|  |  | 

Езутартар Әдеби әлем

КҮЛЕЙІН БЕ, КҮЛМЕЙІН БЕ? (әзіл -қалжыңдар)

Jumat anesuli

Жазушы, тарихшы Жұмат ӘНЕСҰЛЫ

«Бар бол!…»
“Сөзбен ұрғанды
сөзбен жығам,
көзбен ұрғанды
көзбен жығам
Күшпен ұрғанды,
күшпен жығам” деп бір жігіт ағасы топтың арасында мақтанып тұр екен. Қасында тұрған палуан денелі жігіт сөзуар жігіттің сөзін ұнатпай қалса керек, жұдырығымен сілтеп қапты. Анау тәжірибелі боксшы болса керек, соққыдан жалт ете қап, жұдырық сілтеген жігітті ұрып қапты. Сонда ана жігіт құлап жатып, мынаған: ” Мәләдессің! Сөзің де, күшің де бар жігіт екесің! Бар бол!” деген екен.

 

Мысықтың әуресі

(“әзіл)
Қызық боп жатыр,
Әлде шыжық болып жатыр.
Жолбарыс барысқа,
Барыс түлкіге айналып кеткен заман.
Түлкі -мысыққа,
Нансаңыз да, нанбасаңызда мейліңіз,
Бірақ, сол мысық
Жолбарысқа ұқсаймын деп
Жалын күдірейтті,
Дауысын дүрілдетті,
бақырды, шақырды,
Сонда да барысқа ұқсай алмады.
Содан сол мысық,
өзінің барыс емес екенін мойындап,
“Әуелде оқымаған жаман екен,
Текті боп тумаған жаман екен” депті.

 

 

 
«Биылғы жылды да командировкада өткізетін болдым ау!»

Желтоқсан айының аяғы. Кешкілік қараңғы түскен кез.Бір қырықтар шамасындағы, мұртты жігіт ” кешті бірге өткізетін таныс біреу кездесе ме” деп, тоңарсыған аяғын біріне бірін соғып, ауыл дүкенінің бұрышында тұрған. Тілегі қабыл болып, көп ұзамай бір таныс құрдасы кездесе қалды. Ол дүкеннен екі бөтелке алып, мұны үйіне шақырды. Екі құрдас дастархан басында келе жатқан “жаңа жылдың» құрметіне ішіп отыр, ішіп отыр. Қонақ болып отырған мұртты жігіт бір сөзінде: “Бұл менің биылғы жылғы соңғы ішуім. Ертең, қаңтардан бастап бір ұрттам арақ аузыма алмаймын. Арақты қоям. Отбасына қарауым керек дегендей” деп біраз әңгіме айтады. Оған құрдасы: “Сөйт. екеуміз биыл қатты ішіп кеттік” деп кеңес береді. Сөйтіп отырып, екеуі екі бөтелкенің соңғы тамшысын қаққанда, сағат екі боп қапты. Мұртты жігіт орнынан қиралаңдап тұрып, үйіне қарай беттейді. беттейді.
Үйінің есігіне таяп келіп, кіруге әйелінен сескеніп, қорадағы үйілген шөптің арасына құлай кетеді. Таңертеңгі сағат 9. Қорадаға сиыр “Жаңа жыл құтты болсын” дегендей, шөптің арасында жатқан бұған қарап мөңірейді. Оған ояну қайда! Сосын үйдің алабай иті бұған кеп арсылдап әрең көзін аштырады. Мас жігіт сонда барып әрең әрең көзін ашса, үлкен ит бұған қарап үріп тұр екен. Мас көзін ашыңқырап қараса, өзінің үйінің қорасы емес, көршінің қорасына кіріп кеткен екен. Сонда мұртты жігіт атып тұрып “Қап, биылда өмірімді командировкада өткізетін болдым ау!” деген екен.

 

 

Тіпті бар ғой, күйіп кеттім»
(бір бойдақ келіншектіңәңгімесі)
Бір әдемі сүр келіншек ерігіп отырып, түнгі клубқа барыпты.Жарқыраған екі санды айқастырып отырып, бардан коктейль ішіп отырып, бұлшық еттерімен түйе көтергендей әдемі спортшы жігітке көзі түседі. Келіншек жігітке қызығып, көзін алмай отырады. Анау жігіт те соны байқаған болуы керек, келіншектің жанына кеп отырады. Сөздері келісіп қыздыңүйіне барады. Екеуі біраз шарап ішіп, біраз сүйісіп, диванда отырады. Түн ортасы болғанда әлгі жігіт “У меня ежедневно тренировка. Маған күнде көп энергия тратить етуге болмайды” деп орнынан тұрыпты. Осы оқиғаны әдемі келіншек подружкесіне былай деп суреттеп беріпті. “Жігіт бар ғой, супер! Бірақ, бәрі енді енді болады” деп отырғанда тұрып кетті. Тіпті бар ғой соған күйіп кеттім. Күйгенде бар ғой, шыдамадым, “мына дамбалды несіне киіп жүрсің” деп жігіттің шортын жыртып жібердім” депті.

СҰЛУ КЕЛІНШЕКТІҢ ИТІНІҢ СӨЗІ
Күйеуінен айрылысқан бір сұлу келіншек кішкентай канделаки итін жетектеп паркте қыдырып жүреді.Сөйтіп, ойда жоқта келіншек бір жігітпен танысады. Сөздері жарасып, келіншектің үйіне келеді. Әңгіме созылып, шәй ішіседі. Сосын төсекке ауысып, сүйіседі. Кішкене канделаки төменгі төсекте жатып,тілін анда санда жалаңдатып, “бұлар не істеп жатыр” дегендей оларға тесіле қарап отыр. Төсек жақтан ентіккен, шаршаған дыбыс шығады. Сонда оларға ерінбей тесіле қарап отырған кішкентай ит: “Қап мынау жаман жігіт, менің подружкамды рахаттандырудың орнына шаршатып тастады ғой” деген екен.
СҰЛУҒА ҚАРАЙТЫНДАР КӨП БОЛАДЫ

Бір азаматтың әйелі сұлу екен. Сол бір күні таныстарын, көрші қолаңды қонаққа шақырады. Қонақтарының көңілін аулайын деді ме, әлде басқа себеппен, сөздің реті келгенде үй иесі “Қазақта “Қыздың көңілі далада ” дейтін сөз бар еді. Менің бәйбішем әлі қыздай ғой, қонақ шақыру десе, қонаққа бару десе, қыдыру десе, ерекше елеңдеп тұрады ғой” депті. Сонда отырғандардың бір екеуі “ә,ә” дессе, бірі “Сіздің бәйбішеңіз әлі қыздай ғой” депті. Сонымен қонақтар тарқасады. Сонда кетіп бара жатқандардың бәйбішелерінің бірі “Манағы үй иесінің айтқаны не сөз! Әйелі қызығын көшеден іздейді ау деймін” десе, екінші әйел “Мұның әйелі жүрген жымын білдірпейтін қу сияқты” дейді. Үшінші әйелде әңгімеге қосылып, “Сұлуларға қарайтын адам көп болады!”депті. Сонда төртінші әйел “Сендерде айтады екенсіңдер. Оныкіде біздікі сияқты тесік шығар” деп бет аузын тыржитқан екен.
Мысықтың айтқаны

Мысық интернетті басып қалса,
Біреуі шуылдатып жатыр екен,
екіншісі дуылдатып жатыр екен.
Соған біріншісі “Сенікі бұрыс” деді,
екіншісі “Жоқ менікі дұрыс” деді,
Анау есінеп, “мүмкін сенікі дұрыс болса,
дұрыс шығар,
бүгін массажым болмай, арқам “құрыс” деді.
Бірақ интернетте сол “айтыс” басталып жатыр,
шуылдақ пен дуылдақтың дауысы
бірін бірі басып жатыр.
Түрлі өсектің басын шалып жатыр.
Бос сөзден жалыққан мысық,
диванға жайғасып, уже пырылдап жатыр.
“Өмірде ұйқыдан тәтті ешнәрсе жоқ” деп сырылдап жатыр.
Бір қызығы екі айтысушы өмірлерінің соңына дейін,
кімнің дұрыс, кімнің бұрыс екенін өмірден білмей өтті.
Ал, мысық жүзге келіп,
Өмірден елеусіз өтті.

Жазушы, тарихшы Жұмат ӘНЕСҰЛЫ

kerey.kz

Related Articles

  • Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы»

    Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы»

    Бұл Дағандел, Бақанас өлкесінен шыққан би Үйсінбай Жанұзақұлы хақында құрастырылып жазылған кітап. Тың толықтырылған еңбекте болыс Әлдеке Күсенұлы, Дағанделі болысының басшылары мен билерімен қатар Әбдірахман Әлімханұлы Жүнісов сынды айтулы тұлғалар жайлы әңгіме қозғалған. Олардың ел алдындағы еңбектері, билік, кесім – шешімдері, халық аузында қалған қанатты сөздері мен өмір жолдары, ата – тек шежіресі қамтылған. Сонымен қатар мұрағат деректеріндегі мәліметтер келтірілген. Кітапқа есімі енген ерлердің заманы, үзеңгілес серіктері туралы жазылған кей мақалалар, жыр –дастандар, үзінділер енген. Кітап қалың оқырман қауымға арналған. Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы», - Жебе баспасы, Шымкент қаласы.134 бет толық нұсқасын төмендегі сілтеме арқылы оқи аласыз. Үйсінбай кітап kerey.kz

