|  |  | 

Köz qaras Sayasat

KONSTITUCIYALIQ REFORMA EÑ ALDIMEN QAZAQ HALQINIÑ MÜDDESİN QORĞAUĞA TIİS!

 Marat ToqashbayMemlekettik biliktiñ tarmaqtarı arasında ökilettikterdi qayta bölu mäseleleri jöninde jwmıs tobı qwrılıp, onıñ alğaşqı otırıstarı ötkizilgeninen bwrın da habarımız bar. Aldımızda konstituciyalıq özgerister kütip twrğan anıq. Bir ay talqılauğa mümkindik te berilip otır. Prezidenttiñ qırıq şaqtı ökilettigin Parlament pen Ükimetke beretin bolğanı ärine, jaqsı. Biraq qazaq halqı kütip otırğan konstituciyalıq özgerister bwdan äldeqayda tereñde edi.

Eñ aldımen Konstituciya añdatpasında Qazaqstan memleketi qazaq halqınıñ özin özi bileu forması ekendigi, qazaq halqınıñ memleket qwrauşı wlt ekendigi jazıluğa tiis. Memleket eñ aldımen qazaq memlekettiligin damıtuğa qızmet etui kerek. Eger mwnday qazıqtı qağidalar közdelmeytin bolsa onda Ata zañnıñ aldağı ıqtimal özgeristeri tek kosmetikalıq sipatta qalatının işimiz sezedi.

1995 jılı 30-tamızda ötken referendumda qabıldanğan Negizgi Zañğa 22 jıldıñ işinde 59 tüzetu men tolıqtıru engizilgeni turalı bıltır Konstituciya küni qarsañında jazğanmın. Endi engiziletin bir top tüzetudiñ (18!) mazmwnı eldi şınayı demokratiyalıq deñgeyge jetkize almaytını tağı da ayqın. Sot biligi prezident biliginen joğarı twrmay demokratiya auılı alıs bolatındığın älemdik täjiribe körsetip keledi.

Bwrınğı 59 tüzetu men özgeristerge soñğı 18 tüzetu qosılsa bäriniñ sanı 77 boladı eken. Referendumda bükilhalıqtıq jolmen qabıldanğan, 98 baptan twratın Negizgi zañğa Parlament 77 tüzetu men özgeris engizse, mwnday «konstituciyalıq borannan» Ata zañnıñ o bastağı legitimdik nwsqasınan ne qaladı?! Sondıqtan Parlamenttiñ Konstituciyanı özgertu qwqığın alıp tastau qajet.

Ukrainanıñ bwrınğı bas prokurorı Svyatoslav Piskun aytpaqşı: «Konstituciyasına jii özgerister engizgen memleket stagnaciyağa wşıraydı». Negizgi zañdı özgerte beru jağdaydı twraqsızdandıradı dep qauiptenip Reseydiñ özi mwnday qadamnan bas tartıp otırğan joq pa?!. Ökinişke qaray bizde bilik köp jağdayda memleketti tiimdi basqara almağanın Konstituciya men zañdardıñ jetilmegendiginen körip jatadı. İs jüzinde biliktiñ Konstituciyanı öz ıñğayına qaray özgertip otıruı naşar ädet.

Meniñşe Qazaqstanğa qayta-qayta özgerister jasala beretin Uaqıtşa (uaqıtşa demeske amalımız joq!) Ata zañnan göri wrpaqtarğa twraqtı qızmet etetin, tayau 50-100 jılda özgertuge tıyım salınğan jaña Konstituciya qajet. Äri ol şınayı demokratiyalıq Konstituciya boluı kerek. Konstituciyalıq özgerister jönindegi komissiya kökeytesti osı problemalardı nazarda wstasa deymin.

Marat Tokaşbaevtıñ facebook paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: