Абақ Керей | Kerey.kz/Керей.кз

Тарих

Алтайдағы қазақтар Алаш Орда үкіметіне жолдаған ТІЛЕУЛЕСТІК xаты

kerey.kz
| Dec 15, 2017 | 10,115 views

Осыдан бір ғасыр бұрын Қазақ-Қырғыз жұрты бірлесіп Алаш Орда үкіметін құрған кезде оған қолдаушы болып, тілеулестік білдірген шетжұрт қазақтарының бірі- Қытай Қазақтары еді. Алтай, Шәуешек және Құлжадан арт-артынан тілеулестік құттықтау xаттары мен Қазақ төл баспасына көмек сомаларын жолданған. Бір ғасыр бұрын Алтайдағы қазақтар Алаш Орда үкіметіне жолдаған ТІЛЕУЛЕСТІК xатынан үзінді. Хат Семейден шығатын “Сарыарқа” газетінде 1918-жылы басылған. Тілеулестік Қытай жұртына қараған Алаш ұранды Абақ Керейінен. Газеттен көруіміз бойынша Росияға қараған Қазақ-Қырғыз бірігіп, өз алдына жұрт болып, Алаш ордасын тігіп, Алаш туын көтерді дегенді естіп, патшамыз басқа болса да, ұранымыз Алаш, нәсіліміз Қазақ болғандықтан Алаш баласының басы қосылып жұрт қатарына кіруіне тілектестігімізді білдіреміз. Ойлаған ой орнынан шығып іске сәт берсін. Ұлт
1734
Тарих

Қытай: Гансуде мекендейтін қазақтардың тарихы

kerey.kz
| Oct 9, 2017 | 15,023 views

Қытайдың ішкі провинцияларындағы шалғай аймақтарда шашырап жүрген Қазақ диаспорасын зерттеу қазірге дейін көп қолға алынбай келе жатқан маңызды тақырыптардың бірі. Солардың арасынан ең алдымен Гансу қазақтарын атауға болады. І. Гансу қазақтарының тарихы және қазіргі жағдайы Қытай Халық Республикасының жүргізген ұлттық аумақтық автономия саясатының нәтижесінде 1954 жылы ШҰАР ға қарасты Іле Қазақ автономиялы облысы құрылды. Қазақтар негізінен осы обылыстың Алтай, Іле, Тарбағатай аймақтарында, сондай-ақ ШҰАР Мори-Қазақ, ШҰАР Баркөл-Қазақ автономиялы аудандарында үлкен шоғыр болып қалыптасқан. Осы аталған өңірлердегі қазақтарды диаспора деуден гөрі ШҰАР дағы тұрғылықты, ежелден келе жатқан этникалық қазақтар деп атасақ та теріс болмайтын ұқсайды. Ал Қытайдың ішкі жағында да, атап айтқанда Гансу мен Чиңхай провинцияларындағы елді мекендерді жарты ғасырдан астам
2910
Тарих

Көгедай

kerey.kz
| Oct 8, 2017 | 15,460 views

Абақкерей Батыры бар ел жаудан қорықпайды. Шешені бар ел даудан қорықпайды. Төресі бар ел ханнан қорықпайды. Жәнібек Бердәулетұлы. Жоңғармен соғыс аяқталып, қазақтың біріккен қосынының тарап, әр ру өз жүйесін күйттеп кеткен жағдайда, Алтай мен Сауырдың Ресей мен Қытайдың мемлекеттік саясатына тартылуына байланысты бұл өлкеде қоныстану үшін Жәнібек бастаған Абақ Керей қауымы бірқатар түйінді мәселелерді шешуі қажет болды. Біріншіден, бұрынғыдай бытыраңқы рулардың жай ғана жиынтығы болмай, бір орталыққа топтасқан қауымға айналды. Ол үшін рулардың саны он екіге жеткізіліп, олар бір атадан тараған қаны бір туысқандар деген қағида насихатталды. Бұрын Найман мен Керей теңдес, бірақ Шыңғысханның қырғынынан азайып, тозып кеткен Меркіт руын қатарына алып, Жастабанмен қоныстас болып келген Сарыбас әулеттерін және Найманнан
4325
Тұлғалар

Жәке бидің айтқандары

kerey.kz
| Oct 8, 2017 | 6,983 views

Жәке Қойтанұлы 1830 жылы қазіргі Зайсаң өңірінде өмірге келіп, 1914 жылы ҚХР дың алтай өңірінде дүниеден өткен. Абақ керейдің Меркіт руынан шыққын әділ би, тапқыр шешен. 1883 жылы 800 үй меркіт руын бастап Сауыр тауына барып қоныстанған, сол рудың үкірдайы болып сайланған. Керей, Найман тайпаларына төрелік айтып, би болған. Түрлі дау-дамайларда әділдігімен көзге түсіп, “керейдің Жәкесі, меркіттің әкесі” атанған. Біз бүгін Жәке бидің ел арасына кеңінен тараған тапқыр сөздері мен әділ билік айтқан аңыздарын ел назарына ұсынып отырмыз. Тарбағатайдың жамбылын салғанда Тарбағатай губернаторы хат жазып, керейден көмек сұрапты. Керей билері Мәми мен Қара Оспан ақылдасып, Тарбағатайдан бөлініп шығуды ойлап, Қара Оспан: «керейден жәрдем бергізбеймін» деп, Мәми «жәрдемдесейік» деп, сонымен керей екіге бөлініп, «әлі бірлікке
2019
Руханият

ХАЛЫҚҚА ҚОРҒАН БОЛҒАН ДАҢЫҚТЫ ТҰЛҒА, БІТІМШІ ТІЛЕУДІҰЛЫ

kerey.kz
| Apr 27, 2017 | 10,890 views

Әлемге тарыдай шашылған қазақ халқының басым бір бөлігі Моңғолия қазақтары. Абақ керейден тараған осынау көшпенді қазақтардың басынан бір қатар ауыр кезеңдер мен қиын күндер де өтті. Ел бастаған батыр бабаларымыз ұрпағының болашағы мен бейбіт күнді аңсап, бейқұт мекен іздеп байырғы мекені болған Алтайдың күнгей бітінен теріскей бетіне яғни Қобда өлкесіне қарай үдіре көшті. Абақ керейдің бір тобының Моңғолия өлкесіне қоныс аудару мәселесі жайлы біздің тарихшыларымызда көптеген зерттеулер жасап, бір қатар еңбектер жазды. Қазақтар алғаш Моңғолия өлкесіне дәл қай жылдан қоныс аударғандығы жайлы дөп басып айтатын анық дәлел жоқ. Бұл жайлы құнды деректер Моңғолияның батыс өлкесіне саяқат жасап Қобда өлкесіндегі қазақтардың көші-қоны, тұрмыс-тіршілігі жайлы арнайы зерттеу жасаған Ресей саяхатшылары, тарихшы этнограф
2583
Руханият

Мидхат Разданұлы: Шәкәрімнің өр Алтайда ізі бар

kerey.kz
| Jan 31, 2017 | 5,031 views

Бұдан Алпыс жыл бұрын (1934 жылы) біздің ағаларымыз Зият Шәкәрімұлынан оқыпты. Осыдан елу жыл бұрын біздің үйде қазақтың екі ұлы ақыны Абай мен Шәкәрім өлеңдерінің қолжазба күйіндегі (көшірме) нұсқалары болғанын білетін едім. Бұдан қырық үш жыл бұрын Шәкәрімнің немересі Мереке Зиятұлы біздің мектебімізден оқыған болатын. Сабақтас осы оқиғалар оңды-солды бораннан ес жиғандай болып отырған мына заманда маған еріксіз қалам ұстатты. Мінеки, ұлы Абайдың туғанына 150 жыл толған мерей тойы келіп те қалды. Дүниежүзі алыптар деңгейінде еске түсірілетін осы дәнішпанның марейтойы қарсаңында оның зор үміт артқан шәкірті һәм немере інісі Шәкәрім Құдайбердіұлы туралы және өр Алтайдағы қазақтардың оны қалай, қаншалық білетіндігі туралы айтудың орны бар ғой. Оған қоса кейінгі тағдыры жұртқа
1278