  • «Алғашқы кітап» деректі бейнефильмі

    «Алғашқы кітап» деректі бейнефильмі

    Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Мәдениет комитетіне қарасты Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығының тапсырысымен «JBF company» компаниясы Семей қаласында, Шыңғыстау өңірінде, Алматы облысының Жамбыл ауданында  «Алғашқы кітап» атты деректі бейнефильм түсіруде. Деректі фильм Абайдың 1909 жылы Санкт Петербургтегі Илья Бораганский баспасында басылған алғашқы шығармалар жинағының жарық көруіне арналады. Ұлы Абай мұрасының қағаз бетіне таңбалану тарихын баяндайды. Қазіргі адамдар бұрынғы уақыттың, Абай заманының нақты, деректі бейнесін, сол кездегі адамдардың әлпетін, киім үлгісін көз алдарына елестетуі қиын. Көпшіліктің ол уақыт туралы түсінігі театр мен кинофильмдердегі бутафорлық киімдер мен заттар арқылы қалыптасқан. Алайда Абай уақытындағы қазақ тіршілігі, қазақтардың бет-әлпеті, киім киісі, үй – жайы, бұйымдары таңбаланған мыңдаған фотосуреттер сақталған. Бұлар Ресей, Түркия, Ұлыбритания

  • ШОҚАН УӘЛИХАНҰЛЫ ДЕГЕН ЕКЕН..

    ШОҚАН УӘЛИХАНҰЛЫ ДЕГЕН ЕКЕН..

    Ел аузында қазақ оқымыстылары айтты деген сөздер аз емес. Белгілі ғалым, этнограф А. Сейдімбек құрастырған тарихи тұлға, асқан оқымысты Шоқан бабамыздың тапқыр сөздерін назарларыңызға ұсынамыз. * * * Омбыға оқуға жүрер алдында бала Шоқан әкесінің ел іші мәселесін шешудегі кейбір өктем, ожар қылықтарына көңілі толмай, «оқуға бармаймын» деп қиғылық салса керек. Тіптен көнбей бара жатқан баласын қатал Шыңғыс жәрдемші жігіттеріне байлатып алмаққа ыңғайланып: «Шықпаса көтеріп әкеліңдер, арбаға таңып аламыз!» − дейді. Сонда дәрмені таусылған Шоқан әкесіне: «Байлатпа! Абылай тұқымынан байланғандар мен айдалғандар жетерлік болған!» − деп тіл қатады. Бала да болса ақиқат сөзді айтып тұрған баласынан тосылған әке дереу Шоқанды босаттырып жібереді. * * * Петербургте Сыртқы Істер министрлігінің бір

  • “Алаш“ сыйлығы – өте қауіпті сыйлық.

    “Алаш“ сыйлығы – өте қауіпті сыйлық.

    “Алаш“ сыйлығы – өте қауіпті сыйлық. Алаш” сыйлығын алған соң Алаш үшін отқа да, суға да түсуге тура келеді. “Алаш” сыйлығын таланты мен күрескерлігі қатар тұрған ақын, жазушы алады. “Алаш” сыйлығының лауреаты Алаш көсемдері – Әлихан, Ахметтер сықылды Алашты алаңдатқан кез келген мәселеге ой-пікірін ашық айтады және ақ айтады. Жусан түбіне бұқпайды. Керек болса абақтыға да қамалады. “Алаш“ сыйлығының лауреаты “мен лирик едім”, “махаббатты ғана жырлайтын едім”, “тұмса табиғатты ғана сүйетін едім”, “тендерім бар еді, қызметте едім, қоғамда, саясатта шаруам жоқ” деп, биллиард ойнап, мерейтойдан мерейтойға шапқылап жүре алмайды. Өйтетін болса, өте зор қателікпен берілген “Алаш” сыйлығын Тұманбай атындағы, Мырзатай атындағы сыйлықтарға, тағы да басқа өзіне сай аға буын атындағы

  • Кітапқұмар жасқа тегін оқу бақыты бұйырды

    Кітапқұмар жасқа тегін оқу бақыты бұйырды

    Адамзат кітапқа ғұмыр бойы қарыздар. Кітапсыз келешектің алтын кілтін ешкім қолына мықтап ұстай алмаған. Мардан Рахматулла – кітапқұмар он жеті жасар жігіттің бойында өз қатарластарының бойынан табыла бермейтін ұлы қасиет бар. Ол – кітапқа деген махаббат. Бұл махаббаттың сәт санап артуының да сыры бар. Мардан – Асылы Осман, Дархан Қыдырәлі сынды бүгінгі қазақ руханиятының тірегі саналатын азаматтар туған топырақт туып-өскен. Топырақтың киесін дәл осы кезде еріксіз мойындай түсесің. Қоғамдағы «жастар кітап оқымайды» деген қасаң пікірді жоққа шығаруға тырысқан жастардың да саны басым. Күн санап олардың саны артып, кітаптың құдіретін жер-жерде дәлелдеп бағуда. Кітапқа жаны құмар жан бір күнін кітапсыз елестете алмайды. Ғұмыры кітаппен етене байланған, оқу ғұмырының мәніне айналған жастарды

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: