭ انا جەرىن ءبىر، مىنا جەرىن ءبىر شۇقىلاپ ءجۇرىپ، ۇيرەنىپ الدىم. 9-سىنىپتا جۇرگەندە مۇعالىمدەردىڭ، قۇرداستارىمنىڭ، قاراعاندى قالاسىنىڭ ءبىراز جەرىندە كومپيۋتەر جوندەپ، اقشا تاباتىن بولدىم. ولار اقىسىنا 200-500 تەڭگە بەرەدى. ول كەزدە بۇل كادىمگىدەي اقشا ەدى عوي (كۇلىپ). ءسويتىپ اقشانىڭ قۇنىن تۇسىنە باستادىم.

«العاشقى ميلليونىمدى 17 جاسىمدا تاپتىم»

10-سىنىپتا ءوزىمنىڭ ەڭ ءبىرىنشى بيزنەسىم – كومپيۋتەر ساتاتىن ورتالىعىمدى اشتىم. ول كەزدە «ۆاليۋت-ترانزيت بانك» بانكروتقا ۇشىراپ جاتتى. مەن ونىڭ كومپيۋتەرلەرىن 4 مىڭ تەڭگەدەن ساتىپ الدىم دا، جوندەيتىنىن جوندەپ، ىستەيتىن بولشەكتەرىن قۇراستىرىپ، ءبىر كومپيۋتەردى 20 مىڭ تەڭگەگە ساتتىم. ول ءۇشىن تاڭعى 6-دا تۇرىپ، قالادا حابارلاندىرۋ جابىستىرامىن. وندا كومپيۋتەردىڭ فوتوسى، سيپاتتاماسى، باعاسى، بايلانىس تەلەفوندارى جازىلىپ تۇرادى. سول ارقىلى ءبىراز ادامدار حابارلاستى. اپتاسىنا 4-5 كومپيۋتەر ساتىپ، ايىنا 100-150 مىڭ تەڭگە تاۋىپ ءجۇردىم. جازدا اكەم ەكەۋىمىز اۋىلدىق جەرلەرگە شىعا باسادىق. بىراق اۋىل ادامدارىندا اقشا جوق. سوندىقتان ءبىر كومپيۋتەردى ەكى قويعا ايىرباستادىق. ول كەزدە ەكى قويدىڭ باعاسى 30 مىڭ تەڭگە ەدى. مالدى قالاعا الىپ كەلىپ، تاعى ساتتىق. ونىڭ اقشاسىن دوللارمەن بەرەتىن. سولاي 17 جاسىمدا ەڭ ءبىرىنشى ءبىر ميلليونىمدى تاپتىم. ونى قالاي ساناعانىم ءالى كۇنگە دەيىن ەسىمدە (كۇلىپ).

11-سىنىپتا ۇبت-دان ناشار بال جيناپ قالىپ، ۋنيۆەرسيتەتكە تۇسە المادىم. ءبىر بال جەتپەي قالدى. سوندىقتان ءبىر جىل تاعى دا كومپيۋتەر ساتتىم. كەلەسى جىلى رەسەيدىڭ تومبى قالاسىنداعى ۋنيۆەرسيتەتكە «ۇشۋ ديناميكاسى مەن راكەتا قۇراستىرۋ» فاكۋلتەتىنە گرانتقا ءتۇستىم. ول جاقتا دا بوسقا جۇرمەي، دوستارىممەن بىرگە قۇرىلىس اعاشتارىن ساتتىق. ورمان شارۋاشىلىعى بار قىتاي جىگىتپەن سەرىكتەس اتاندىق.

ۋنيۆەرسيتەتتە وقىپ جۇرگەندە، ءاردايىم ىزدەنىستە جۇرەتىنمىن. شەتەلدە گيدروپونيكالىق تەحنولوگيالاردى قولداناتىنىن ەستىپ، بىردەن «نەگە ۆەرتيكالدى جىلىجاي جاساماسقا؟» دەگەن وي كەلدى. ول ويىمدى سول كەزدەگى اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى اسىلجان مامىتبەكوۆتىڭ بلوگىنا جولدادىم. مينيستر مەنى قاراعاندىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق باسقارماسىنا جىبەردى. ولار ەشقانداي كومەك بەرگەن جوق، تەك «جارايسىڭ! جاساپ جاتقانىڭ جاقسى. وقۋىڭدى بىتىرگەننەن كەيىن كەل، قولداۋ كورسەتەمىز»،-دەدى. سونىڭ ءوزى ماعان ۇلكەن موتيۆاتسيا بەرگەن ەدى.

رەسەيدەگى وقۋىمدى 2-كۋرستا تاستاپ كەتتىم. وقىپ جاتقان سالام قىزىق ەمەس ەدى. قازاقستانعا كەلگەندە بالمەن، كونسالتينگتىك جۇمىستارمەن اينالىستىم. مەندە ءبىر بيزنەس باستاسام، ونىڭ ەڭ جوعارعى تابىسىنا قول جەتكىزىپ، 180 گرادۋسقا وزگەرەتىن قاسيەت بار. سولاي بولدى. جيناعان ءبىلىمىم جەتىسپەيتىنىن ءتۇسىندىم. دامۋ ءۇشىن Intertel كومپانياسىنا تەحنيك بولىپ جۇمىسقا كىردىم. ءبىر جىلدان كەيىن تەحنيكالىق ديرەكتور بولدىم، ودان كەيىنگى جىلى 21 جاسىمدا ديرەكتوردىڭ مىندەتىن اتقارۋشى بولدىم. ول 1997 جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان ينتەرنەت جانە تەلەفون بايلانىستارىمەن  اينالىساتىن قاراعاندىداعى وتە ۇلكەن كومپانيا ەدى. قول استىمدا 10 شاقتى ادام جۇمىس ىستەدى.

«گيدروپوندى تەحنولوگيامەن جەتى كۇندە 165 كيلوگرامم شەم-ءشوپ الۋعا بولادى»

ارادا 3-4 جىل وتكەن سوڭ گيدروپوندى تەحنولوگياعا قايتىپ كەلدىم. اكەم ەكەۋىمىز ەڭ ءبىرىنشى تاجىريبەلەردى جاسادىق، قۇرىلعىلارىن تاپتىق. بۇل تەحنولوگيانى اۋىل شارۋاشىلىعىندا قولدانۋىمىزدىڭ وزىندىك سەبەبى بار. قازاقستاندا ەتتىڭ باعاسى نەگە قىمبات؟ ويتكەنى، مالدىڭ ازىعى قىمبات. سونى ارزانداتۋ ءۇشىن وسى تەحنولوگيانى قولدانۋعا بولادى. بۇل نەگىزى مىسىردا ويلاپ تابىلعان، ەكى مىڭ جىلدىق تاريحى بار ءادىس. ءبىز ونى قازاقستاننىڭ ەكولوگياسىنا بەيىمدەدىك. سول ارقىلى 33 كگ ارپادان 165 كگ جاسىل ءشوپ الۋعا بولادى. ءبىرىنشى كۇنى ارپانى سەۋىپ شىعاسىز، جەتىنشى كۇنى ۇزىندىعى 20-25 سم جاسىل ءشوپ ءوسىپ شىعادى. بۇل جەردە باستى ءرولدى تەمپەراتۋرا وينايدى. ول 18-22’س گرادۋستان جوعارى بولۋى كەرەك. كوبى بۇلاردى جىلىجايدا قولدانادى دەپ ويلايدى. جوق، جىلىجاي كەرەك ەمەس. ونى جەرتولەدە نەمەسە گاراجدا وسىرە بەرۋگە بولادى. كۇننىڭ كوزىن ارنايى شامدار الماستىرادى. توپىراق قاجەت ەمەس، تەك سۋ عانا قولدانىلادى. تۇقىم سەبىلگەندە قالىڭدىعى 3 مم-دەن اسپاۋى كەرەك. سول سياقتى ءتۇرلى تەحنولوگيالىق نيۋانستارى بار. ولاردى ساقتاساڭىز، ءوسۋ جىلدامدىعى ارتادى دا، ءونىم مول بولادى. ءبىر قاتەلىك كەتسە، بارلىق تۇقىمدى مۇك باسىپ كەتەدى.

قازىرگى كۇندە 30-دان استام شارۋا قوجالىعى ءبىزدىڭ قۇرىلعىنى قولدانادى. ولار الماتى، اقمولا، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارىندا ورنالاسقان. ماڭعىستاۋ وبلىسىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ جاتىرمىز. جۋىردا قاراعاندى وبلىسىنداعا ءۇش مىڭ باس مالى بار ۇلكەن شارۋا قوجالىقتارى بىزدىڭ تەحنولوگيانى ورناتادى.

قارقىندى تۇردە دامىپ كەلەمىز. باسەكەلەستەرىمىز وتە از، قازاقستاندا 2-3 كومپانيا عانا وسى سالادا جۇمىس ىستەيدى. ولارعا قاراعاندا ءبىزدىڭ ساپامىز جوعارى، باعامىز تومەن. مىسالى، رەسەيلىك انالوگتىڭ باعاسى 325 مىڭ تەڭگە، بىزدىكى 135 مىڭ تەڭگە تۇرادى. ءسىز ونى رەسەيدەن الىپ كەلسەڭىز، جەتكىزۋ ءۇشىن كولىك جالدايسىز جانە 12%  قوسىلعان قۇن سالىعىن تولەيسىز. سوندىقتان، ءبىزدىڭ باعا تيىمدىرەك.

وسى تەحنولوگيامەن ءۇي گيدروپونيكاسىن شىعارۋدى قولعا الىپ جاتىرمىز. قازان ايىنىڭ باسىندا العاشقى نۇسقالارى شىعادى. ول ارقىلى ءتۇرلى كوكونىستەردى وسىرۋگە بولادى.

باستى ماقساتىم – ەلىمىزدە وسى گيدروپوندى تەحنولوگيانى، ءتىپتى مەنىكىن بولماسا دا، ەنگىزسە عوي دەپ ويلايمىن. سەبەبى، بىزدە 100 جىل بۇرىن مالدى قالاي باقسا، ءالى سولاي باعىپ كەلەدى. مالدى جايىلىمعا جىبەرىپ قويىپ، سوڭىنان جۇرەدى، بارلىق جۇيكەسىن قۇرتادى. ونىڭ ورنىنا گيدروپونيكالىق تەحنولوگيانى قولدانسا، جاز بويى ءشوپ شاۋىپ، ونى تاسىپ، قىس بويى «ءشوپ جەتپەي قالا ما؟»،-دەپ قورىقپايتىن ەدى. بۇل قۇرالدار جاسىل ءشوپتى سىزگە 365 كۇن بويى بەرەدى جانە بارلىق پايدالى ەلەمەنتتەرى ساقتالادى. سونىڭ ارقاسىندا قىستى كۇندەرى ەتتى 10%-عا، ءسۇتتى 15%-عا كوبەيۋگە بولادى. سوندىقتان، ءبىز قۇرىلعىلاردى ساتقان كەزدە ونىڭ قولدانۋ ءتاسىلىن، قالاي قۇرسا، ونىمدىلىگى جوعارى بولاتىنىن ساتىپ الۋشىلارعا تولىعىمەن ۇيرەتەمىز.

«مەملەكەتتىك رامىزدەر بەينەلەنگەن ساعات ساپالى بولۋى كەرەك»

مەنىڭ بيزنەستە 10 جىلدىق تاجىريبەم بار. سوندىقتان ءار ءتۇرلى سالالارعا تابىسى بار ەكەنىن كورسەم، قورىقپاي كىرىپ كەتە بەرەمىن. قازىر جاسىل تەحنولوگيادان وزگە، پاتريوتتىق «وتان» قولساعاتتارىن شىعارىپ جاتىرمىز. اشىلعانىنا ءبىر جىلدان استى. قازىر 6 ءتۇرلى ساعات شىعارامىز. ەڭ العاشقىسى – «وتان» ساعاتتارى. بۇل يدەيا قايدان كەلدى؟

بىرەر جىل بۇرىن ءبىر بيزنەسىم بانكروتقا ۇشىرادى. جاڭا يدەيا كەرەك بولدى. سوندا «ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك العانىنا 25 جىل. وسىعان بايلانىستى نەگە پاتريوتتىق ساعات شىعارماسقا؟» دەگەن وي كەلدى دە، وتىرىپ الىپ ساعاتتىڭ ديزاينىن سىزدىم. سوسىن ونى الەۋمەتتىك جەلىلەردە جاريالاپ، ادامدارعا ۇسىنىس جاساپ كوردىم. كوپ ادامدار ساتىپ الاتىندىقتارىن ايتىپ، پىكىر ءبىلدىردى. ءسويتىپ، ەسەنوۆ ايبەك دەگەن سەرىكتەسىم ەكەۋىمىز ساعات شىعارۋدى قولعا الدىق.

مەنىڭ قانداي بيزنەس باستاسام دا، بارىنە ورتاق ءبىر ۇستانىمىم بار – «نولدەن باستالعان بيزنەس – ەڭ جاقسى بيزنەس». سوندىقتان قولىمدا بار اقشاعا قوسۋ ءۇشىن ۇيدەگى ءبىراز زاتتى لومباردقا، ءبىراز زاتتى بىلاي دا ساتتىم (كۇلدى). ايبەك تە قولىندا بار قاراجاتىن سالدى. ەكەۋىمىز زاۋىتتارمەن كەلىسىم-شارتقا وتىردىق. العاشقى 100 ساعات 2015 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا شىقتى دا، ءبىر ايدا تولىق ساتىلىپ كەتتى.

«پرەزيدەنت» قولساعاتتارى تولىعىمەن ماياميدە قۇراستىرىلادى. العاشقىدا «وتان پاتريوتى» ساعاتتارىن قاجەتتى بولشەكتەرىن ەۋروپادان الىپ كەلىپ، قاراعاندىدا جينادىق. كەيىن ولاردى دا ەۋروپادا قۇراستىرۋعا جىبەردىك. ساعاتتار شۆەيتساريالىق، جاپونيالىق مەحانيزممەن جۇمىس ىستەيدى. اينەگى ساپفير، قالىبىنا التىن جالاتىلعان. مەنىڭ ويىمشا، مەملەكەتتىك رامىزدەر بەينەلەنگەن ساعاتتاردىڭ ساپاسى تومەن بولماۋى كەرەك.

2017 جىلى رەسەي مەن تۇركيانىڭ نارىعىنا شىعۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. وعان كومەكتەسەتىن سەرىكتەستەر دە تاۋىپ قويدىق. ول ءۇشىن رەسەي مەن تۇركيانىڭ ەلتاڭباسىن ساعاتقا سالامىز. بۇل ءۇردىس الەم بويىنشا ءالى دامىماعان، ونداي ساعاتتار كوپ ەمەس.

ساعاتتاردىڭ ەڭ ارزانى 130 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى، ەڭ قىمباتى – «پرەزيدەنت» دەگەن ساعات. ول 325 مىڭ تەڭگە تۇرادى. تۇتىنۋشىلارىمىز دەپۋتات، بيزنەسمەن اعالارىمىز، شەتەلدەن دە تاپسىرىستار تۇسەدى.

ءبىزدىڭ ساعاتتىڭ «كەربەز»، «مادەني مۇرا» دەگەن كوشىرمەلەرى كوپ. ولار قىتايدان جاساپ اكەلىپ ساتىپ جاتىر. كىشكەنە وزگەرىس ەنىزسە ءبىر ءجون، ويۋلارىن وزگەرتىپ، باسقا دەتالدار قوسۋعا بولادى. ەلتاڭبانى سالعانىنا قارسى ەمەسپىن. بىراق ولار ءبىزدىڭ ديزايندى تولىعىمەن قايتالايدى، ريم تسيفرلارى قالاي ورنالاسقان، ورنەكتەر قالاي تۇسكەن – ءبارىن كوشىرەدى. ال، باعاسى 5-10 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا. ولاردى سوتقا بەرۋگە بولاتىن ەدى، الايدا قىتايلىقتار ماعان: «نە جاقسى ساتىلسا، ءبىز سونى كوشىرەمىز»،-دەدى. ءبىر جاعىنان ول بىزگە بەرىلگەن باعا (كۇلىپ).

بۇدان بولەك قاراعاندىدا «نۇر شۋاق» دەگەن 250 گەكتارلىق اگروپوليسىمىز بار. وعان قوسا، كىشىگىرىم كافەم بار، تۋريستىك كومپانيام اشىلايىن دەپ جاتىر.

قازىر جاس كاسىپكەرلەر اسسوتسياتسياسىنىڭ باسشىسىمىن. الايدا، تازا بيزنەسكە كەتەيىن دەپ ءجۇرمىن. ونداي جەردە وتىرۋعا ءالى ەرتە سياقتى. تاعى دا كىشكەنە تاجىريبە جيناپ الايىن (كۇلىپ).

«2017 جىلى 1 ملن دوللار تابىس تابۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز»

جاڭا ىسپەن اينالىسۋ، جاڭا يدەيا ىزدەۋ – ماعان راحات سىيلايدى. مەنىڭ تۇراقتى كەڭسەم دا جوق: بيزنەسىم قاراعاندى مەن استانادا، ءوزىم الماتىدامىن. نەگە؟ ويتكەنى ماعان وسىنداي ءومىر ءسۇرۋ وبرازى ۇنايدى. جاڭا ادامدارمەن تانىسامىن. مىسالى، ەرتەڭ ۇلكەن ءبىر كومپانيا باسشىلارىمەن كەزدەسەمىن. ولارمەن بىرلەسە وتىرىپ، قازاقستانداعى سۋ ءفيلترىن شىعارعالى جاتىرمىز. ول يدەيا اياق استىنان كەلدى. مەن كوبىنەسە باسەكەلەسى از، دامىماعان، الايدا اقشاسى بار سالاعا عانا كىرەمىن. كوپ ادامدار ونداي سالانى كورە بىلمەيدى. ولار، كەرىسىنشە، تانىمال بولىپ جاتقان سالالارعا جۇگىرەدى. وسىنىڭ ارقاسىندا 2015 جىلى 500 مىڭ دوللار تابىسقا قول جەتكىزدىك. 2017 جىلى بۇل تابىستى 1 ملن دوللاردان اسىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

الداعى بەس جىلدا…

قازاقستاندا يمپورت وتە جاقسى دامىپ كەلەدى. بىراق، وعان ەشكىم كىرىسىپ جاتقان جوق. ەلىمىزدە بوس سالالار وتە كوپ. نەگە تاۋىق ەتىن مۇحيتتىڭ ار جاعىنداعى امەريكادان، قوي ەتىن قىتايدان اكەلەدى؟ نەگە IT-تەحنولوگيالار مەن كيىمدەر شەتەلدەن كەلەدى؟ سونى ەلىمىزدە دامىتىپ، وندىرۋگە بولادى. قازىر رەسەيدىڭ نارىعى اشىق. ولارعا بۇرىن ەۋروپادان زاتتار اكەلىنسە، قازىر جاۋىپ تاستاعان. سوندىقتان، قازاقستاننان سول جاققا شىعۋىمىزعا بولادى. مەنىڭ بولجامىم بويىنشا، الداعى بەس جىلدا يمپورتتىق ونىمدەردىڭ ورنىن باساتىن بيزنەستەر داميتىن بولادى.

«ءوزىمدى دامىتۋ ءۇشىن…»

كوپ ادامدارمەن تانىسامىن، شەتەلگە كوپ شىعامىن. وسى جازدا التى مەملەكەتتە بولدىم. الايدا، اعىلشىن ءتىلىن ناشار مەڭگەرگەنمىن. كوبىنەسە اۋدارماشى جالدايمىن نەمەسە Google Translate باعدارلاماسىمەن جۇرەمىن. ءتىل بىلمەيتىنىمە ۇيالامىن، ۇيرەنۋگە ۋاقىت بولماي جاتىر.

ءار ءتۇرلى شارالارعا قاتىسامىن. سول ارقىلى جاڭا يدەيالار الىپ، جاڭا بيزنەستەرمەن تانىسامىن. داميمىن. شىنىمدى ايتسام، بيزنەس جايلى كىتاپتاردى وقىمايمىن. ولارعا اسا سەنە قويمايمىن.

ارمان توسكانباەۆتىڭ ءبىر كۇنى

تاڭەرتەڭ 9-دا تۇرامىن. «دەنى ساۋدىڭ – جانى ساۋ»،-دەپ كۇن ارا فيتنەسكە قاتىسامىن. كەڭسەگە كوپ بارمايمىن. مەنىڭ كەڭسەم – كومپيۋتەرىم. سول ارقىلى كوماندامدى تولىعىمەن قاداعالايمىن. بارلىق جۇمىس ونلاين رەسۋرستاردا تىركەلىپ وتىرادى: بۇگىن قانشا ساتىلىم بولدى، قانشا تاپسىرىس ءتۇستى، قانداي جۇمىس ىستەلىپ-ىستەلمەي جاتقانىن قاشىقتىقتان ءبىلىپ وتىرامىن.

كاسىپكەردەن كەڭەس

1. جەتىستىككە جەتكىڭىز كەلسە، بەرىلىپ ىستەۋ كەرەك. 2015 جىلى قانداي دەۆالۆاتسيا بولعانىن كوردىك. ول بىزگە مۇنايسىز ءومىر ءسۇرىپ ۇيرەنۋ كەرەك ەكەنىن كورسەتتى. ەرتەڭ مۇناي مۇلدەم قۇلدىراپ نەمەسە جويىلىپ كەتسە، ەكونوميكانى بيزنەس قانا قۇتاقارادى. مەملەكەت تە ورتا جانە شاعىن بيزنەستى دامىتۋدى قولعا الدى. جاستارعا كوپ جاعداي جاساپ وتىر. الايدا، جاستار ونى پايدالانبايدى. ولار ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرە سالىپ، ەڭبەكاقىسى 150-200 مىڭ تەڭگە بولاتىن جۇمىس ىزدەيدى. مەن العاشقى جۇمىسىما كىرەردە: «ماعان اقشا كەرەك جوق، تاجىريبە كەرەك. سول ءۇشىن الىڭىزشى»،-دەدىم. بىراق باستىعىم: «60 مىڭنان باستايسىڭ، ارى قاراي تاجىريبەڭە قاراي وسە بەرەسىڭ»،- دەدى. 2 جىلدان كەيىن 200 مىڭنان اساتىن ەڭبەكاقى الدىم.

2. جەتىستىككە تالپىنۋ كەرەك. جاستارعا نە بولعانىن بىلمەيمىن، جەتىستىك جاساۋعا دەگەن تالپىنىس، رومانيكا جوق (كۇلىپ). «وسى ومىردە ءبىراز جەتىستىككە جەتۋىم كەرەك» دەگەن ءبىراز اۆانتيۋريزم مەن رومانتيكا كەرەك. ايتپەسە، جۇمىس-وتباسىنىڭ اراسىندا ءجۇرىپ، جىلىنا ءبىر دەمالىس، اپتاسىنا جەتى كۇن، جىلىنا 365 كۇن، سولاي جەتپىس جىل ءبىر جەردە جۇمىس ىستەۋ دەگەن ميعا سىيىمسىز عوي.

قازاقستاندى الەمگە تانىتقاننىڭ ءبىرى — گەننادي گولوۆكين. تۋرا سولاي نەگە تالپىنبايمىز؟ بيزنەس ءبىر جولى عانا. سپورتتا دا، ونەردە دە تانىمال بولۋعا بولادى.

3. سەرىكتەستەرمەن جۇمىس باستاعاندا بارلىعىن الدىن-الا كەلىسىپ، باسىن اشىپ الۋ كەرەك. بارلىعى قاعازعا تۇسەتىن بولسىن. اۋىزبەن ايتىلعاننىڭ كۇشى جوق. قاي كومپانيامەن، قاي سەرىكتەسپەن جۇمىس ىستەسەڭىز دە، ءاردايىم كەلىسىم-شارتقا قول قويىڭىز. كەزىندە بۇل كەڭەستى ماعان ايتقاندار بولعان، مەن وعان قۇلاق اسپادىم. وسىنىم دۇرىس بولماعان.

4. كومانداسىز ەشتەڭە ونبەيدى. «جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپايدى».

5. جاس كاسىپكەرلەرگە جۇمىسقا تاجىريبەسىز ادام الماۋ كەرەك. ءسىز ءوزىڭىز بيزنەستى ەندى باستاپ جاتىرسىز، قالاي تاجىريبەسىز جاندى الاسىز؟ ول ءسىزدىڭ بيزنەسىڭىزدى ودان سايىن قۇلدىراتادى. سوندىقتان، ءوز ءىسىن بىلەتىن كاسىبي ماماندارمەن جۇمىس ىستەڭىز.

سۇحباتتاسقان اسەل سارقىت, سۋرەتتەر دارىن شوكەنوۆ

SZH.kz