عالىمدار شىڭعىس حاندى قازاق دەپ مويىندادى
-
-
شىڭعىس حان تۋرالى شىندىق قايدا؟
جۇمات انەسۇلى XIV-عاسىردان بەرى شىڭعىس حان تۋرالى سان مىڭداعان عىلىمي ەڭبەكتەر، ماقالالار مەن كوركەم شىعارمالار جازىلىپ كەلدى. ءبىر قىزىعى سونىڭ ءبارى نەگىزى ەكى ەڭبەكتىڭ -راشيد اد ءديننىڭ «جاميعات ات تاۋاريحى» مەن ابىلعازى حاننىڭ «تۇرىك شەجىرەسى» اتتى شىعارمالارعا سۇيەنگەن. شىڭعىس حان تۋرالى وسى كۇنگە دەيىن جۇزدەگەن مىڭ عىلىمي زەرتتەۋلەر مەن ماقالالار جازىلسا، راشيد اد دين مەن ابىلعازىنىڭ جازعاندارىن نەگىزگە العان. بۇگىنگە دەيىن ۇلى حان تۋرالى جازىلعان قاي ەڭبەكتى الساڭىزدا سول، ءبىرى XIV-عاسىردا ەكىنشىسى XVII-عاسىردا جازىلعان وسى ەكى تاريحشىنىڭ دەرەكتەرىن تالعاجۋ ەتەدى. جالپى ورتا عاسىردا ورتا ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ تاريحى تۋرالى جازىلعان ەڭبەكتەر ءبىرشاما بولعانىمەن، ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ اتاقتى، الەمگە بەلگىلى ەڭبەكتەر ۇشەۋ. ولاردىڭ ەڭ العاشقىسى راشيد اد ءديننىڭ «جاميعات ات تاۋاريحى» 1311-
-
شىڭعىس حاننىڭ جامۋقانى جازالاۋى
(«قۇپيا شەجىرە» بايانى بويىنشا) باقىتبەك ءبامىشۇلى جارتى الەمدى جالپاعىنان بيلەپ، دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن شىڭعىس حاننىڭ تۇركى تەكتى رۋ-ۇلىستاردىڭ باسىن قوسىپ، ءبىر تۋدىڭ استىنا جيناپ، بىرىكتىرۋگە ۇمتىلعان جولىنداعى ەڭ باستى قارسىلاستارىنىڭ ءبىرى ءارى توننىڭ ىشكى باۋىنداي جاستايىنان جاراسقان، ەتەنە ەڭ جاقىن انداسى جامۋقا ەدى. جامۋقا مەن تەمۇجىننىڭ (شىڭعىس حاننىڭ) ءتۇپ اتاسى بودانشار عوي. الايدا جامۋقا بودانشارعا تيگەندە ەكى قابات كەلگەن العىنشاق ايەلىنەن تۋعان اتادان تارايدى. سوندىقتان ولاردىڭ تۇقىم-جۇراعاتى ءتۇبى جات، بوتەن ادامنىڭ بالالارى بولعاندىقتان «جاد» (جات) اتالىپ، سودان جاداران رۋى اتالىپتى دەيدى كونە شەجىرە. 1204 جىل. كوشپەندىلەردىڭ جىل قايىرۋى بويىنشا تىشقان جىلى. شىڭعىس حان التاي، قاڭعاي، كەنتاي تاۋلارىنىڭ قويناۋ، قولاتتارى مەن سول مۇزارت شىڭدى، سەڭگىر تاۋلاردان باستاۋ الاتىن قوبدا، تامىر، ورقون،
-
جاپونيا نەگە قىتايدىڭ وتارىنا اينالىپ كەتپەگەن…
كەيىنگى كەزدە جاپونيا تاريحىنا قىزىعىپ ءجۇرمىن.گەنري كيسسيندجەر جازعان ءبىر دەرەكتى وقىپ، ايران-اسىر قالىپ، ءتانتى بولدىم. اقش-تىڭ بۇرىنعى مەملەكەتتىك حاتشىسى كيسسيندجەر كىپ-كىشكەنتاي جاپونيانىڭ نەگە ءدال جانىنداعى الىپ قىتايدىڭ وتارىنا اينالىپ كەتپەگەنىن بىلاي تۇسىندىرەدى. كيسسيندجەر “ەجەلگى جاپون قوعامىنىڭ باسىندا، جاپون دۇنيەتانىمىنىڭ بيىگىندە يمپەراتور تۇردى. جاپون حالقى دا قىتاي ەلىندەگىدەي يمپەراتوردى “قۇدايدىڭ بالاسى”، “ادامدار الەمى مەن قۇدايلىق الەمنىڭ اراسىن جالعاۋشى” دەپ تانىعان. جاپون مەن قىتاي سارايلارى حات الماسقاندا (اۋەلى قىتاي جاعى باعىنىڭدار دەپ حات جازادى) جاپون پروتوكولىنىڭ ۇلى قىتايمەن قانداي دا ءبىر ديالوگقا مۇلدە سايكەس كەلمەيتىنى بەلگىلى بولادى. جاپون ساياسي تانىمىندا قۇداي العاشقى يمپەراتوردى تۋىپ، ونىڭ تۇقىمدارىنا جەر بەتىن باسقارۋدى بۇيىرعان. قىتاي ەلشىلەرى حاتتى تاپسىرا الماي قينالعان، ويتكەنى قۇدايدىڭ الدىندا تۇرعانداي يمپەراتوردىڭ الدىندا ساجدەدە
load more
