|  |  | 

Ezutartar Köz qaras

Amangeldi Aytalı: Quanış Swltanovtı sıylaymın da, ayaymın da

Öz bileuşilerin betine basıp sınauğa qwqı joq halıqtardıñ, maqtauğa da qwqı joq. Qwldardıñ maqtauı eşteñeni de bildirmeydi

Deputattardıñ elordağa Nwrswltan Nazarbaevtıñ esimin bereyik degen wsınısına filosofiya ğılımdarınıñ doktorı, professor, eks-deputat Amangeldi Aytalı öz pikirin bildirdi dep habarlaydı NUR.KZ.

«El bileuşilerin maqtauğa da, sınauğa da negiz jetip artıladı. Qazaqstan parlamentiniñ Täuelsizdiktiñ 25-jılına baylanıstı Deklaraciyasın birlesken otırısta qabıldağanın körgende, 18-şi ğasırdağı francuz filosofı Klod Gel'veciydiñ köregen sözderi esime tüsti: «Öz bileuşilerin betine basıp sınauğa qwqı joq halıqtardıñ, maqtauğa da qwqı joq. Qwldardıñ maqtauı eşteñeni de bildirmeydi».

Bizdiñ osı parlament prezidentti sınap körgen emes, onı demek onı maqtauğa da hwqı joq. Sebebi ädil sın bardı bar dep, joqtı joq dep saralap bağa beredi.

Kartinki po zaprosu quanış swltanov

Quanış Swltanov

Men Quanış Swltanovtı sıylaymın da, ayaymın da. Ol Dinmwhamed Qonaevtı taqta otırğanda maqtap, taqtan tüskende Kolbinge wnaymın dep sınağandardıñ biri. Qazaqstan Kompartiyası Ortalıq komitetiniñ Vİİİ (1987j.) plenumında is pen sözdiñ alşaqtığın, sayasi senimniñ tömendigi, sayasi täkäparlıq, menmendik, qwr madaq biliktiñ bedelin tüsiretindigin ayta kelip, Quanış Swltanov bılay degen edi: «Osı twsta meniñ oyıma mınaday swraq oraladı: birinşi basşılıqtıñ atağın aspanğa kötergen kim? Köptegen belgili basşılar, özderi Ortalıq komitettiñ müşeleri, jıldan jılğa üdete tüsti, äueli «qwrmettiden» bastap, sonan soñ ne sebepti «asa qwrmettige», odan keyin «körnekti qayratkerge» aynaldırdı? Halıqtıñ arasında qanday pikir tuğızdı, jastarğa qanday ülgi körsetti?». («Socialistik Qazaqstan», 17mart, 1987jıl.)

Al prezidentti jarısa maqtağan deputattar bügin jastarğa qanday ülgi körsetip otır?

«Qwldardıñ maqtağanı eşteñeni de bildirmeydi» degen osı emes pe? Qazaqstandıqtar Nwrswltan Äbişwlınıñ eñbegine şın bağasın beredi, biraq jaramsaqtardıñ maqtauın halıq qabıldamaydı. Prezident te qabıldamas deymin. Maqtau psihologiyalıq şeginen şıqqanda madaqtağan twlğağa da jağımsız pikir tudıradı, maqtatıp otır degendey oy qaldıradı, aynalıp kelgende bedeline de köleñke tüsiredi. Osıdan tabınusız mädeniet bolmaydı, al mädenietsiz tabınu qauip degen söz şıqqan.

Qazirgi jastar aqparattıq zamannıñ jastarı, özimizdi özgemen salıstırıp bağalaydı, arzan sözde aldanbaydı. Tarihi twlğanıñ bedelin bağalau men oğan tabınudıñ arasın ayıra bilu sayasi mädenieti bizge jetpey jatır», – deydi professor.

Eske sala keteyik, Astanağa Nazarbaevtıñ atın beru turalı wsınıs köpşilik arasında qızu talqılanuda. Bekbolat Tileuhan bastağan mäjilis deputattarı bwl wsınıstı qoldap otır. Elbasınıñ özi de osığan qatıstı pikirin aytqan bolatın.

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

2 Comments

  1. Astanadan Şalqarlıq Mira

    Amangeldi Aytalı ağa qaşan da azamattıq parızına adal adam ekenin körsetedi. Ol kisi Parlamentte deputat bolğan kezinde de köptegen igi isterimen tanılğan ğalım. Ünemi öziniñ arı men adamgerşiligin joğarı wstağan ğalımnıñ sözderin rahattana oqıdım. Şınında, siz aytpasañız osılay- kim ayta aladı? Aytsa, deputat bolmay qaladı ğoy! Rahmet, ädil sözdiñ äkimi Amangeldi ağa!

  2. docent12

    Rahmet Amangeldi ağa! Bar eken ğoy äli qazaqtıñ abız aqsaqaldarı! “Dos jılatıp aytadı” degen osı da. “Sın tüzelmey, min tüzelmeydi” degen orındı sınnan qaşpayıq. Elbasınıñ eren eñbegin qazaq eli eşqaşanda wmıtpaq emes, alayda orınsız aptığudıñ, jarısıp jağımpazdanudıñ ne qajettiligi bar edi. Älde “men alğaş bolıp aytıp edim” degen talas pa? Meniñ oyımşa Astananıñ Qazaq eliniñ Elordası boluına, onıñ büginge deyin qwlpırıp boy tüzeuine Elbasınıñ tikeley qatısı bar ekenin eşkim joqqa şığara almaydı. Degenmen de asıqpağan jön. Sebebi bizdiñ izgi nietimizdi sırtqı jäne işki jaularımız teris oyğa şığarıp, Elbasınıñ atına, qazaq halqınıñ atına qolaysız söz keledi dep oylaymın.

POST YOUR COMMENTS TO docent12 (Cancel)

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: